⌈ PENAUDIO to fińska firma głośnikowa założona w 1999 roku przez Samiego Penttilä, której kolumny charakteryzują się, między innymi, skandynawskim dizajnem. Pierwszym produktem były dwudrożne podstawkowe kolumny 7.6 CX. W 2013 roku własność firmy została przeniesiona do Worldaudiodistribution LLC, a dwa lata później przeniesiono produkcję na Łotwę. Testujemy specjalną wersję kolumn Rebel Two, model Luumäki. ⌋

NIE WIEM JAK PAŃSTWU, ale mnie Finlandia kojarzy się z krajami skandynawskimi. Także i ze schronami dla wszystkich mieszkańców na wypadek wojny, jedną z większych armii w tej części Europy, a także godną podziwu edukacją. I jeszcze z Muminkami (nie wiem, czy państwo widzieli to na zdjęciach, ale jeden z nich pilnuje prawej kolumny w moim systemie odsłuchowym). No i, co oczywiste, z niebywałą przyrodą.

Wszystkie te informacje, poza pierwszą, są prawdziwe. Skojarzenie ze Szwecją czy Norwegią jest – właśnie – skojarzeniem na zasadzie podobieństw i podświadomym działaniem stereotypów: zimno, północ, ciemno, śnieg. W rzeczywistości Finowie to potomkowie ludów ugrofińskich i bliżej im do Estończyków (z którymi tworzą grupę bałtyckich ludów fińskich) niż do Szwedów. Tak więc to inny język i kultura. Filmweb jeden ze swoich artykułów zatytułował wprost: „Fińskie kino to nie jest kino skandynawskie”.

Jest jednak komponent, który każe nam jednak szukać powiązań z zachodnimi sąsiadami tego kraju: dizajn. A ten znakomicie wychodzi, kiedy spojrzymy na kolumny z Finlandii, czy to znanej na całym świecie z branży pro firmy Genelec, czy działającej i w pro, i w świecie audiofilskim firmy Amphion, czy – najmniejszej z nich, ale wyjątkowej – Penaudio, której kolumny tym razem prezentujemy. Zresztą już na głównej stronie tego producenta czytamy:

Penaudio jest jednym z wiodących producentów kolumn głośnikowych i stanowi doskonały przykład prestiżowej elegancji i luksusu. Zarówno firma jak i jej głośniki tchną ducha z autentycznych instrumentów i brzmień, muzyki i uczuć, które tworzą. Elegancja skandynawskiego stylu i wzornictwa podąża ścieżką najsłynniejszego fińskiego projektanta Alvara Aalto stworzoną w ubiegłym wieku.

▌ Rebel Two Luumäki

AUTORZY ARTYKUŁU ZATYTUŁOWANEGO 10 Scandinavian Hi-Fi Brands That Will Blow Your Mind: A Guide to Audio Excellence mówią, że „skandynawskie wzornictwo audio charakteryzuje się „minimalizmem, funkcjonalnością i zrównoważonym rozwojem” (pol. 10 skandynawskich marek Hi-Fi, które rozsadzą ci mózg: Przewodnik po doskonałości audio, → AUDIO BRANDS https://www.audiobrands.org/scandinavian-hifi-brands ). I trudno się z tym nie zgodzić.

Jeśli przypomnimy sobie, że skandynawskie są takie marki jak Bang & Olufsen, Primare, Dynaudio, DALI, Engström, Marten czy Audiovector, zrozumiemy że skojarzenie Penaudio z tym kręgiem kulturowym może być uprawomocnione. Tym bardziej, jeśli rzucimy okiem na testowane kolumny. W ich budowie zaznaczono bowiem podstawowy kod, którym ta firma się posługuje, czyli użycie sklejki z fińskiej brzozy. W testowanych kolumnach jest ona połączona z płytą MDF, a w droższych modelach wykonywane są z niej całe obudowy.

Kolumny Penaudio Rebel Two Luumäki to osobny projekt, specjalna wersja, produkowanego w latach 2013-2019, modelu Rebel Two. Wikipedia zdawkowo mówi, że Luumäki jest gminą położoną w południowo-wschodniej części Finlandii, należąca do regionu Karelia Południowa. Gdzie indziej doczytamy, że są tam znakomite trasy spacerowe, a jeszcze gdzie indziej, że to miasto będące siedzibą firmy Lindström. A to był i jest jeden z największych na świecie producentów wykładzin, współcześnie – po prostu tekstyliów. W 2022 roku miejscowość ta obchodziła 380-lecie istnienia. Luumäki jest też miejscem, gdzie mieszka Samie Penttilä, założyciel i konstruktor Penaudio, który chciał tę rocznicę uczcić.

Rebel Two Luumäki to kolumny podstawkowe, dwudrożne z obudową wentylowaną bas-refleksem. Wysokie tony odtwarzane są w materiałowej kopułce o średnicy ø 22 mm, z neodymowym magnesem, produkowanej przez chińską firmę Wavecor. Z kolei średnie i niskie tony to domena bardzo ładnego głośnika norweskiej firmy SEAS, a więc sąsiada Finów, o średnicy ø 180 mm, z odlewanym koszem, dużym magnesem i membraną wykonaną z pulpy prasowanych, wyraźnie widocznych, włókien bambusa.

Producent pisze:

W roli głośnika nisko-średniotonowego używamy zupełnie nowego 6,5-calowego przetwornika SEAS z powlekaną membraną papierową, wyposażonego w miedziany pierścień poniżej bieguna w celu zmniejszenia zniekształceń liniowych i nieliniowych.

Dodaje również, że w tym modelu skupiono się na łatwości użytkowania, projektując jego impedancję i przesunięcie fazowe tak, aby były „płynne i łatwe”. Jego czułość jest również stosunkowo wysoka (87 dB/1 m), więc powinien pasować nawet do niezbyt mocnych wzmacniaczy lampowych.

Podział między głośnikami ustalono zaskakująco wysoko, bo przy 4 kHz. Oznacza to, że znakomita część pasma w którym słychać instrumenty i wokale zostanie odtworzona przez jeden głośnik. Zwrotnicę przykręcono do tylnej ścianki i znajdziemy w niej cewki powietrzne i kondensatory polipropylenowe Mundorfa. Sygnał doprowadzamy do solidnych, wygodnych zacisków głośnikowych z miedzianymi elementami metalowym i obejmą z włókna węglowego.

Obudowę wykonano ze sklejki brzozy fińskiej oraz – przód i tył – lakierowanych na czarno płyt MDF. Wygląda to doskonale. Mniej urodziwe są, mocowane magnetycznie, maskownice, ale kolumny są tak ładne, że grzechem byłoby je zasłaniać. Obudowa jest od wewnątrz wytłumiona matą bitumiczną. Przypomnę, że podobnie wytłumiano cienkie ścianki kolumn BBC LS3/5A. Wnętrze wytłumiono również miękkim materiałem (tył) oraz sztuczną wełną (reszta). Pośrodku poprowadzono poziomo poprzeczkę wzmacniającą ścianki w newralgicznym miejscu.

Dodajmy do tego bardzo długi, biegnący przez całą długość tych głębokich i wąskich obudów, tunel bas-refleksu wykonano z aluminiowej rury, a nie plastiku, a będziemy mieli obraz całości. Na deser dostajemy list z podziękowaniami od producenta i opakowanie, zarówno solidne jak i ekologiczne.

▌ ODSŁUCH

JAK SŁUCHALIŚMY • Kolumny Penaudio Rebel Two Luumäki testowane były w systemie referencyjnym HIGH FIDELITY. Źródłem dźwięku był odtwarzacz plików Sforzato DSP-05 EX z zegarem PMC-05 EX. Kolumny ustawiłem na starych podstawkach Sonus Faber, z których korzystam od wielu lat. Te stanęły na platformach Acoustic Revive RST-38H, a pod kolce podłożyłem podkładki Acoustic Revive SPU-8. Spowodowało to, że głośnik wysokotonowy znalazł się na wysokości 110 cm od podłogi. Dodajmy, że Penaudio ma własne podstawki dopasowane stylistycznie do swoich kolumn.

Kolumny stanęły w odległości 230 cm od miejsca odsłuchowego i 215 cm od siebie, licząc od ich osi pionowej, tam, gdzie stojące tam na co dzień, Harbethy M40.1. Od tylnej ściany znajdowały się w odległości 85 cm, również od ich osi i górnej krawędzi. Kolumny skręcone były bezpośrednio na miejsce odsłuchowe. Napędzane były przez wzmacniacz tranzystorowy Soulution 710, a sygnał do nich prowadziły kable głośnikowe Siltech Triple Crown.

» PŁYTY UŻYTE W TEŚCIE ⸜ wybór

⸜ CROSBY, STILL & NASH, Crosby, Still & Nash, Atlantic/Tidal, FLAC 24/192 ⸜ 1969/2012.
⸜ THE BEALTES, Anthology 4, Apple Corp. Limited/Tidal, FLAC 24/96 ⸜ 2025.
⸜ TERRY CALLIER, The New Folk Sound, Prestige/Craft Recordings/Tidal, FLAC 24/96 ⸜ 1968/2018.
⸜ SPOON, Guess I’m Falling In Love, Matador Records/Tidal, FLAC 16/44,1 ⸜ 2025.
⸜ CHAD LAWSON, Solace – Together, Universal Music Classics/Tidal, SP, FLAC 24/96 ⸜ 2025.
⸜ NILS LANGRDEN FUNK UNIT, 500 Miles, ACT Music + Vision/Tidal, FLAC 16/44,1 ⸜ 1999.
⸜ C.W. STONEKING, Jungle Blues, CW Stoneging/Tidal, FLAC 16/44,1 ⸜ 2008.

» Nagrania wykorzystane w teście pochodziły z serwisu streamingowego Tidal i są dostępne pod → LINKIEM.

JEDNYM Z NURTÓW W AUDIO, które zauważam od jakiegoś czasu, może dwóch, może trzech lat, a który ostatnio nabiera tempa, jest romantyzacja przekazu. Polega to na ocieplaniu dźwięku, dociążaniu i dosładzaniu oraz i eliminacji ostrego, mocnego ataku. Psychologiem nie jestem ale jeślibym miał to jakoś wyjaśnić, powiedziałbym że producenci idą w ten sposób z duchem czasu, a ten mówi, aby ludzi uspokajać, otulać i dopieszczać w obliczu wojen za oknem lub po drugiej stronie drogi. Temu samemu służą, tak obecnie popularne, „kocykowe powieści” rodem z Korei.

Ale znajdziemy to i w Skandynawii. W opisie nowego systemu all-in-one firmy Primare natknąłem się na fragment, który dobrze to podsumowuje i jednocześnie pokazuje jak działa ten kierunek w kulturze masowej:

Poczucie doskonałej równowagi, harmonii wszystkich rzeczy, tkwi w nas wszystkich. Kiedy rzeczy po prostu idą w dobrym kierunku. Szwedzkie słowo określające ten stan to Lagom („laa-goam”). Nie za dużo. Nie za mało. W sam raz. Hygge („hyoo-gah”) to z kolei duńskie i norweskie słowo, które z grubsza tłumaczy się jako „przytulny”. A będąc jeszcze bardziej precyzyjnym, hygge opisuje najwyższy wyraz życia – tę głęboką satysfakcję z dzielenia się jedzeniem, piciem, muzyką i filmami z rodziną i przyjaciółmi w prostej celebracji codziennego życia.

I to jest fajne. Zarówno z tego punktu widzenia jak i jeśli chodzi o sam dźwięk, czyli tego, co dzięki temu udaje się uzyskać. Zmiany prowadzące do grania przyjemnego, miłego, ciepłego idą bowiem inną ścieżką niż niegdyś, kiedy wystarczyło obciąć górę, dopalić niski środek i – voilà, mamy to! Współcześnie zmiany te osiągane są przez większą rozdzielczość, lepsze obrazowanie przestrzenne i mocniejsze różnicowanie barwowe. Dopiero mając tak ustawione priorytety można zaokrąglić atak, przesunąć balans tonalny w dół pasma itp. Dlatego też, jak mówię, to dobre zmiany, zmiany wartościowe.

Jest jednak i tak, że coś w ten sposób tracimy, głównie selektywność i dynamikę. Nie wszyscy zresztą potrzebują dopieszczania, a wolą zastrzyk energii, mocny przekaz, dużą skalę. To dla nich Penaudio przygotowała kolumny Rebel Two Luumäki. CROSBY, STILL & NASH z debiutanckiego albumu, zremasterowanego w 2012 roku i dostępnego na Tidalu w plikach FLAC 24/192, zabrzmieli więc – mocno. To wciąż był elegancki dźwięk, bardzo naturalny w łączeniu barw i planów. Ale jednak energetyczny, otwarty i – powtórzę – mocny.

Zmiksowane do monofonicznej ścieżki wokale w Suite: Judy Blue Eyes były bliżej niż w kolumnach odniesienia – Penaudio przybliżają dźwięk – były jednak równocześnie pokazane w dobrej perspektywie, z pogłosem wokół nich i za nimi. Przede wszystkim jednak były czytelne, nie zlewały się w bułę, mimo że to przecież kilka głosów na jednej osi. Było też szeroko, ponieważ rozłożone skrajnie instrumenty, czy to gitara akustyczna w lewym, czy bongosy w prawym kanale, rozciągały scenę mocno na boki.

Nie było w tym graniu miejsca na romantyzację, choć to przecież wciąż nie był jasny dźwięk. I to właśnie jest chyba kluczem do zrozumienia tych wyjątkowych kolumn. Bo kiedy usłyszałem pierwsze dźwięki Free As A Bird THE BEALTES, w najnowszym miksie z tego roku, nie było to granie do kotleta, a mocne, pokazane blisko mnie wydarzenie. Gitary rozłożone po bokach miały świetną barwę, bo i dźwięczną, i naturalnie wypełnioną. Wokal Lennona, odzyskany w żmudnym i długotrwałym procesie, przy użyciu AI, z kasety magnetofonowej, był wyraźnie bardziej spatynowany, ograniczony barwowo, ale i on nie „krzyczał”.

Bo Penaudio grają w otwarty i energetyczny sposób, ale są rozdzielcze. To połączenie powoduje, że z jednej strony mamy bardzo dobry wgląd w nagranie, dźwięk jest blisko nas, jest namacalny, treściwy, a z drugiej nie daje się zamknąć w „pudełku” przed nami. To niesamowicie przestrzenne granie, w którym instrumenty i wokale są lokowane w swoich własnych sferach, a my jesteśmy do tej akustyki zapraszani.

Przy całej swojej żywiołowości Rebel Two Luumäki nie napastują nas. Kiedy puszczam utwór 900 Miles pochodzący z płyty TERRY’ego CALLIERA The New Folk Sound, to początkowo wszystko brzmi cicho. Podgłaśniam więc. A tu nagle, bez ostrzeżenia, głośno, wchodzi wokal. I jest on precyzyjnie ustawiony z przodu zespołu, jest większy od niego. Również gitara lidera jest większa, ostatecznie to on na niej gra, znajdują się więc w tym samym planie.

A przy tym wszystkim Penaudio doskonale różnicują dynamikę. Nie spłaszczają przekazu, nie są obojętne na to jak została muzyka zmasterowana. Puszczony po cichym Callierze, nowy singiel zespołu SPOON zatytułowany Guess I’m Falling In Love, a więc muzyka indie rockowa, wymusiła na mnie momentalne zmniejszenie siły głosu, ponieważ to materiał mocno skompresowany. Ale w tej kompresji bardzo dobrze nagramy. Blachy były więc mocne i jednoznaczne, a wchodzący w drugiej części zwrotki, w lewym kanale, tamburyn nie ginął w dźwięku gitary.

Testowane kolumny są stosunkowo spore, ale nie będzie to dźwięk o wyraźnie zarysowanym dole pasma. Nie będzie tam „łupnięcia”. Bas-refleks został w nich wykorzystany do powiększenia skali dźwięku, a nie do dopompowania powietrza tam, gdzie głośnik nie daje rady. Jak już mówiłem, kolumny dają duży przekaz o bliskim pierwszym planie i wyraźnych elementach na osi. Tak więc cała scena jest z nimi duża. Nie jest nadymana i wydaje się bardzo naturalna jak wtedy, gdy chór śpiewa Solace w nowym singlu z nadchodzącej płyty CHADA LAWSONA Solace (Together).

Fińskie kolumny pokazały chór, akustykę, fortepian i skrzypce w dużej przestrzeni, z naturalnie ciepłym wybrzmieniem, ale i wyraźnym atakiem. Bo to kolumny, które potrafią zagrać ciepło. Ale pod warunkiem, że taki sygnał dostaną. Jak w Sisters of Arequipa NILSA LANGRDENA. a górze delikatnie pykały uderzane pałkami perkusji drewniane elementy, dźwięcznie odzywał się fortepian, ale uwagę przykuwały położone pod spodem ciepłe brzmienia syntezatora i bardzo ładna, nisko ustawiona trąbka.

▌ Podsumowanie

JUŻ CHYBA WIADOMO, o co chodzi, prawda? Penaudio Rebel Two Luumäki są kolumnami otwartymi, ekspresyjnymi, dźwięcznymi o dużej dynamice. Ale są też naturalne w tym, co robią. To znaczy wszystko to, o czym powiedziałem wynika nie z zabiegów na paśmie czy ataku dźwięku, a z rozdzielczości i postawieniu na otwarcie, a nie na ocieplenie.

Byłaby to więc strategia przeciwna romantyzacji przekazu. I dobrze, tego nam w audio potrzeba – różnorodności. Jeśli jest ona budowana w ramach podstawowych paradygmatów, wzbogaca naszą branżę i nie pozwala się jej zamknąć, a w efekcie zamknięcia – takie prawo natury – obumrzeć. Wręcz ją elektryzuje i wydobywa jej nerw. A to wszystko bez jasności, bez przenikliwości i bez nerwowości.

Kidy więc słucham na zakończenie sesji The Love Me Or Die, utworu pochodzącego z albumu Jungle Blues australijskiego bluesmana C.W. STONEKINGA, to słyszę zarówno to, że śpiewa w taki sposób, jakby mu brakowało zębów (choć ma 51 lat!), słyszę radość w tym wspólnym muzykowaniu, jest też mnóstwo energii jak w nagraniach terenowych. Bo to kolumny, które chcą grać, chcą, aby puszczać z nimi muzykę. Nie mruczą cicho jak kot na kanapie, a raczej domagają się zabawy. ●

▌ Dane techniczne (wg producenta)

Konstrukcja: dwudrożna, bas-refleks
Punkt podziału zwrotnicy: 4000 Hz
Pasmo przenoszenia (w pomieszczeniu): 35-25 000 Hz (+/-3 dB)
Skuteczność: 87 dB (2,83 V/1 m)
Impedancja nominalna: 8 Ω
Zalecana moc wzmacniacza: >20 W
Wymiary (szer. x wys. x gł.): 193 x 372 x 390 mm

»«

Test powstał według wytycznych przyjętych przez Association of International owlaudiohile Publications, międzynarodowe stowarzyszenie prasy audio dbające o standardy etyczne i zawodowe w naszej branży; HIGH FIDELITY jest jego członkiem-założycielem. Więcej o stowarzyszeniu i tworzących go tytułach → TUTAJ.

→ www.AIAP-online.org