| PREMIERA |

⌈ PRO AUDIO BONO to polska firma audio specjalizująca się w produktach antywibracyjnych – nóżkach, platformach, podstawkach i stolikach. W odróżnieniu od większości firm tego typu, wypracowała swoje własne rozwiązania, poświadczone patentami. Firma powstała w 2010 roku, w tym roku obchodzimy jej 10. urodziny. Testujemy premierowo nóżki antywibracyjne PAB CERAMIC 100 CABLE SUPPORT , przeznaczone dla kabli głośnikowych. ⌋

OPUBLIKOWANEGO 1 GRUDNIA spisu NAGRÓD ROKU 2021 naszego magazynu można się było dowiedzieć, że podstawki pod kable firmy Pro Audio Bono, model PAB ceramic 100 cable support, otrzymał nagrodę BEST PRODUCT 2021 w kategorii „Produkty antywibracyjne”, a także, że został wyróżniony nagrodą GOLD Fingerprint, przyznawaną przez nas w czasie roku topowym produktom, z jakimi mieliśmy się przyjemność zetknąć. Zaskoczenia więc nie ma – to doskonały produkt.

▌ ŁOŻYSKO KULOWE

O TYM, CZYM SĄ PODSTAWKI POD KABLE pisaliśmy wiele razy, niemal wszyscy spośród członków KRAKOWSKIEGO TOWARZYSTWA SONICZNEGO z nich korzystają, były one również elementem składowym najlepszych systemów na wystawach audio, w czasach, w których się one jeszcze odbywały. Z podstawek tego typu korzystam i ja.

Przypomnijmy, że produkty służące do kontroli i redukcji wibracji dzielą się na kilka klas, w zależności od wybranej metody odsprzęgnięcia dwóch płaszczyzn. W systemie HF korzystam przede wszystkim z metody polegającej na odprzęgnięciu „sztywnym”, za pomocą łożysk tocznych. Nawet w wersji MkII stolika Finite Elemente Master Reference Pagode Edition półki stoją na łożyskach kulowych. Jedynym miejscem, w którym zastosowano w nich kolce jest odsprzęgnięcie poziome dwóch górnych półek. Jestem pewien, że prędzej, czy później, i one zostaną zmodyfikowane, byłaby logiczna zmiana.

Finite Elemente jest firmą kojarzoną z tą techniką – i słusznie, przez lata była większym producentem, który ją rozwijał, badał i stosował w swoich produktach. Z czasem pojawiło się więcej firm przekonanych do takich rozwiązań, w tym firmy polskie: FRANC AUDIO ACCESSORIES, MONOLITH AUDIO, STACORE, czy właśnie Pro Audio Bono. Muszę powiedzieć, że ich produkty są pod względem myśli technicznej i wykonania w ścisłej światowej czołówce.

▌ PAB CERAMIC 100 CABLE SUPPORT

NAJNOWSZA PROPOZYCJA FIRMY PAB jest logicznym rozwinięciem jej oferty. PAB ceramic 100 cable support to p odstawki pod kable głośnikowe i zasilające. Są one duże, ciężkie, są też świetnie wykonane i powstały na bazie podstawek pod kolumny i urządzenia audio PAB CERAMIC 80 SN. te ostatnie, w mniejszej wersji PAB CERAMIC 60 SN, są częścią systemu referencyjnego HF i widać je na zdjęciach pod podstawkami kolumnowymi japońskiej firmy Acoustic Revive.

Podstawkami PAB ceramic 80 SN firma Pro Audio Bono i jej właściciel oraz konstruktor, pan WŁADYSŁAW SKRZYPCZAK, świętowali jej 10-lecie; pierwszym jej akordem były, już wspomniane, nóżki o nazwie PAB ceramic 80 SN. W ich nazwach „zakodowano” trzy ważne informacje techniczne: podstawą są w nich łożyska ceramiczne, nóżki mają średnicę – odpowiednio – 60 i 80 mm, a materiał, z którego wykonano łożysko to silicon nitriede – azotek krzemu. Nowe podstawki odchodzą od tego zwyczaju, ponieważ ‘100’ w ich nazwie nie oznacza średnicy.

Nieprzypadkowo mówimy o łożyskach, ponieważ wyróżniają one produkty tej firmy spośród innych rozwiązań, również opartych na elementach tocznych. To jej opracowania własne, chronione odpowiednimi patentami: P.215645 – platforma antywibracyjna z wiszącą półką, P.216411 – stolik antywibracyjny z wiszącymi półkami, P.223047 – stopka antywibracyjna na łożysku tocznym. W testowanym modelu znalazła się najnowsza wersja tego rozwiązania.

⁘

| Kilka prostych słów…

WŁADYSŁAW SKRZYPCZAK
Właściciel, konstruktor

PODSTAWKA PAB CERAMIC 100 CABLE support ma budowę podobną do stopki PAB ceramic 80 SN. Składa się z trzech zasadniczych części – dwóch elementów obudowy ze stali szlachetnej oraz z niewahliwego łożyska ceramicznego z ditlenku cyrkonu.

Obudowa jest bardzo masywna – waży 2,8 kg, z tego dolny element (walec o średnicy 80 mm i wysokości 65 mm) waży aż 2,1 kg. Górny element jest trzy razy lżejszy, nie tylko dlatego, że jest ponad dwa razy niższy, ale również dlatego, że na jego górze wyfrezowano korytko na kabel. Korytko ma głębokość 14 mm i średnicę 40 mm. Może więc w nim umieścić kable nawet o średnicy 60 mm.

Górna część podstawki obraca się na łożysku ceramicznym, można więc ją łatwo ustawić względem biegu kabla. Do spodu dolnej części podstawki przyklejono cienkie sukno, ułatwiające jej przesuwanie po podłodze lub blatach (półkach) audiofilskich mebli. Sprawdzono, że to sukno nie ma zauważalnego (raczej dającego się usłyszeć) wpływu na właściwości antywibracyjne oferowanej podstawki. Podstawki są wykonane bardzo precyzyjnie na obrabiarkach CNC. Trzeba za to podziękować podkrakowskiej firmie CERAMIT, z którą Pro Audio Bono współpracuje od niemal 10 lat.


W wersji standardowej PAB ceramic 100 cable support mają tylko korytko na kabel, bez możliwości przymocowania kabla. Na życzenie klientów możemy jednak wyposażyć je w taśmy z rzepami, pozwalające kabel przymocować, aby nie zrzucały go np. biegające po domu zwierzęta domowe.
Oferowane podstawki pod kable są równocześnie wysokiej skuteczności podstawkami antywibracyjnymi, które można podstawiać pod wszystkie elementy zestawu stereo. W założeniu bają mieć uniwersalny charakter.  WS

⁘

NOWE PODSTAWKI FIRMY PAB składają się z dwóch walców, większego od spodu i mniejszego od góry, odsprzęgniętych za pomocą łożyska tocznego z kulkami ceramicznymi; łożysko ma taką samą średnicę, jak w z seriach ‘7’ i ‘8’. Obydwa te elementy te wykonano ze stali, a w górnym wyfrezowano zagłębienie na kabel.

Zmieści się tam nawet bardzo gruby model – Siltech Triple Crown miał sporo „luzu”, mimo że przecież do najcieńszych nie należy. Ciekawe, jak by się zachowywał ten system – a jest to mechaniczny system tłumiący wibracje – gdyby kabel był w jakiś sposób przyciskany do podstawki. Czy pomiary i dźwięk byłyby wówczas lepsze? A może gorsze?

Konstruktor mówi o opcji z rzepami, ale w kontekście „mechaniki dnia codziennego”, że tak powiem, a nie techniki. Ja rzucam to pytanie właśnie pod kątem technicznym, ponieważ swego rodzaju „klemę” w podstawkach NFC BOOSTERS stosuje firma Furutech, ma je także InAkustic w modelu REFERENZ CABLE BASE, a sprzęgnięcie – choć niewielkie – oferuje również Nordost SORT LIFT. To jednak tylko luźne rozważania, siedzącego wygodnie w ciepłym domu redaktora, który nie musi niczego projektować i wykonywać, o sprzedawaniu nie mówiąc. Zresztą – podstawek bez docisku jest chyba więcej niż z…

Podstawki PAB ceramic 100 cable są świetnie wykonane i bardzo ciężkie, a więc pewnie spoczywają na podłodze. Pan Władysław opracował dla nich ładne, tekturowe pudełko, które jest jednak dalece zbyt słabe mechanicznie – wydaje mi się, że wymagają one pudełek z drewna, może miniaturowego odpowiednika skrzyń na wzmacniacz? A może całość zapięta by była taśmami do minipalety? – To tylko taki luźny pomysł, ale byłoby to naprawdę coś, za co można by dopłacić nieco więcej.

▌ ODSŁUCH

⸤ JAK SŁUCHALIŚMY Od wielu lat w systemie referencyjnym HIGH FIDELITY korzystam z podstawek firmy Acoustic Revive, modelu RKI-3H; w teście użyłem także ich nowej wersji, modelu RKI-3HK. Podstawki PAB porównywane były z obydwoma modelami i wypróbowałem je pod kablami głośnikowymi Siltech Triple Crown, łączącymi wzmacniacz Soulution 710 i kolumny Harbeth M40.1.

Płyty użyte w teście | wybór

⸜ KING CRIMSON, In The Court of the Crimson King, Atlantic/WOWOW Entertainment [Japan] IEDG-01, 7” Platinum SHM-CD + DVD-Audio (1969/2016).
⸜ PATRICIA BARBER, Companion, Premonition Records/Mobile Fidelity Sound Lab UDSACD 2023, SACD/CD (1999/2003); więcej TUTAJ.
⸜ TAKESHI INOMATA, The Dialogue, Audio Lab. Record/Octavia Records OVXA-00008, SACD/CD (1977/2001); więcej TUTAJ.
⸜ THE OSCAR PETERSON TRIO, We Get Request, Verve/Lasting Impression Music LIM K2HD 032, K2HD Mastering, „24 Gold Direct-from-Master Edition UDM”, Master CD-R (1964/2009).

»«

NIE WIEM, CZY PAŃSTWU RÓWNIEŻ się to zdarza, ale ja mam tak co jakiś czas – siadam do odsłuchu i coś mi w dźwięku nie pasuje. Nie wiem co, wszystko wydaje się być na miejscu, jak barwa, dynamika, rozdzielczość, a mimo to mam wrażenie, że coś się w systemie zmieniło. Często jest tak, że jest to wynik zmiany parametrów sieci zasilającej, ale równie często, a u mnie najczęściej, problemem jest coś, czego nie dopatrzyłem.

Jednym z takich niedopatrzeń, na którym co jakiś czas się łapię jest niewłączenie zasilacza generatorów Nordost QKore. Ich wpływ na dźwięk jest jednoznaczny i powtarzalny, ale nie manifestuje się „dramatyczną poprawą”, a brakiem tego „czegoś”, do czego się przyzwyczaiłem i czego mi brakuje. Podobnie było z podstawkami PAB ceramic 100 CS. Wiedziałem, że będzie dobrze, bo z podstawek pod kable korzystam od kilkunastu lat, mam też w systemie nóżki PAB ceramic 60 SN, na których stoją podstawy pod kolumny Harbeth M40.1. Było to więc coś w rodzaju podwójnego ubezpieczenia.

Nie wiedziałem jednak, że podstawki Pro Audio Bono zmienią dźwięk w aż tak wyraźny sposób. I znowu – bez nich, z podstawkami Acoustic Revive, puszczane przeze mnie płyty brzmiały doskonale, mogłem się podpisać pod tym, co o nim mówili najpierw Gabi i Edwin (Siltech/CrystalCable), a potem Dirk Sommer (hifistatement.net), a mianowicie, że jest to system, w którym trudno jest oderwać się od słuchania muzyki (więcej TUTAJ). Ale wystarczyło podstawić pod kable podstawki PAB-a, a potem je wyjąć, żeby zniknął z dźwięku jakiś poziom intensywności i gęstości, czyli elementów, które budzą w słuchaczu zainteresowanie słuchaną muzyką.

Weźmy, dla przykładu, krążek The Oscar Peterson Trio, We Get Request, w remasterze Lasting Impression Music i w wersji Master CD-R („24 Gold Direct-from-Master Edition UDM”). Bez podstawek PAB pod kablami Siltech Triple Crown kontrabas Ray’a Browna był dynamiczny, aktywny, czysty, a fortepian lidera miał śpiewny, delikatny charakter. Ich wstawienie spowodowało znaczną zmianę w postrzeganiu tego samego przecież przedstawienia. Fortepian stał się ciemniejszy, przy zachowaniu dźwięczności, kontrabas nabrał energii, choć mu jej wcześniej nie brakowało, blachy perkusji zyskały głębię i aksamitność.

Niesamowitą zmianę zanotowałem słuchając płyty PATRICII BARBER Companion, w wersji Mobile Fidelity Sound Lab, na płycie SACD. Odtwarzałem ją setki razy, na wielu różnych systemach i znam ją całkiem nieźle. Albo tak mi się wydawało. Polskie podstawki pod kable wniosły bowiem do mojego doświadczania tego krążka nowe elementy, o których nie wiedziałem i których się nie spodziewałem usłyszeć.

Dźwięk z nimi się pogłębił, a dynamika się poprawiła – to słyszałem już z Petersonem. Tym razem PAB-y wniosły znacząco lepszą rozdzielczość i głębię. Poprawiło się właściwie wszystko, od rozplanowania sceny i jej wymiar na osi odsłuchu, po dynamikę. Wcześniej tego nie słyszałem, albo słyszałem i nie zwróciłem na to uwagi, ale okazuje się, że w utworze Black Magic Woman wokalistka trzyma głos, na niskim poziomie, aż do 1:22. Proszę to sprawdzić.

Sam wokal Barber był z podstawkami głębszy i lepiej różnicowany. Nagrany za pomocą mikrofonu scenicznego (estradowego), a więc znacznie gorszego niż studyjne, nie ma tak dobrej trójwymiarowości i barwy, ale z PAB-ami wyraźniejszy, ale i gładszy. Podobnie gładkie i dźwięczniejsze okazały się blachy perkusji. Jim Anderson zarejestrował ten materiał na 20-bitowych, niedrogich magnetofonach kasetowych ADAT (więcej TUTAJ). Choć zrobił to po mistrzowsku, to jednak pewna chropowatość góry pasma, pochodząca – jak sądzę – zarówno z użytych przetworników A/D i D/A, jak i samej techniki ADAT, w nagraniu pozostała. A z podstawkami wyszło jednak więcej informacji, drobnych informacji, które całość uszlachetniły.

Tak w ogóle, to można było podgłośnić wszystko o 1 dB, bo wydawało się, że dźwięk jest delikatnie cichszy. W tym przypadku chodzi o to, że z PAB ceramic 100 CS przekaz był bardziej złożony, a przez to wydawał się mniej skompresowany. Z jednej strony instrumenty brzmiały bardziej dynamicznie, wyraźniej, gęściej, a z drugiej były bardziej delikatne, zniuansowane. Jak organy Hammonda B-3 z płyty Barber, jak gitara z krążka TAKESHI INOMATA pt. The Dialogue, nagranego w wirtuozerski sposób przez pana Okihiko Sugano, czy wreszcie mellotron z In The Court of the Crimson King grupy KING CRIMSON.

Wpływ testowanych podstawek na dźwięk był wyraźny, pozytywny i, jak dla mnie, zaskakujący swoją skalą. Jak mówię, spodziewałem się, że będzie dobrze, ale że aż tak dobrze – już nie. Dlatego też z ciekawością porównałem z nimi brzmienie moich podstawek Acoustic Revive, zarówno w klasycznej wersji, jak i w wersji „K”.

Nie mogę złego słowa na nie powiedzieć, szczególnie na ich nową wersję. Ale i poprzednia doskonale spełnia swoje zadanie. Podstawki Pro Audio Bono robią jednak coś, czego tamte nie potrafią aż tak dobrze – lepiej różnicują. I to różnicują wszystko – dynamikę, głębię, barwy. Lepiej też jest z nimi kontrolowany bas, chociaż barwa wydaje się z nimi ciemniejsza i głębsza. Nie jest to więc odchudzenie, a dociążenie, tyle że dociążenie kontrolowane.

▌ PODSUMOWANIE

CO DOPROWADZA NAS DO MIEJSCA, w którym muszę powiedzieć, że PAB ceramic 100 CS to najlepsze podstawki pod kable, jakie słyszałem. Acoustic Revive są świetne, mają w dźwięku coś, co zachęca do długich odsłuchów. Mniej też rzucają się w oczy, są pod tym względem bardziej przyjazne.

Polskie podstawki są jednak czymś więcej. Dzięki nim poprawia się rozdzielczość, a co za tym idzie przekaz się pogłębia i różnicuje. Paradoksalnie dźwięk jest z nimi spokojniejszy. I to mimo wyższej dynamiki i energii. Spokój o którym mówię wypływa z nimi z muzyki, a nie z dźwięku, co przekłada się na kolejną warstwę artystyczną nagrań, której doświadczamy. To po prostu najlepsze podstawki tego typu, jakie znam – stąd ˻ GOLD Fingerprint ˺, nasze najważniejsze wyróżnienie. ■