rudno zacząć ten test od innego zdania niż od tego, którym zaczynam zwykle: „Kolumny pana Andrejczuka, właściciela firmy Avatar Audio i jej konstruktora, bazują na papierowych przetwornikach z lat 50., 60. i 70.” Przyznam, to swego rodzaju „wytrych”, dzięki któremu mam dobre otwarcie testu, a tekst dobrze się układa. Nadużywany zaczyna jednak nużyć. Tym razem chciałbym więc zacząć w ten sposób: Cezariusz Andrejczuk to meloman, którego miłością jest muzyka barokowa i zarazem fotograf, publikowany m.in. przez National Geographic. Łączy obydwie te dziedziny kierując się kategorią piękna. Uważa, że barok był szczytowym momentem rozwoju muzyki, a okolice Biebrzy są najpiękniejszym miejscem na świecie.

NUMER CZTERY

Lepiej, prawda? Ale nawet jeśli połączymy te dwa wstępy nie będziemy przygotowani na to, jak wyglądają i grają kolumny Avatar Audio. Prezentowany tym razem model Numer Cztery (ew. Numer 4 lub Nr 4 – producent używa wszystkich tych form) jest najmniejszym w jej ofercie, ale trudno powiedzieć, żeby był mały. Podobnie jak pozostałe modele serii Holophony pracuje z dwoma, sporymi głośnikami stożkowymi z lat 70. o papierowych membranach i magnesach AlNiCo. To kolumny podstawkowe, dwudrożne. Ich obudowa mierzy 380 x 330 x 330 mm (W x S x G), a każda waży 13 kg.

Na stronie internetowej producenta znajdą państwo zdjęcia podstawowej wersji ich wykończenia, jednak do testu otrzymaliśmy wersje pokrytą flokiem, materiałem przypominającym welur. Wygląda to znakomicie i choć miało na celu zminimalizowanie odbić i załamań fali, jest to duża zmiana estetyki względem obowiązującego drewniano-lakierowego paradygmatu. Dzięki takiemu wykończeniu kolumny momentalnie wpasowały się w moje wyobrażenie o gabinecie „pana domu”, o buduarze „pani domu”, o gramofonie i „analogowym” dźwięku. Kolumny wyglądają na tyle ładnie i intrygująco, że moja żona, nieuznająca większości – jak mówi – trumien w naszym pokoju powiedziała tylko, że mogłaby je mieć, zmieniłaby tylko kolor na kremowy. Z jej ust to duży komplement.

Głośniki tego typu charakteryzują się niewielkim wychyleniem membran. Oznacza to, że są bardziej narażone na drgania – ostatecznie w niewielkim przedziale wychyleń przekazywane są wszystkie informacje. Problem ten jest przez pana Cezariusza rozwiązywany przez odpowiednie odsprzęgnięcie kolumn od podłoża (w części poświęconej odsłuchowi znajdą państwo mikrotest nóżek Receptor No. 1) i wygaszanie drgań w specjalnie pod tym kątem zaprojektowanych i wykonanych obudowach. To skomplikowana konstrukcja, której szef Avatara poświęcił wiele lat żmudnej pracy. Ponieważ znajdziemy w niej wiele jego własnych opracowań, poprosiłem o zebranie ich w kilku punktach. Po ukazaniu się testu mają się one znaleźć również na stronie producenta.

CEZARIUSZ ANDREJCZUK
Właściciel, konstruktor

Holophony Numer Cztery, najmniejszy model w ofercie Avatar Audio, zbudowany jest zgodnie z tymi samymi zasadami, co wszystkie nasze kolumny głośnikowe. Poniżej 20 zasad, którymi się kieruję.

GŁOŚNIKI

1. Bardzo mała moc (maksymalnie 20 W), aby membrany mogły być bardzo lekkie i delikatnie zawieszone, a dzięki temu być zdolne do oddawania najdrobniejszych detali z najwyższą precyzją i szybkością.
2. Membrany wykonane z papieru we wszystkich głośnikach (również w wysokotonowym) i magnesy Alnico, aby zapewnić naturalną barwę. Powyższych warunków nie spełniają współcześnie produkowane głośniki, dlatego musiałem sięgnąć po te wyprodukowane najpóźniej na początku lat 70. XX wieku.

ZWROTNICA

3. Ekstremalnie prosta zwrotnica 1. rzędu, aby nie stracić dynamiki, rozdzielczości i koherencji.
4. Kondensatory wyprodukowane najpóźniej w latach 80. XX wieku (w Holophony Nr 1 stosujemy kondensatory z lat 40.), zgodnie z zasadą: im starsze kondensatory, tym lepszy dźwięk (sam chciałbym wiedzieć, dlaczego:)
5. Wartości komponentów dobierane z najwyższą precyzją: cewki z dokładnością do 0,002 mH, kondensatory z dokładnością do 0,01 μF. Takie elementy nie są produkowane, więc wykonujemy je sami: kondensatory są łączone z kilku sztuk, a cewki dowijane co do 1 cm.
6. Wszystkie połączenia wykonane bez lutowania, bo każda kropla cyny zabiera kilka procent informacji.
7. Każdy element izolowany warstwą materiału antywibracyjnego.
8. Najwyższej klasy przewody, takie, jakie stosujemy w naszych kablach DreamLink.

UKŁAD GŁOŚNIKÓW

9. Wszystkie głośniki są na przedniej ściance, skierowane na słuchacza, aby zapewnić najpełniejszy, bezpośredni (niezafałszowany przez odbicia) kontakt z przekazywaną informacją.
10. Cewki głośników ustawione w jednej linii, co oznacza cofnięcie głośnika wysokotonowego (oraz wysunięcie niskotonowego w modelach trójdrożnych) względem głośnika średniotonowego, aby akustycznie zminimalizować zjawisko przesunięć fazowych.
11. Otwór bas-refleks koniecznie z tyłu obudowy, jak najbardziej oddalony od głośników, aby zminimalizować interferencje fal dźwiękowych. Mimo że Holophony posiadają bas-refleks, są akustycznie bardziej zbliżone do kolumn typu zamkniętego niż otwartego. Kanał bas-refleksu jest bardzo wąski, dosyć długi i spełnia pomocniczą funkcję (powiększa scenę dźwiękową, ale kosztem jej precyzji); może być zatkany bez większej straty dla pasma przenoszenia.

OBUDOWA

12. Jak najwęższa ścianka przednia, aby zminimalizować odbicia dźwięku degradujące barwę i lokalizację instrumentów
13. Nierównoległe ścianki, aby zminimalizować rezonanse wewnątrz obudowy
14. Grube ścianki, aby zwiększyć ich sztywność oraz masę kolumn, a tym samym zmniejszyć ich podatność na wibracje. W Holophony Nr 4 jest to MDF o grubości 25 mm, a w droższej wersji lite drewno egzotyczne o grubości 30 mm.
15. Na wewnętrznych ściankach warstwa materiału antywibracyjnego, a na niej owcza wełna, minimalizująca wibracje i rezonanse.
16. Dolna, otwierana podstawa kolumny oddzielona od reszty obudowy warstwą materiału antywibracyjnego
17. Pudełko, w którym znajduje się zwrotnica, zamontowane za pośrednictwem trzech warstw materiału antywibracyjnego.
18. Zewnętrzne ścianki pokryte płatami filcu w miejscach najbardziej narażonych na bezpośrednie odbicia dźwięku z głośników. Inną wersją wykończenia kolumn jest flok: miękka, welurowa warstwa całkowicie pokrywająca kolumnę, więc potencjalnie likwidująca 100% bezpośrednich odbić.
19. Kolumny ustawione na naszych kulkowych nóżkach antywibracyjnych Receptor Nr 1, skuteczniej tłumiących wibracje niż powszechnie stosowane twarde kolce lub miękkie podkładki sorbotanowe.
20. Trójdrożne modele kolumn zbudowane są z dwóch osobnych modułów, dzięki czemu wibracje z dużego głośnika niskotonowego, umieszczonego w oddzielnej, dolnej skrzyni, nie degradują wyższych części pasma. Dodatkowo górny moduł ustawiony jest na nóżkach magnetycznych, dzięki którym unosi sie na poduszce magnetycznej nad modułem basowym.

Kolumny porównywane były do „rezydentów”, tj. Harbethów M40.1. Stanęły dokładnie w tym samym miejscu, tj. 130 cm od ściany tylnej (licząc do przedniej ścianki), 230 cm od siebie (licząc od głośników wysokotonowych) oraz 245 cm od miejsca odsłuchowego. Chwilę zabrało mi ustalenie najlepszego kąta dogięcia – pamiętajmy, że głośniki stożkowe o tak dużej średnicy, jak te tutaj, są w górnej części pasma przenoszenia mocno kierunkowe. Ostatecznie stanęło na tym, że kolumny były skręcone do środka w taki sposób, że ich osie krzyżowały się tuż przed moją głową.

Kolumny napędzane były mocnym wzmacniaczem półprzewodnikowym – tym samym, z którym słucham wszystkich kolumn: Soulution 710. Kabel głośnikowy – Acoustic Revive SPA-3.0 Triple-C.

Płyty użyte w odsłuchu (wybór)

• Enrico Rava, The Pilgrim and the Stars, ECM Records ECM 1063, „ECM Touchstones”, CD (1975/2008)
• Ferdinand Fisher, From Heaven on Earth, wyk. Hubert Hoffmann, Challenge Classics CC72740, SACD/CD (2016)
• King Crimson, In The Court of the Crimson King, Atlantic/WOWOW Entertainment [Japan] IEDG-01, 7” Platinum SHM-CD + DVD-Audio (1969/2016)
• Nat ‘King’, Welcome to the Club, Columbia/Audio Fidelity AFZ 153, SACD/CD (1959/2013)
• Palestrina, Missa Papae Marcelli | Motets, wyk. Sistine Chapel Choir, dyr. Massimo Palombella, Deutsche Grammophon 479 6131, CD (2016)
• Röyksopp, The Inevitable End, Dog Triumph DOG013CDW, „Promo | No. 25”, CD-R (2014)
• The Beatles, Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, Apple/Universal Music Group 5745530, „Anniversary Edition”, CD (1967/2017); recenzja TUTAJ
• Vivaldi, 5 Concerti for Bassoon, Strings & Continuo, wyk. Milan Turković, I Solisti Italiani, Denon Co-78921, „Mastersonic | One-Point Recording”, CD (1994) w: Welcome to the Concert. The high End reference Sound, Denon Co-78921-25, „Mastersonic | One-Point Recording”, 5 x CD (1994)
• Wes Montgomery, Echoes of Indiana Avenue, Resonance Records 195562, CD (2012)

---

Japońskie wersje płyt dostępne na

Truizmem będzie, jeśli powiem, że kolumny Avatara grają inaczej niż wszystkie inne. To powinno być oczywiste, nawet jeśli nigdy wcześniej ich nie widzieliśmy, nie słyszeliśmy, nie czytaliśmy ich testów – wystarczyło przeczytać wstęp powyżej. Inaczej nie znaczy jednak, że dziwacznie. To rasowy dźwięk o cechach high-endu, tyle że z elementami poukładanymi we wzór, który początkowo nie kojarzy się nam z niczym innym.

Dlatego też nasza pierwsza ekspozycja na muzykę z Numeru Cztery niech będzie ekspozycją reorientacyjną. Niech to brzmienie się w nas ułoży, niech nasze przyzwyczajenia, wyniesione ze słuchania klasycznych konstrukcji mają szansę przyblaknąć. W kolumnach Avatara nie chodzi bowiem o zaproponowanie czegoś innego tylko po to, aby było inaczej. To autorska propozycja pójścia inną ścieżką niż znane firmy.

À propos „dookoła”: najłatwiej będzie tym, którzy znają i lubią dźwięk znany z kolumn dookólnych, np. Duevell – to te kolumny, które stały w domu serialowego dra House’a – German Physiks, MBL, którzy choć raz słyszeli kolumny Davone Mojo. To zapewne przypadek, bo przecież założenia konstrukcyjne Numeru Cztery są zupełnie inne, ale efekt jest całkiem podobny.

Dostajemy z nimi wybitnie spójny przekaz. Rzadko się zdarza, aby poszczególne przetworniki były ze sobą tak dobrze złożone, że nie słychać sygnatury żadnego z nich i żeby brzmiały jak jeden przetwornik. Co przypomina brzmienie klasycznych monitorów ze „szkoły” BBC, przede wszystkim modelu LS 3/5A. Muzyka dochodzi do nas momentalnie, jakby nie było między membranami i nami powietrza. To oczywiście wynik szybkiej odpowiedzi na impuls, ale też sposobu kształtowania przestrzeni. Przywołując kolumny omnipolarne miałem na myśli ich dwie cechy: obrazowanie, które wydaje się zupełnie uwolnione od kolumn oraz budowanie brył bez mięsistości znanej z klasycznych konstrukcji.

Zacznijmy od przestrzeni. W większości przypadków, siedząc przed parą kolumn, siedzimy jak przed sceną – stąd określenie „scena dźwiękowa”. Wszystko rozgrywa się przed nami, chyba że realizator zakodował w sygnale informacje w przeciwfazie, wówczas mamy wrażenie otoczenia przez dźwięk. Ale pierwszy plan zawsze znajduje się przed nami, zazwyczaj za liną łączącą głośniki. Avatary grają tak, jakbyśmy przypadkiem usiedli na linii, w której realizowany jest dźwięk; to nie jest już scena dźwiękowa, a właśnie pole dźwiękowe. Przy słuchaniu muzyki klasycznej wydaje się, że siedzimy w większym lub mniejszym pomieszczeniu, ale – pomieszczeniu. Mamy wrażenie, jakby dźwięki odbijały się od ścian wokół nas.

Pierwszy plan jest przed nami, ale bliżej niż zwykle. Przy czym im bardziej skompresowany jest dźwięk, tj. im dalej jesteśmy od nagrań muzyki klasycznej i jazzowej, tym jest on bliżej. Myślę, że chodzi o specyficzne zniekształcenia, jakie powoduje kompresja, które są tu pokazywane bez zawoalowania. Jest to tym bardziej słyszalne, że to bardzo otwarte brzmienie, dynamiczne, z bardzo szybką odpowiedzią na impuls, a przez to nie zamazujące krawędzi.

Drugą rzeczą, która je wyróżnia jest sposób budowania brył instrumentów. Z Numerem 4 wszystko jest otwarte i mniej mięsiste niż z klasycznych konstrukcji, w czym również przypominają kolumny omnipolarne. Lokowanie w przestrzeni jest bardzo dobre, to nie jest rozmyta „chmura” dźwięku, tyle że waga instrumentów jest mniejsza, jakby ich nasycenie było słabsze. Co nie znaczy, że brzmi to źle, a po prostu inaczej i że nie ze wszystkim się sprawdzi. Być może dlatego muzyka rockowa, popowa, klubowa itp. zabrzmiała zbyt lekko, bez niskiego dołu (co normalne), ale i bez nasycenia niskiego środka.

Z drugiej strony otwarcie i natychmiastowość, są ponadprzeciętne. Siedząc przed parą tych kolumn mamy wrażenie wszechobecności dźwięków. Zazwyczaj jest tak, że przestrzeń, a właściwie „powietrze” wokół wykonawców przypomina coś w rodzaju trójkąta, ew. trapezu z ramionami zbiegającymi się ku górze. Avatary generują coś zupełnie innego, raczej prostokąt, a właściwie prostopadłościan – jakbyśmy usiedli w większym pomieszczeniu z żywszą akustyką.

Na niskie zejścia basu raczej bym nie liczył. To nie tego typu kolumny. Słuchając klasyki i jazzu trudno jednak to wskazać jako coś ważnego. Wiemy, że masy mają mniej niż podobnej wielkości kolumny z klasycznymi przetwornikami, ale też zdajemy sobie sprawę z tego, że są przy tym o wiele szybsze. A może tak właśnie słychać brak przedłużonego podtrzymania? Nie potrafię na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć, ponieważ równie szybko przyzwyczajam się do brzmienia moich Harbethów, wracając z odsłuchu innych konstrukcji, jak szybko przyzwyczaiłem się do przekazu Avatarów. Moja intuicja jest taka, że rzeczywiście na dole, poniżej 100 Hz testowane kolumny mają mniej energii.

Jeśli jednak nie słuchamy muzyki, w której wymagane jest „pompowanie” ważniejsze dla nas będzie to, że kolumny grają niesamowicie czysto i kolorowo. Najbardziej zaskoczyła mnie jakość wysokich tonów. Głośniki stożkowe nie powinny tak dobrze brzmieć. Klasa, czystość, nasycenie – wszystko to było lepsze niż w moich Harbethach. Zabrakło tylko otwarcia na samej górze, tego nie przeskoczymy. Nie powinno to jednak być większym problemem.

Charakter brzmienia Avatarów w naturalny sposób zawęża pulę wzmacniaczy, z którymi powinny współpracować. Końcówka Soulution 710, tranzystor o dużej mocy i dużym tłumieniu wyjścia, pokazał zalety i wady Numeru 4 bez żadnych zawoalowań. Nie zawsze jednak „prawda i tylko prawda” jest najlepszym wyborem. Myślę, że świetnym wyborem będą zarówno wzmacniacze lampowe, jak i tranzystorowe, ale pracujące w klasie D. Obydwa dzielą podobną sygnaturę dźwiękową, tj. nasycają niską średnicę. W tym przypadku powinno to doskonale „dopalić” ten zakres w testowanych kolumnach.

Nóżki antywibracyjne
RECEPTOR No. 1

Równolegle z kolumnami szef Avatara rozwija serię produktów związanych z tłumieniem wibracji. To rzecz wynikła wprost z problemów z drganiami kolumn, jednak rezultaty zabiegów mających na celu ich minimalizację można zastosować do dowolnego produktu audio. W serii Receptor znajdziemy platformy antywibracyjne oraz stopy; te ostatnie o dwóch typach konstrukcji: z odsprzęgnięciem magnetycznym oraz z łożyskiem kulkowym, otwartym. O tych ostatnich pisaliśmy w teście systemu antywibracyjnego Receptor Numer 2 oraz w teście platformy Stacore Advanced.

Najnowsza wersja nóżek Receptor No. 1, które wchodzą też w skład systemu kolumnowego Holophony Numer 4, jest bardzo ładnie wykonana. Zmiany wprowadzane przez nie do dźwięku są wyraźne i spójne z tym, co słyszałem z innymi produktami tej firmy. Ale z lekką zmianą. To dźwięk bardzo płynny, ze słodką górą i świetnym wypełnieniem. Jego głównym walorem jest kolorystyka, którą wnosi do brzmienia. Pierwszy plan jest trochę dalej niż z systemem odniesienia (platforma Acoustic Revive RAF-48H + nóżki PAB Ceramic 7 SN; cena: 6690 zł + 1740 zł). Uznałem, że najlepiej w ten sposób prezentowana jest muzyka klasyczna. Jazz, nagrywany najczęściej z blisko ustawianymi mikrofonami, lepiej brzmi bliżej słuchacza.

Nie będę jednak w to wchodził, ponieważ były to różnice w estetyce, a nie klasie. Świetne było to, że niedrogie Receptory No. 1 nie ustępowały drogiemu systemowi w wypełnieniu, w gładkości, w czymś, co określa się jako „flow”. To, czego nie dostaniemy to równie wysoka precyzja, równie doskonałe różnicowanie, a co za tym idzie wielowymiarowość. Różnice nie mają nic wspólnego z różnicami w cenie, ale są klarowne i jednoznaczne. Przejawiają się w słabiej definiowanych krawędziach, w mniej różnorodnym obrazowaniu. Ale, jak mówię, barwa – szczególnie środka pasma – była z No. 1 wyjątkowo ładna. To niedrogie, ładne, niezwykle ciekawe podstawki.

Cena: 500 zł/3 szt.

Podsumowanie

Można by napisać ten test w jednym akapicie: to niesamowicie czyste, szybkie kolumny, prawdziwe monitory. Charakteryzują się znakomitymi wysokimi tonami i spektakularnym obrazowaniem. To ostatnie jest podobne do tego, co słychać z analogowej taśmy-matki, tj. instrument nie są wyraźnie separowane i selektywność nie jest w tym najważniejsza. Chodzi o pełnię i grę „razem” wszystkich elementów. Barwa tych kolumn jest bardzo wyrównana, ale ich dźwięk odbierzemy przez pryzmat masy, która na niskim środku jest mniejsza niż w klasycznych konstrukcjach.

Taki skrócony opis zapewne by wystarczył. Myślę jednak, że tak ciekawy produkt wymaga czegoś więcej niż „szybki” test. Numer 4 to ciekawe kolumny, z którymi zaprzyjaźnią się ludzie słuchający muzyki klasycznej, wokalistyki, niewielkich składów. To do nich skierowana jest długa recenzja przed śródtytułem „podsumowanie”. Myślę, że będą wiedzieli, co z tym zrobić. To kolumny pod kątem których warto „ustawić” cały system. RED Fingerprint.

Numer Cztery to kolumny firmy Avatar Audio, należące do serii Holophony. To konstrukcja dwudrożna, podstawkowa, z obudową typu bas-refleks. Obydwa przetworniki to konstrukcje mające po kilkadziesiąt lat, z papierowymi membranami stożkowymi – wysokotonowy o średnicy fi 100 mm i nisko-średniotonowy o średnicy fi 200 mm. Głośnik wysokotonowy został obciążony krótką tubą, będącą przedłużeniem jego membrany.

Wylot bas-refleksu o niewielkiej średnicy znalazł się na tylnej ściance. Są tam również pojedyncze zaciski głośnikowe oraz mosiężna tabliczka znamionowa. Obudowę pokryto flokiem, materiałem przypominającym w dotyku welur. W komplecie dostajemy wałek, za pomocą którego można kolumny czyścić. Obudowa ma kształt trapezu i wymaga zastosowania podstawek o takim samym (lub zbliżonym) kształcie górnego blatu – kolumny stoją na firmowych podstawkach kulowych Receptor No. 1.

Dolna ścianka obudowy ma aż dziewięć wyfrezowanych wgłębień. Wraz z kulkami i ich podstawkami tworzą one kompletne platformy antywibracyjne. Wgłębień jest kilka po to, aby każdy mógł wybrać wariant zależny od swoich podstawek kolumnowych – rozmiarów ich górnego blatu – i od dźwięku jaki chce uzyskać. Stopki mają aż pięć warstw tłumiących wibracje i zostały wykonane z materiału będącego pomysłem firmy Avatar. Kulki wytoczono z twardego drewna wybranego po przetestowaniu dziewięciu gatunków drewna egzotycznego.

Kolumny do testu zostały przysłane w solidnych skrzyniach.

Dane techniczne (wg producenta)

Moc: 20 W
Impedancja: 4 Ω
Efektywność: 90 dB
Pasmo przenoszenia: 33 – 20 000 Hz
Wymiary (W x S x G): 380 x 330 x 330 mm
Waga: 13 kg/szt.