rójdrożne kolumny podstawkowe to rzadkość. Doskonale pamiętam potężne paczki firmy firmy PSB, model 500, podobnie budowane są także większe kolumny Spendora i Harbetha. W tak niewielkich obudowach, jakie mają kolumny LSiM703 Polk Audio trzy głośniki na kanał to rzadkość absolutna. Z tych, które znam, przypominam sobie jedynie model Syntar 523 firmy Chario. Ale nawet one są sporo większe od mających świetne proporcje, zgrabnych kolumn z USA.

Choć stosunkowo niewielkie, przynoszą całą gamę rozwiązań, pod którymi podpisuje się firma Polk – albo jako ich autor, albo proponując nowe sposoby ich realizacji. Lista ta jest naprawdę długa, ale najważniejsze są detale techniczne związane z głośnikami. Przetworniki nisko-średniotonowy i średniotonowy mają membrany wykonane z odmiany polipropylenu z zatopionymi w niej bąbelkami powietrza. Daje to wysoką sztywność i niską masę. Głośnik niskotonowy współpracuje z wylotem bas-refleksu (PowerPort), który został wyprofilowany tak, aby przepływ powietrza był jak najmniej zakłócony i aby nie powodował słyszalnych szumów. Głośnik średniotonowy został wraz z pierścieniowym wysokotonowym zamocowany w osobnej strukturze, która je spina i odsprzęga od obudowy; przetwornik średniotonowy ma swoją własną komorę. Odseparowano w ten sposób tę sekcję mechanicznie i akustycznie. Rozwiązanie to nosi nazwę firmową Dynamic Sonic Engine. Z kolei Dynamic Balance ma na celu minimalizację zniekształceń wnoszonych przez same przetworniki, powodowane ich drganiami. Osiąga się to przez analizę zachowania powierzchni drgających głośnika i takie rozmieszczenie masy, aby je zminimalizować (całkiem się ich wyeliminować nie da).

To tylko kilka z najważniejszych rozwiązań. Równie ważna jest jakość wykonania kolumn, naprawdę bardzo dobra. Okleina z naturalnego forniru lub lakierowana na czarno, z wysokim połyskiem, bardzo dobre łączenie grubych ścianek, super-cienka maskownica na magnesach – dopełniają tego obrazu.
Seria LSiM została wprowadzona do sprzedaży w 2011 roku i wciąż pozostaje kluczową w ofercie tego, zasłużonego dla audio, amerykańskiego producenta. Zastąpiła ona w ofercie dotychczas najdroższą linię LSi. W tym przypadku mówiąc „najdroższą” mam na myśli nie to, że bardzo drogą, a po prostu najwyższą w ofercie. Kolumny Polk Audio są bowiem pomyślane tak, aby stać na nie było większość melomanów o średnich zarobkach. Tym większy więc szacunek za tak dobre wykonanie i tak wiele wysiłku włożonego w dopracowanie każdego modelu. W serii tej mamy dwie kolumny wolnostojące, LSiM705 i LSiM707, testowany model podstawkowy, a także kolumnę centralną do kina domowego, model LSiM704c.

Nagrania użyte w teście (wybór):

• Pole Reports From Space, Bôłt Records BR ES12, “Polish Radio Experimental Studio”, 2 x CD (2014).
• Billie Holiday, Jazz at the Philharmonic, Clef Records/UMG Recordings UCCV-9476, „David Stone Martin 10 inch Collector’s Selection”, SHM-CD (1945 | 1946/2013).
• Diana Krall, Wallflower, Verve/Universal Music LLC UCCV-9577, “Deluxe Edition”, SHM-CD + DVD (2015); recenzja TUTAJ.
• Emerson, Like & Palmer, Emerson, Like & Palmer, Island/Victor VICP-78001, “7-inch mini LP”, Platinum SHM-CD (1970/2014).
• Judy Garland, The Very Best of Judy Garland. The Capitol Recordings, Capitol/EMI 3792202, 3 x CD (1955-1965/2007).
• Radiohead, In Rainbows, XL Records XLCD 324, CD (2007).
• Shota Osabe Piano Trio, Happy Coat, Lasting Impression Music LIM K2HD 031, K2HD CD (2002).
• Sławek Jaskułke, Sea, Kayax 079, CD (2014).
• Tangerine Dream, Zeit, Cherry Red Records/Belle 121943-4, SHM-CD + CD (1972/2011).

Japońskie wersje płyt dostępne na

Nie planowałem tego, ale odsłuchy rozpocząłem i zakończyłem płytami z wokalem w roli głównej: pierwsze dźwięki popłynęły z Wallflower Diany Krall, a ostatnie z Jazz at the Philharmonic Billie Holiday; pierwsza pochodzi z 2015 roku, a druga przynosi z nagrania z 1945 i 1946 roku. Choć te rejestracje dzieli siedemdziesiąt lat, wrażenie było to samo: Polki zagrały je w czysty sposób, ze świetnie zrównoważonym dźwiękiem; to było brzmienie „takie, jak trzeba”.

Zabiegi dotyczące przetwarzania basu, z jakimi mamy do czynienia w LSiM703, tj. specjalnie potraktowany wylot bas-refleksu, sztywne ścianki, osobny przetwornik niskotonowy – wszystko to mogłoby sugerować huragan basu, trzęsienie ziemi, wyrywanie z fotela. Rozumiem tych, którzy tak właśnie postrzegają kolumny tego typu, ponieważ jest sporo konstrukcji, które grają podkreślonym, konturowym, albo po prostu mocnym (tłustym) niskim zakresem. I rozumiem tych, którzy je wybierają, „kupując” taki przekaz. Polki są inne i trzeba o tym wiedzieć, zanim się usiądzie do ich słuchania. Jeśli bowiem założymy, że rykną dołem, zawiedziemy się i umknie nam tym samym sposobność dotarcia do czegoś więcej, do prawdziwej muzyki.

Ich najważniejszą umiejętnością jest świetne wyważenie całego przekazu. Brzmienie jest nieco ciepłe, z lekko wycofaną górą, a mimo to odbiera się je jako bardzo naturalne, normalne, niepodbarwione. Razem z wyważeniem dostajemy bowiem czystość. To rzecz, która generalnie z kolumnami nie jest tak jednoznaczna i która łatwo może umknąć. Słuchając wokali Krall i Holiday nic mnie nie rozpraszało, nie domagało się uwagi – w jej centrum było to, co być powinno, czyli wokalistki.

Zmieniając płyty otrzymywałem za każdym razem to samo – skupienie na tym, co najważniejsze. Ray Brown rozpoczynający solówką kontrabasu płytę Happy Coat, wyprodukowana przez pana Winstona Ma i przygotowaną w technice K2HD był królem. Jego instrument miał bardzo ładną barwę, świetną dynamikę i był niesamowicie wyrównany. Najniższy zakres, poniżej jakiś 60 Hz nie był tak wypełniony, jak to, co powyżej, ale też nie ma takiej możliwości (kontrabas schodzi do jakiś 42 Hz, ale harmoniczne powodują, że wydaje się jeszcze niższy). Nie oczekiwałem tego jednak. Niespodzianką było dla mnie to, jak czysto, jak ładnie, jak odpowiedzialnie kolumny pokazały to, co powyżej, dobrze oddając także to, co poniżej.

Dobrze nagrane płyty w dość prosty sposób mogą subiektywnie „poprawić” jakość odsłuchu. Nie mówię, że dźwięku, ale właśnie komfortu, w jakim go odbieramy. Jeśli nie mamy jakiś faworytów, po prostu słuchamy różnej muzyki, bez jakiś specjalnych emocji, będziemy potrzebowali innych kolumn, takich które będą bardziej wyraziste, które wykorzystają modyfikacje brzmienia, aby coś podkreślić, podkręcić. To jedna z dróg, absolutnie uprawomocniona. Jeśli jednak mamy ulubionego wykonawcę, gatunek muzyczny, jakiś „pakiet”, z którym jesteśmy związani emocjonalnie, wówczas po prostu nie można nie posłuchać Polków.
Pozwalają one przejść nad sobą bliżej przekazu, chowając się za nim. Nie są bezduszne, kliniczne, nie o to chodzi. Są po prostu uczciwe, równe, wierne. W krótkim pokazie w salonie mogą więc zginąć, przykryte przez kolumny o wyraźnym charakterze.

Jeśli więc widzimy się w tej grupie melomanów, to trzeba wiedzieć, że te amerykańskie konstrukcje z jakimś dobrym, lepiej mocnym niż nie, wzmacniaczem pozwolą nam na słuchanie muzyki w niesamowitym komforcie. Ich wysokie tony są klarowne, nic w nich nie brakuje, ale są też raczej jedwabiste niż wyraziste. Brzmienie kolumn jest więc nieco ciemniejsze niż – dla przykładu – Dynaudio i przypomina to, co pokazują kolumny Castle i Spendor. Niskie tony są czyste i świetnie zrównoważone.

Elektronika Tangerine Dream (pierwsze cztery płyty) miała odpowiednie „zaplecze” i oparcie, niczego nie brakowało. Nie ma oczywiście niskich „pomruków”, tych być nie może. Także mocne rockowe granie, jak Rival Sons czy Royal Blood nie rzuci nas o ścianę dynamiką i „wykopem”. Polki takie nie są.

Ale też pozwolą, na przykład, w komforcie, z ciekawością, odsłuchać płyt Emerson, Like & Palmer, także nagrań „live”, których jakość pozostawia wiele do życzenia. Pokazały z nimi bardzo dużą przestrzeń i czyste, ale też dość ciepłe granie. Bryły nie są w nim mocno wypunktowane. To granie „legato” w tym sensie, że łączne, płynne, bez jakiegoś superwyraźnego wyodrębniania instrumentów z tła. Źródła pozorne (instrumenty, głowy itp.) są duże, mają spore wymiary. Pokazywane są raczej za linią łączącą głośniki, nie są rzucane przed nami, nie narzucają się więc słuchaczowi. To „propozycja”, a nie „ultimatum”.

Podsumowanie

Kolumny Polka to konstrukcje tego typu, wokół których można zbudować system na wiele, wiele lat. Każda wymiana czegoś przed nimi poprawi dźwięk, ale też nie będzie przymuszała do wymiany kolumn. Te są czyste, uczciwe, dojrzałe. Nie narzucają się z niczym, raczej nawet wstrzymują. Można więc dość swobodnie kształtować dźwięk systemu przez dobór wzmacniacza i CD.

Jeśli chcemy czegoś neutralnego i naturalnego zarazem, tj. bardzo uczciwego i angażującego, wypróbujmy je ze wzmacniaczem Haiku Bright Mk3. Jest sporo tańszy, ale tylko dlatego, że proponowany jest przez małą manufakturę, bez dużej marży dla pośredników. W rzeczywistości to poziom 7000-8000 zł, a więc idealny dla tych kolumn. Drożej, ale również znakomicie, będzie z innym polskim wzmacniaczem, hybrydą Linear Audio Research IA-120H. Jeśli chcemy mieć dźwięk cieplejszy i bardziej plastyczny (choć zarazem nie tak neutralny), weźmy pod uwagę wzmacniacz Advance Acoustic, np. model X-i120 lub jakąś lampę Prima Luny.

Każdy z tych wyborów będzie dobry i z każdym Polki zagrają świetnie. To wyjątkowe kolumny, które w ładny sposób pokażą różnice między płytami, wzmacniaczami (nawet między Soulution 710 i Audio Research GS150). Wciągną nas do przekazu, do muzyki i spowodują, że będziemy chcieli kupować więcej, więcej i więcej płyt, w coraz lepszych wydaniach.

LSiM703 to kolumny trójdrożne, trzygłośnikowe, z obudową typu bas-refleks, podstawkowe. Wszystko oprócz tego ostatniego wskazywałoby na sporej wielkości kolumnę wolnostojącą, a tak nie jest. Pomimo że mamy w niej aż trzy przetworniki, kolumny wglądają na zgrabne i po prostu ładne.
Ich wykonanie jest znakomite. Obudowę wykonano z grubych płyt MDF o zróżnicowanej grubości – najgrubsza jest ścianka przednia (3,2 mm), potem boczne (25 mm), a na końcu tył i spód (19 mm). Wzmocnione są one dodatkowo wewnętrznym, pionowym wzmocnieniem. Okleina to naturalny fornir, dostępny w kilku wersjach kolorystycznych, np. Mt Vernon Cherry lub Midnight Mahogany.

Polki korzystają z trzech głośników: wysokotonowej kopułki typu pierścieniowego o średnicy fi 25,4 mm, średniotonowego o średnicy fi 82,6 mm oraz niskotonowego o średnicy fi 165,1 mm. Te dwa ostatnie mają membrany wykonane z odmiany polipropylenu. W miejsce poprzednio stosowanego „aerated polypropylene” (APP), mamy teraz Super Cell APP. Ma być on sztywniejszy, lżejszy i ma mieć lepiej tłumione drgania własne. Obydwa te głośniki mają odlewane z aluminium kosze. Przetwornik niskotonowy (firma mówi o nim „mid-woofer”) ma zawieszenie piankowe, a niskotonowy z gumy butylowej. Głośnik średniotonowy ma swoją własną komorę wykonaną z usztywnianej ożebrowaniem plastikowej, długiej puszki z wytłumieniem. Wnętrze kolumn również mocno wytłumiono.

Głośniki wysokotonowy i średniotonowy związano systemem mechanicznym o nazwie Dynamic Sonic Engine, mającym odsprzęgnąć go od niskotonowego. Głośniki powiązano mechanicznie, wkręcając je do plastikowej ramy, a dopiero tę ramę, przez gumową podkładkę, do obudowy. Od zewnątrz wibracje tłumi gruby gumowy kołnierz, pełniący jednocześnie rolę ładnej maskownicy, pod którą ukryto wkręty. Także wokół głośnika niskotonowego jest podobny element. Wygląda to naprawdę fajnie i ma sens.

Zwrotnicę zmontowano na sporej płytce drukowanej. Widać na niej same dobre elementy – wyłącznie cewki powietrzne i kondensatory polipropylenowe oraz poliestrowe. Zwrotnicę zmontowano wykorzystując układ Scotta Ortha, tj. niskiego rzędu, ale umożliwiającą obciążenie kolumny dużą mocą. Inaczej niż zwykle, zaciski wkręcono tutaj nie do plastikowej wytłoczki, a do sztywnej, aluminiowej płytki, na której naniesiono dane znamionowe.

Firmową nazwę nosi sposób wykonania portu bas-refleksu: PowerPort. Różne firmy mają własny sposób na minimalizowanie szumu związanego z przepływem powietrza, np. Monitor Audio wytłacza na wylocie BR wgłębienia. Polk poszedł innym tropem, a mianowicie obciążył wylot BR plastikowym elementem, ukształtowanym od strony wylotu w ostry stożek o wyprofilowanym kształcie. Ubocznym skutkiem takiego rozwiązania jest łatwiejsze ustawienie kolumn w pomieszczeniu.
Poniżej BR mamy dwie pary gniazd głośnikowych, umożliwiających bi-wiring. Jak zawsze, polecam zamiast tego wymianę zwór na lepsze i korzystanie z dobrego, pojedynczego kabla głośnikowego. Podział między przetwornikiem wysokotonowym i średniotonowym ustalono na 2,8 kHz, a między dwoma większymi przetwornikami przy 300 Hz.

To bardzo ładny przykład na wysokiej klasy monitory podstawkowe, wykonane bez uciekania się do tanich sztuczek i bez oszczędzania na detalach – to zawsze mści się pogorszeniem dźwięku, niezależnie jak małe te „detale” by były.

Dane techniczne (wg producenta)

Konstrukcja: 3-drożna
Impedancja: 8 Ω
Podział pasma: 300/2800 Hz
Skuteczność: 88 dB
Zalecana moc wzmacniacza: 20 – 200 W
Pasmo przenoszenia: 50 – 30000 Hz
Wymiary: 224 x 425 x 370 mm (W x S x G)
Waga: 13,4 kg
Kolor okleiny: wiśnia, mahoń, orzech różany i podobne odcienie ciemnej czerwieni, czarny matowy