⌈ TECHNICAL AUDIO DEVICES LABORATORIES, w skrócie TAD, jest japońską firmą powstałą w 2000 roku. jej korzenie sięgają jednak roku 1978, kiedy to w korporacji Pioneer Electronics wydzielono osobny dział w celu opracowania wysokiej klasy kolumn. Pierwszym produktem TAD-a był Model One. W 2012 roku do kolumn dołączyła elektronika – przedwzmacniacz, wzmacniacz mocy, odtwarzacz SACD oraz DAC. ⌋

IELE SIĘ MÓWI O TZW. „MIGRACJI” opracowań technicznych w dół cennika. Polega to na tym, że inwestuje się duże pieniądze w opracowanie jakiejś techniki lub technologii, a później te rozwiązania stosuje się we flagowych produktach danej firmy. Pełnią one rolę „nośnika reklamowego”, informującego o zaawansowaniu technicznym danej firmy. Reklama ta ma na celu przeniesienie pozytywnego postrzegania przez klientów na całą jej ofertę. Kiedy ten mechanizm zadziała, opracowania o których mowa są modyfikowane tak, aby mogły być zastosowane w tańszych produktach.

Tyle teoria. W rzeczywistości jest tak, że większość zaawansowanych technicznie rozwiązań nie da się uprościć. Stąd w tekstach prasowych spotykamy określenia w rodzaju „inspirowane przez…”, „korzystające z…” itp. Oznacza to, że owe kosztowne pomysły były tylko odległą inspiracją i że technicznie te produkty z dołem cennika nie mają nic wspólnego.

Ciekawe w firmie TAD, której kolumny testujemy, jest więc to, że przypatrując się technikom zastosowanym w kolumnach Evolution Two widzimy, co firma musiała poświecić, a co udało się jej zachować i że tych drugich jest o wiele więcej. Bo TAD-E2 to najtańsze kolumny w jej ofercie, a mimo to mocno technicznie zaawansowane.

| Kilka prostych słów…

SHINJI TARUTANI
CEO TAD Labs

WOJCIECH PACUŁA Kto jest odpowiedzialny za projekt kolumn w państwa firmie?
SHINJI TARUTANI TAD, jako marka high-end, została wyodrębniona z Pioneer Corporation, firmy z długą tradycją budowy głośników, założoną jeszcze w 1938 roku. Została zbudowana na fundamencie nieustannego wysiłku wielu inżynierów w dziedzinie rozwoju materiałów, nowych technologii i know-how produkcyjnym (wszystkie podkr. – red.).

Dlatego też nie promujemy konkretnych nazwisk inżynierów TAD-a i jego kierownictwa technicznego. Nie uważamy za potrzebne podkreślanie nazwisk konkretnych projektantów i inżynierów, ponieważ chcemy być marką o długofalowej polityce. Z tego też powodu nie wymieniamy nazwiska projektanta kolumn E2.

WP Jakie główne techniki zostały zapożyczone z wcześniejszych konstrukcji?
ST Membrana głośnika wysokotonowego o średnicy 2,5 cm, wykonana z berylu, jest identyczna z membraną używaną w modelach E1TX i ME1. Obudowa bazuje na strukturze o nazwie SILENT, która jest techniką stosowaną we wszystkich konsumenckich kolumnach TAD.

WP Co nowego zostało w nich zastosowane?
ST Do tej pory produkty konsumenckie TAD były wyposażone w przetworniki współosiowe, które nazywamy CST.
Główne powody korzystania z CST to:
- źródło dźwięku może być mniejsze.
- kierunkowość jest kontrolowana w szerokim paśmie.
Czynniki te umożliwiają dokładną lokalizację obrazu dźwiękowego i sterowanie polem dźwiękowym w celu prawidłowego odtwarzania informacji przestrzennej przy kompaktowym rozmiarze kolumn.

W nowych kolumnach, TAD-E2, sięgnęliśmy po częściej spotykaną konfigurację 2,5-drożną, z głośnikami niskotonowymi i wysokotonowym. Na nowo opracowaliśmy poniższe podzespoły, aby zapewnić płynną kontrolę kierunkowości w całym zakresie częstotliwości, przy użyciu konfiguracji 2,5-drożnej:
- nowo zaprojektowany falowód, dający możliwość bardziej aktywnej kontroli kierunkowości głośnika wysokotonowego,
- głośnik niskotonowy o szerszym paśmie przenoszenia w którym zastosowaliśmy membranę o kształcie pozwalającym na połączenie idealnej kierunkowości z dobraną charakterystyką tłumienia wysokich częstotliwości, o konstrukcji, którą nazwaliśmy „delta”, niwelującej wady kształtu membrany i zwiększającej wytrzymałość przetwornika. Ponadto podjęto działania poprawiające charakterystykę zniekształceń w szerokim paśmie.

⸜ Rysunek wyjaśniający działanie portu bas-refleks Aero Dynamic Port • rys. TAD

WP Jak wygląda proces projektowania, od czego się zaczyna - czy najpierw są pomiary? Czy stosuje się odsłuchy?
ST Proces projektowy rozpoczyna się od tego, że wsłuchujemy się w potrzeby naszych klientów, słuchamy czego od nas oczekują, a następnie umieszczamy to w naszej „mapie drogowej” rozwoju produktu. Następnie decydujemy o koncepcji produktu i koncepcji dźwięku oraz wybieramy podstawowe technologie, które te koncepcje zrealizują. Następnie określamy podstawowe cele jakościowe i przeprowadzamy badania mechanizmów, wykorzystując symulacje w celu sfinalizowania podstawowych specyfikacji.

Etap konstrukcyjny można ogólnie podzielić na rozwój i projektowanie przetworników, projektowanie i opracowywanie obudów do ich montażu oraz projektowanie i rozwój zwrotnic, zacisków głośnikowych itp. Na początku specyfikacje są dopracowywane poprzez powtarzane prototypowanie i testy odsłuchowe głośników. Następnie przetworniki montuje się w obudowach, po czym oceniane jest ich indywidualne pasmo przenoszenia, kierunkowość, charakterystyka zniekształceń oraz zachowanie się w dziedzinie czasu.

Poszczególne dane są następnie wykorzystywane do symulacji ogólnej charakterystyki systemu głośnikowego.
Kolejny krok to wykonanie prototypów kolumn, które są odsłuchiwane z różnymi rodzajami muzyki i w wyniku odsłuchów – dopracowywane. Testy odsłuchowe, symulacje i prototypowanie są powtarzane w celu dalszego udoskonalenia produktu i poprawy jego jakości.

Jak sama nazwa Technical Audio Devices sugeruje, w produktach TAD kładziemy nacisk na podejście techniczne, bazujące na badaniach teoretycznych i precyzyjnie zaprojektowanych eksperymentach. Mając to na uwadze trzeba jednak powiedzieć, że wyniki testów odsłuchowych mają duży wpływ na proces projektowy. Oczywiście bierzemy również pod uwagę fizyczne cechy kolumn (wygląd – red.), które są ważnym aspektem produktu. Ale jego najważniejszym aspektem jest to, jak bardzo jesteś poruszony muzyką, którą słyszysz przez głośniki.

WP Z jakimi wzmacniaczami i źródłami kolumny TAD są odsłuchiwane?
ST Do testów rozwojowych i odsłuchowych używamy oczywiście własnej elektroniki, ale także różnych modeli innych producentów. Do odsłuchów wykorzystujemy szeroką gamę stylów muzycznych:
- w przypadku muzyki wokalnej korzystamy z nagrań jazzowych, popowych, bluesowych, gospel, operowych itp.,
- w przypadku muzyki klasycznej korzystamy z pełnej gamy źródeł; muzyka klasyczna obejmuje pełną orkiestrę, muzykę kameralną, fortepian, skrzypce itp.
- do oceny jazzu używamy zarówno starszych, jak i nowych nagrań.
Nasz cel zawiera się w haśle: „Intencja artysty. Niezmieniona” („The Artistic Intent, Intact”).

WP Jakie są plany na przyszłość?
ST W przyszłości będziemy poszerzać ofertę, aby sprostać oczekiwaniom jak największej liczby entuzjastów muzyki. Jak wiadomo dźwięk płynący z głośników zmienia się w zależności od pomieszczenia, w którym słuchamy muzyki. Modelowanie brzmienia na podstawie tylko jednego pomieszczenia odsłuchowego może skutkować zmianą dźwięku, do którego dokłada się charakterystyka pokoju. Dlatego TAD przeprowadza testy odsłuchowe w kilku różnych pokojach odsłuchowych.

TOHOKU PIONEER, centrum rozwoju i produkcji głośników TAD, ma cztery pokoje bezechowe i cztery studia odsłuchowe. Ponadto zakład Pioneera Kawagoe, w którym projektuje się wzmacniacze, ma również dedykowane studio, w którym ma miejsce dostrajanie głośników, dzięki czemu otrzymujemy również informacje o ich jakości od twórców wzmacniaczy. ST

▌ Evolution Two

EVOLUTION TWO FIRMY Technical Audio Devices, o których ta japońska firma mówi również TAD-E2, są najnowszymi jej konstrukcjami, wprowadzonymi do sprzedaży w zeszłym roku, a od kwietnia tego roku dostępnymi również poza Japonią. Należą one do serii Evolution, w której TAD oferuje techniki opracowane dla serii Reference, ale w niższych przedziałach cenowych.

TAD-E2 są smukłymi, ładnie wyglądającymi i znakomicie wykonanymi kolumnami podłogowymi. Dzięki wąskiej ściance przedniej (320 mm) ich wysokość (1085 mm) i głębokość (405 mm) nie przytłaczają. Kolumny mają dwuipółdrożną budowę typu bas-refleks. Wysokie tony odtwarza kopułkowy głośnik wysokotonowy o średnicy ø 25 mm, połączony z falowodem. Pozostałą część pasma powierzono dwóm głośnikom nisko-średniotonowym o średnicy ø 155 każdy. Podział między tymi ostatnimi ustalono na 90 Hz. TAD jest jedną z niewielu firm na świecie, która buduje swoje własne przetworniki. Kolumny mają niezłą skuteczność i „przyjazną” dla wzmacniacza impedancję 6 Ω, spadającą w najniższym punkcie tylko do 4,5 Ω.

W ich konstrukcji uwagę zwracają materiały, z których głośniki wykonano. 25 mm kopułka ma membranę z berylu i jest połączona z aluminiowym falowodem. 155 mm głośniki mają z kolei kompozytowe membrany, z plecionki włókien aramidowych oraz celulozy. W integracji z pomieszczeniem ma pomóc specjalnie opracowany port bas-refleks z dwoma wylotami – z przodu i tyłu. Wyloty mają postać szczelin i znajdują się między obudową i podstawą. Podstawa jest wykonana ze stali i łączy się z obudową przez warstwę żywicy minimalizującej drgania. Do podstawy wkręca się trzy duże kolce.

Obudowę oklejono naturalnym fornirem i zaokrąglono jej przednie krawędzie – górną i dolną. Wykonana jest z w technice nazywanej przez firmę SILENT. Chodzi o to, że boczne ścianki zostały złożone z dwóch, różnych materiałów: sklejki oraz płyty MDF. Jest ona wewnątrz wzmacniana w wielu miejscach wieńcami minimalizującymi jej drgania.

Kolumny wyglądają bardzo poważnie, choć nie wydają się zwaliste, mają wręcz „lekkie” proporcje. Pomaga w tym wąska ścianka przednia i pochylona ku tyłowi bryła. Znajdziemy w niej wiele topowych opracowań firmy, choć nie dostaniemy współosiowego systemu CST. Świetna inżynieria.

▌ ODSŁUCH

⸤ JAK SŁUCHALIŚMY W przeciwieństwie do innych głośników firmy TAD, które już testowaliśmy, model EVOLUTION TWO nie jest wyposażony w system współosiowy CST, co uwalnia nas od ustawiania ich w taki sposób, aby znajdował się on na poziomie uszu słuchacza, i aby był bezpośrednio na nie skierowany.

Japońskie kolumny stanęły w odległości 255 cm od miejsca odsłuchowego oraz 243 cm od siebie (licząc od siateczki głośnika wysokotonowego). Od tylnej ściany miały 78 cm, licząc od ich tylnej ścianki, jednak w czasie testu okazało się, że lepiej brzmią ustawione bliżej – w odległości 50 cm.

Dystans między kolumnami oraz ich poziomowanie ustaliłem za pomocą urządzenia Bosch PLR 50 C. Więcej o ustawianiu kolumn w artykule Mikrodostrajanie. Czyli ustawiamy głośniki, HIGH FIDELITY № 177, 1 stycznia 2019, HIGHFIDELITY.pl, dostęp: 10.05.2022. O akustyce pomieszczenia odsłuchowego HF więcej w artykule Pomieszczenie odsłuchowe „High Fidelity” w oczach MARIUSZA ZIELMACHOWICZA, HIGH FIDELITY № 189, 1 stycznia 2020, HIGHFIDELITY.pl, dostęp: 12.07.2022.

W teście napędzane były końcówką mocy SOULUTION 710. Jak zwykle w przypadku wysokiej klasy kolumn, warto im zapewnić jak najwięcej niezniekształconej mocy. W przeciwieństwie jednak do testowanych poprzednio MICRO EVOLUTION ONE, są znacznie łatwiejsze do napędzenia, ponieważ ich skuteczność wynosi 87 dB, a impedancja nominalna 6 Ω. W czasie testu sygnał ze wzmacniacza Soulution przesyłany był kablami głośnikowymi SILTECH TRIPLE CROWN. Punktem odniesienia były kolumny HARBETH M40.1, a sygnał dostarczał odtwarzacz SACD AYON AUDIO CD-35 HF. Skorzystałem również z odtwarzacza plików Mytek Brooklyn Bridge.

⸜ Jazz&Vocal. Pure DSD Recordings, Stereo Sound SSRR4, „Stereo Sound Reference Records”, SACD/CD (2010).
⸜ Nobu’s Popular Selection, sel. Nobuyuki Fu, Stereo Sound SSRR5, „Stereo Sound Reference Records”, SACD/CD (2010).
⸜ Fusion. Best Sound Selection, sel. Yoshiro Obara, Stereo Sound SSRR-12, „Stereo Sound Reference Records”, SACD/CD (2019).
⸜ THE MODERN JAZZ QUARTET, Pyramid, Atlantic Records/Warner Music Japan WPCR-25125, „Atlantic 60th”, CD (1960/2006).
⸜ JEAN-MICHEL JARRE, Electronica 2: The Heart of Noise, Columbia/Sony Music Japan SICP-30956, BSCD2 (2016); recenzja TUTAJ.
⸜ JANE BIRKIN/SERGE GAINSBOURG, Jane Birkin/Serge Gainsbourg, Mercury France/Universal Music UICY-15041, SHM-CD (1969/2011).
⸜ SALVATORE ACCARDO, The Best of Violin, Fonè Records/Master Music MMXR-24008, XRCD24 (2010/2021).

KOLUMNY FIRMY TAD grają inaczej niż duża część konstrukcji obecnych na rynku. A to dlatego, że niczego nie upiększają, nie podbarwiają i nie „czarują”. Od razu, kiedy tylko przesłuchałem po kilka utworów z płyt przygotowanych przez magazyn „Stereo Sound”: Jazz & Vocal. Pure DSD Recordings, Nobu’s Popular Selection oraz Fusion. Best Sound Selection, na myśl przyszło mi określenie „monitory”. Wydane na krążkach SACD, z turkusową farbą zabezpieczającą, płyty o których mowa otrzymały też bardzo dobry mastering.

Jasne było, że nagrania, dla przykładu, z Jazz & Vocal. Pure DSD Recordings, pochodzą z różnych studiów, bo zupełnie inaczej zabrzmiały utwory zarejestrowane Sony Music Shinanomachi Studio w Tokio, jak Body and Soul z krążka LEE KOONITZA, i w Avatar Studios w Nowym Jorku, jak w Beutiful Love, pochodzącym z płyty This Window EUGENE PAO. Pierwszy z utworów miał nieco mniejszy „ambient”, suchsze wybrzmienie, podczas kiedy drugi pięknie pokazywał potężne, wyłożone drewnem studio w Nowym Jorku.

„Monitorowość” kolumn TAD-a polegała również na tym, że nie podbarwiły one niskiej średnicy. I to jest rzecz, którą trzeba będzie wziąć pod uwagę przy konstruowaniu systemu wokół E2 – bo to one powinny być jego centrum. Są to kolumny, które grają basem w dość oszczędny sposób. Jest na rynku sporo kolumn podstawkowych, które wydadzą się nam mocniej osadzone na niskich częstotliwościach i które po prostu zagrają w bardziej masywny, a przez to w bardziej efektowny, sposób.

Na pierwszy rzut oka E2 grają jak niewielkie monitory podstawkowe. Ale kiedy ich chwilę posłuchamy, kiedy zwrócimy uwagę na rozmiary sceny dźwiękowej, zmienimy zdanie. Pozostanie z nami precyzja i brak podbarwień, porównywalne z najlepszymi minimonitorami spod znaku BBC, otrzymamy jednak o wiele lepiej budowane body instrumentów, lepiej zaznaczane plany dźwiękowe i lepszy wgląd w nagranie.

Generalnie jednak lepiej postawić kolumny, o których mowa, bliżej tylnej ściany. Lekkie wypełnienie się nam przyda. Ale to tylko sugestia. Bo, tak naprawdę, chodzi o precyzję. E2 pokazują dźwięk w niebywale dokładny sposób. Ciekawe, ale nigdy nie miałem wrażenia, żeby grały zbyt jasno, czy sucho, jak to się zdarza z tego typu przekazem. Wysokie tony są z nimi wręcz jedwabiste i nieco ciepłe – ale tak „brzmi” beryl, w każdym zastosowaniu, w jakim go słyszałem.

To dlatego mocne, naprawdę mocno podane blachy z płyty THE MODERN JAZZ QUARTET Pyramid, bardzo łatwe do „przegięcia”, z TAD-ami brzmiały po prostu naturalnie i dźwięcznie. Dźwięczność jest zresztą kolejnym aspektem brzmienia E2, na który chciałbym zwrócić uwagę. To niebywale czyste granie, ale zawsze wypełnione treścią, nigdy nie za suche, czy za chude. I to dlatego zarówno blachy perkusji, jak i wibrafon we wspomnianych nagraniach miały tak znakomite wybrzmienie, tak szybkie uderzenie.

Zaskoczony słuchałem, jak wspomniana płyta „ożywa”. Zwykle pokazywana jest z patyną, czymś w rodzaju delikatnego rozmycia ataku i wysuszenia – kolumny TAD-a pokazały, że to nie jest problem nagrania. Jak gdyby lepiej rozpoznały sygnał i dokładniej go zamieniły na falę dźwiękową. Ta umiejętność łączenia precyzji z wypełnieniem wysokich tonów rozciąga się zresztą na inne rodzaje muzyki, bo w podobny sposób odebrałem nagrania z doskonałej płyty JEANA-MICHELA JARRE’a pt. Electronica 2: The Heart of Noise, wydanej w Japonii na krążku BSCD2.

| Nasze płyty

⸜ SALVATORE ACCARDO The Best of Violin

Fonè Records/Master Music MMXR-24008
XRCD24 ⸜ 2010/2021

PŁYTA The Best of Violin zbiera najlepsze, zdaniem Fonè Records, utwory zarejestrowane dla tej włoskiej wytwórni przez SALVATORE ACCARDO, włoskiego wirtuoza skrzypiec, który zasłynął nagraniem Czterech pór roku Antonio Vivaldiego dla Philipsa; audiofilom znana jest ona z wydania na krążku XRCD. Brzmienie jego instrumentu jest wyjątkowe, ponieważ gra on na skrzypcach Guarnerius Il Cannone, wykonanych przez Giuseppe Antonio Guarneri Bartolomeo, del Gesù.

Zbiór o którym mowa w 2010 roku wydała Fonè Records, dla której Accardo nagrał kilka płyt. A jest to wydawnictwo znane z purystycznego podejścia do dźwięku i ze świetnych wykonawców, specjalizujące się w muzyce klasycznej. 7 maja 2021roku krążek został poddany remasterowi w studiach JVC Mastering Center, przez pana TOHRU KOTETSU i wydany przez japońską wytwórnię Master Music na krążku XRCD24.

MASTER MUSIC jest częścią firmy Combak Corporation. Zapewne miłośnikom muzyki niewiele ona mówi, ale audiofile powinni ją lepiej kojarzyć. Pod tym parasolem znajdziemy marki Reimyo, Bravo!, Harmonix, Hijiri i właśnie Master Music. Znamy je wszystkie z „High Fidelity”, a i sam pan KAZUO KIUCHI, jej właściciel, gościł w Krakowie na zaproszenie Krakowskiego Towarzystwa Sonicznego (więcej TUTAJ).

Wersja o której mowa pokazuje, w którym kierunku idzie współczesna technika masteringowa. Otóż materiał został dostarczony do studia JVC w formie plików cyfrowych. Pierwszym krokiem była zamiana cyfry na analog w przetwornikach D/A K2, konstrukcji JVC. Remaster miał zatem miejsce w domenie analogowej, przy użyciu wykonanego dla JVC miksera i urządzeń masteringowych. Po czym sygnał został zamieniony na cyfrowy, w postaci 24/176,4 (K2). To dlatego przy logo XRCD24 przeczytamy „24 bit refined digital”.


Nie wiadomo, jakim nośnikiem masteringowym się posłużono. Pierwotnie był to dysk MO, wybrany ze względu na stałość w czasie i znakomity dźwięk. Ostatnio widziałem jednak płyty XRCD24, w których sygnał przenoszony był do tłoczni na dysku twardym (więcej o XRCD TUTAJ). W tym przypadku szklana matryca została nacięta nie z sygnału 16/44,1, a z sygnału źródłowego, 24/176,4, z konwersją do 16/44,1 „w locie”. Technika ta stosowana jest przez niektórych japońskich wydawców i nosi nazwę HR Cutting – znajdziemy ją na płytach Platinum SHM-CD.

Nie będę się rozpisywał, ale proszę tej płyty posłuchać – to prawdziwy festiwal dobrego smaku muzycznego, doskonałej gry i przepięknego dźwięku. ♦

→ www.COMBAK.net

DO BRZMIENIA KOLUMN TAD-E2 trzeba się przyzwyczaić. Choć dzielą z droższymi modelami tej firmy pomysł na dźwięk, to potrzeba czasu i wsłuchania się w przekaz, aby się w nim zakochać. Raczej nie będzie to miłość od pierwszego usłyszenia. A to dlatego, że jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że część basu jest podbarwiona i podbita – zarówno przez same kolumny, jak i przez ich współdziałanie z pomieszczeniem. Evolution Two tego nie mają, ich bas jest superprezycyjny i ultrazwarty. A to oznacza, że w ich przekazie nie ma zniekształceń, które się nam kojarzą z „wypełnieniem” i „masą”, pomimo że niemal zawsze są to właśnie zniekształcenia.

Posłuchajmy ich jednak w dobrym systemie, na przykład ze wzmacniaczem lampowym, albo nasyconym tranzystorowym, postawmy je bliżej tylnej ściany, a zobaczymy inny świat. Zarówno tonalny, jak i przestrzenny. Bo to kolumny doskonale różnicujące i jedno, i drugie, lepiej niż 99% kolumn innych firm. Jedynie monitory BBC potrafią coś podobnego.

Zresztą właśnie dlatego łatwo będzie z E2 zintegrować subwoofer(y), jeśli tylko będziemy tego potrzebowali. Takie połączenie skutkuje zazwyczaj, jeśli kolumny mają podbarwiony bas, niespójnością tego zakresu. Z testowanymi kolumnami tego problemu nie będzie, pod warunkiem, że subwoofer będzie wystarczająco szybki. Dostaniemy wówczas większy wolumen instrumentów, a precyzyjna scena dźwiękowa, jaką te konstrukcje oferują poszerzy się i pogłębi – pomimo że niczego jej w tej mierze nie brakuje.

Na koniec dwa słowa o przestrzeni. Kolumny w teście pokazują źródła dźwięku w dokładny i wyraźny sposób, w dobrze zdefiniowanych miejscach. Pierwsze wrażenie jest jednak inne – „tkanka” przestrzeni jest rozłożona szeroko wokół nas, do tego stopnia, że w pierwszym momencie chciałem sprawdzić polaryzację kabli głośnikowych. Jak się okazało – niepotrzebnie. A to dlatego, że japońskie kolumny posiadły umiejętność równoczesnego pokazywania ogółu i szczegółu i właśnie to zestawienie w pierwszym monecie nieco dezorientuje. Po akomodacji ma się za to wrażenie, że jesteśmy w realnej przestrzeni, przeniesieni tam przez E2.

▌ PODSUMOWANIE

EVOLUTION TWO FIRMY TAD są kolumnami o dźwięku, którego nie da się pomylić z żadnym innym. Przypominają monitory studyjne, ale o ładniejszych, lepiej wysyconych barwach. Są równie dynamiczne, różnicujące i rozdzielcze, z tym, że dodają do tego słodycz wysokich tonów i wypełnione informacjami dźwięki. Ich balans tonalny zwraca naszą uwagę na środek pasma i jego górny zakres, a to dlatego, że w ich basie nie ma cienia podbarwień. Warto go nieco dociążyć – a to ustawieniem, a to elektroniką – ale nie jest to konieczne.

Czystość ich tonu docenimy zarówno z elektroniką, jak to było w przypadku płyty Jarre’a, z jazzem, jak i z klasyką. Niezwykłe brzmienie skrzypiec SALVATORE ACCARDO było z nimi klarowne, jak rzadko kiedy, a płyta The Best of Violin, wydana na krążku XRCD24 przez pana Kazuo Kiuchi, zagrała po prostu doskonale. Jeśli to jest to, czego w muzyce szukamy, to trudno mi będzie państwa rozgrzeszyć, jeśli ich nie posłuchacie.

▌ BUDOWA

⸜ PRZETWORNIKI Producent TAD-E2 jest firmą „inżynierską”, czyli prowadzoną przez dobrany zespół inżynierski, w dodatku wyposażoną w znakomite zaplecze badawcze oraz rozwojowe. Nic więc dziwnego, że w swoich konstrukcjach stosuje autorskie opracowania hi-tech. Dla przykładu, 25mm głośnik wysokotonowy wykonany jest z berylu.

To ten sam przetwornik, który znajdziemy w systemach współosiowych kolumn AD-E1TX i TAD-ME1. Do modelowania jego kopułki wykorzystano technikę o nazwie HSDOM (Harmonized Synthetic Diaphgram Optimum Method), która ma pomóc w czystym przetwarzaniu aż do 60 kHz, bez większych rezonansów. Kopułka współpracuje z falowodem, opracowanym specjalnie dla tego modelu, wykonanym z aluminium. To w ostatnich latach coraz częstsza metoda obciążania głośnika wysokotonowego, pomagająca kontrolować kierunkowość rozchodzenia się fal – patrz Monitor Audio i Paradigm.

Głośniki nisko-średniotonowe zostały opracowane specjalnie dla tego modelu. Wyglądają one inaczej niż w znakomitej większości kolumn dostępnych na rynku, a to przez sztywne zawieszenie, współcześnie znane z kolumn estradowych i o wysokiej skuteczności. Ich membrany noszą firmową nazwę Multi-layered Aramid Composite Cone. Zostały one wykonane z dwóch warstw – górnej, plecionki włókien aramidowych (nazwa handlowa – Kevlar), oraz dolnej, z wysokiej klasy pulpy papierowej.

Zastosowano w nich ciekawe rozwiązanie związane z nakładką przeciwpyłową. Klasycznie jest ona po prostu wklejana pośrodku przetwornika i mocowana bezpośrednio do membrany. W rozwiązaniu TAD-a karkas, na którym nawijana jest cewka, wychodzi dość wysoko w kierunku nakładki. Ta jest przyklejona nie do membrany, a do aluminiowego „kołnierza”, a ten z jednej strony do karkasu, a z drugiej do membrany. Ma to zapewnić większą sztywność i niższe zniekształcenia.

Dodajmy, że głośniki współpracują z dwukierunkowym bas-refleksem mającym kształt szczelin, których wyloty znajdują się między korpusem obudowy i podstawą. Rozwiązanie to firma nazwała Aero Dynamic Port. Dodajmy, że na dwa większe głośniki można nałożyć, utrzymywane magnetycznie, okrągłe maskownice; głośnik wysokotonowy chroniony jest metalową siateczką.

⸜ OBUDOWA Obudowa kolumn TAD jest wykonana podobnie, jak innych konstrukcji tej firmy. Jest to laminat wykonany ze sklejki oraz grubej płyty MDF, wzmacniany wewnątrz wieńcami. Konstrukcja ta nosi nazwę firmową SILENT: Structurally Inert Laminated Enclosure Technology. Chodzi w niej o to, że fala dźwiękowa przechodząca z jednej struktury do drugiej traci swoją energię w postaci ciepła.

Swoją rolę w tej odwiecznej „wojnie” pełni również podstawa. Została laserowo wycięta z 10 mm stalowej płyty i polakierowana na czarno. Wkręca się do niej trzy duże kolce – jeden z tyłu i dwa z przodu, a także dwa dystanse, które pozwalają na bezpieczne przechylenie kolumny bez obawy, że się wywróci. Pomiędzy podstawą i właściwą obudową umieszczono żywicę, która dodatkowo te dwa elementy od siebie separuje.

Z tyłu kolumny mamy podwójne, złocone, wygodne gniazda głośnikowe, przygotowane do połączenia bi-wire. Są one zwarte krótkimi zworami z miedzianej plecionki. ■

▌ Dane techniczne (wg producenta)

BUDOWA: dwuipółdrożna
PRZETWORNIKI:
• nisko-średniotonowy 155 mm
• wysokotonowy, koncentryczny 25 mm
PASMO PRZENOSZENIA: 30 Hz - 60 kHz
CZĘSTOTLIWOŚĆ PODZIAŁU ZWROTNICY: 90 Hz, 2,8 kHz
MOC MAKSYMALNA: 150 W
SKUTECZNOŚĆ: 87 dB (2,83 V/1 m)
IMPEDANCJA ZNAMIONOWA: 6 Ω
WYMIARY: 320 × 1085 × 405 mm (szer. x wys. x gł.)
WAGA: 32 kg/szt.