kąd wzięła się nazwa tej japońskiej firmy z ponad 30-letnim doświadczeniem, pisaliśmy przy okazji testu modelu R-1000 Airy3 X/TB, nie trzeba więc uważnym czytelnikom „High Fidelity” jej powtarzać. Także historia artysty, który projektuje te wkładki, pana Hisayoshi Nakatsuka, jest nam znana. Jej powtarzanie byłoby po prostu niegrzeczne – zakładam, że każdy, kto siada do lektury testu wkładki za niemal 50 000 złotych i dedykowanego jej przedwzmacniacza gramofonowego za niewiele mniej wie, co czyta.

Jesteśmy na absolutnym topie cenowym świata analogu. Po wkładce widać to na pierwszy rzut oka. Waży ona 6,7 g i należy do najwyższej serii Premium. Dostępna jest w trzech wersjach, różniących się materiałem drutu nawojowego cewki: mamy wersję miedzianą 6N Crystal Copper φ 0,035mm (z dopiskiem X w nazwie), srebrną 5N Silver φ 0,035 mm (z dopiskiem S) oraz złotą 5N Gold φ 0,035 mm (z dopiskiem G). Wszystkie poddawane są technice obróbki kriogenicznej, tj. szybkiemu zamrażaniu do -193ºC i powolnym ogrzewaniu do temperatury pokojowej. Daje to znakomicie uporządkowaną strukturę krystaliczna metalu. Każdy z metali daje inny dźwięk – pan Hisayoshi-san mówi, że z drutem miedzianym jest najbardziej neutralny.

To wkładka typu MC (Moving Coil) z innowacyjnym generatorem o nazwie firmowej „REAL STEREO”. Firma mówi, że sposób jego wykonania powoduje, iż to pierwszy na świecie system „High-speed”, mając zapewne na myśli szybką odpowiedź. Poprawie tego parametru ma pomagać mechanizm eliminujący prądy wirowe generowane w obydwu biegunach magnesu (N i S) – to “Balanced type eddy current elimination mechanism”. Ważna jest również zamiana sztywnego drutu odwodzącego wspornik igły ze stalowej na znacznie miększy, poddany procesowi starzenia metal (niestety nie wiadomo jaki).

Wszystko to są jednak rzeczy, o których czytamy, słuchamy, których nie widać od razu. Wkładka ma wprawdzie budowę otwartą, z generatorem na wierzchu i ramą, która wszystko utrzymuje, ale to, co rzuca się w oczy od razu to mała, niebieska kulka zawieszona na wysięgniku nad igłą. Ma ona za zadanie minimalizować drgania wkładki i dobrać jej punkt ciężkości. Waży 1,2 g, ma średnicę φ 8 mm i wykonano ją z lapis lazuli (niejednorodnego minerału składającego się głównie z lazurytu). Piny z 18-karatowego złota zamocowano w płytce z szafiru. Na diamentowym wsporniku o kwadratowym przekroju zamocowano diamentową igłę o szlifie Micro-Ridge.

Obciążenie wkładki powinno wynosić 100 Ω. Firma mówi, że może to być 100 Ω i więcej, jednak jej topowe przedwzmacniacze, testowany wraz z Ω Premium DIAmond przedwzmacniacz Premium Artisan, a także aktywny, zasilany bateryjnie step-up CPP-1 v2, z którego także skorzystałem, mają stałe obciążenie wynoszące 100 Ω. Firma wskazuje na niesłychanie istotną rolę, jaką pełni opornik obciążający, dlatego wykonuje je samodzielnie (!). Możemy więc spokojnie założyć, że obciążenie dla tej wkładki powinno wynosić dokładnie 100 Ω. Sprawdziłem to organoleptycznie. Wkładki ZYX-a, także tę testowaną, zamyka się w drewnianym pudełeczku, a pudełeczko w jedwabnym woreczku.

Na szczycie oferty tego producenta znajduje się nie tylko wkładka, ale i dedykowany jej przedwzmacniacz gramofonowy, równie kosztowny, model Premium Artisan. Już wkładka za te pieniądze wydaje się trudna do sprzedania. Myślę, że z tej dwójki to jednak Artisan wydaje się na przegranej pozycji. To maleńkie, drewniane pudełeczko z taniutkim, zewnętrznym zasilaczem ściennym, bez możliwości zmiany obciążenia wkładki, z dwoma wejściami (to jedyne rozszerzenie funkcjonalne).

Po odsłuchach z kilkoma różnymi przedwzmacniaczami i kombinacjami muszę jednak powiedzieć, że nie wyobrażam sobie, że Ω Premium DIAmond zagra z innym przedwzmacniaczem. To znaczy może i wyobrażam, to wkładka niemal perfekcyjna (żadna nie jest idealna, niezależnie od tego, ile za nią zapłacimy), ale z dedykowanym jej przedwzmacniaczem czuje się najlepiej, najpełniej realizowany jest zamysł artysty, pana Nakatsuka-san. Jeśli więc chcemy usłyszeć to, co on, w taki sposób, w jaki mamy usłyszeć – kupujemy wkładkę i przedwzmacniacz RAZEM. Tak też przeprowadziłem główny test.

Nie słyszałem tak gładko grającej wkładki – nigdy i nigdzie. Naprawdę starałem się zacząć ten test jakoś kulturalnie, z feelingiem – ale to innym razem, teraz po prostu się nie da. Rzecz o której mówię jest tak dojmująca, że nawet ludzie nie do końca utożsamiający się z taką prezentacją – bo to jest konkretna prezentacja – nie potrafili temu zaprzeczyć. A z kolei ci, którzy szukają w muzyce dokładnie tego, byli w szoku. Wszystko w tym dźwięku było takie, jak być powinno. „Było pięknie”, jak stwierdził mój przyjaciel, posiadacz gramofonów Linn i Lenco, słuchając u mnie swoich płyt.

Piękno tego przekazu jest bezdyskusyjne. To dojrzałe, wyważone granie z drivem, ale i płynnością. I genialną plastycznością. Puszczamy monofoniczną wersję płyty Niemen (tzw. „czerwony” album) i głos lidera wypływa spod gitar, a za nim, znacznie dalej są głosy w chórkach. Odpalamy reedycję Blue Train Coltrane’a, przygotowaną w 2008 roku przez Analogue Productions na dwóch 180-gramowych krążkach 45 RPM i trudno pojąć, dlaczego inne wkładki tak się z nią spieszą, tak mocno akcentują atak werbli, blachy, zapominając o tym, że liderem jest saksofon i że słychać tu przydechy, zerwania dźwięku, aż do przedłużenia ich na samym dole, jakby mruknięcia. I że to one powinny przykuwać uwagę techniką gry, frazowaniem, muzyką. Z Omegą gramy debiut Mary Komasy, z długimi frazami, miękkim tłem i nic się nie zlewa, nie zapada w sobie, jest miękkie, aksamitne.

Zanim przejdziemy do dźwięku, dwa słowa o elementach pozamuzycznych, dla winylu bardzo ważnych. Omega chowa pod dźwiękiem trzaski i szum przesuwu. Nie wygasza ich, ale właśnie – chowa. Słuchając na słuchawkach, bardzo głośno, kupionej właśnie w czasie Record Store Day, limitowanej wersji płyty BBC Sessions Led Zeppelin, wydanej na niebieskim winylu przez Classic Records, zarówno trzaski, jak i szum były słyszalne (więcej o RSD 2015 TUTAJ). Ale nie były irytujące, nie przeszkadzały. Miałem wrażenie, że nawet pomiędzy utworami dominuje raczej „zawieszenie” dźwięku, a nie szum – zjawisko znane wyłącznie z topowych systemów. Moje HiFiMANy HE-6 nie są zbytnio wybaczające, szczególnie jeśli są dobrze wysterowane, ale nawet one skapitulowały przed czymś tak zaskakująco przyjemnym.

Dużą część odsłuchów poświęciłem polskim, starym płytom, zwykle w niezbyt dobrym stanie. Wraz z cofaniem się w czasie, wraz z coraz słabszą kondycją krążków ilość trzasków rosła, podobnie jak poziom szumu przesuwu – to chyba jasne. Najgorzej było z krążkami wytłoczonymi u nas w latach 80. z wyklejką w „bananowym” kolorze. Z wkładką i przedwzmacniaczem ZYX-a słuchałem ich jednak z przyjemnością, a anomalie dotyczące dźwięku przyjmowałem jak „koloryt”, „świadectwo” czasów, a nie błąd. To niesamowite, jak można zinterpretować błąd w tak dobry, wybaczający sposób! Będzie ten system premiował lepiej wytłoczone krążki, dając im większą dynamikę, będą one bardziej kolorowe tonalnie, jednak nawet najgorszy śmieć – myślę o jakości technicznej, a nie muzycznej – będzie miał swoje pięć minut.

W porównaniu z Madake firmy Miyajima Labs, moją referencyjną wkładką, dostajemy bardziej stonowany, bardziej dopracowany przekaz. W tym sensie, że bardziej skupiony na tym, co się dzieje między dźwiękami, interakcją, a nie tylko na ich „obrazie” zewnętrznym. Wszystko w nim „siada” głębiej, przez co zwolennicy mocnego grania „do przodu” mogą się poczuć rozczarowani. To nie jest wkładka „prześwietlająca” nagrania, ani też taka, która by kazała je analizować. To oczywiście jest możliwe, ale na innym poziomie niż „barwa taka to, a taka”, „gitara jest wyraźna/zamglona”, „scena szeroka/wąska”. Jesteśmy tam, gdzie takie stwierdzenia nie mają sensu, bo nie wiadomo za bardzo o co w nich chodzi, nie mają desygnatu.

Stratosferyczny high-end, a właśnie do niego należą zarówno wkładka Premium DIAmond X, jak i przedwzmacniacz Premium Artisan, może się wydawać pozbawiony właściwości. To fałszywe wyobrażenie, proszę zrobić mi przyjemność i postarać się o nim zapomnieć. Na każdym poziomie cenowym, nawet tak absurdalnie wysokim jak w tym przypadku, produkt audio modyfikuje dźwięk w charakterystyczny dla siebie sposób. Te najlepsze robią to tak, że nie rozumiemy tego jako modyfikację, a jako interpretację. Modyfikacja byłaby mniej lub bardziej uprawnionym odejściem od pierwowzoru, z kolei interpretacja jest jego twórczym rozwinięciem, przekształceniem, ale o walorze nowego oryginału. Skoro nie znamy taśmy-matki, skoro nie byliśmy w czasie nagrania, miksowania i masteringu nagrań, których słuchamy, wszystko, co możemy zrobić, to porównać je na kilku urządzeniach i systemach i dopiero wtedy odnieść – w dalszym planie – do naszych doświadczeń z instrumentami granymi na żywo.

Topowy system ZYX-a widzi świat w barwny sposób, dobrym okiem. Ani Dynavector DV XV-1t, ani Air Tight PC-1 Supreme, ani nawet jedwabista i miękka w środku Madake nie są tak absolutnie, genialnie miękkie i zarazem substancjalne. Zwykle wkładki akcentują albo atak, albo podtrzymanie, nawet jeśli są to tak wybitne przykłady, jak te powyżej. Robią to w subtelny sposób, są w swoim zachowaniu eleganckie, wytworne, ale jednak – robią.

Pan Hisayoshi Nakatsuka posiadł jednak umiejętność łączenia ognia z wodą – jego wkładka brzmi miękko, jak żadna inna, a nie jest przy tym zmulona, nie jest zmiękczona, a pokazuje uderzenie, moc, jakbyśmy grali płyty z gramofonem typu „idler drive”.
Pierwsze wrażenie, bardzo ważne, pozostanie jednak z nami na długo i to ono powinno określić naszą postawę wobec tego przekazu. Rozdzielczość, selektywność, ale generalnie wszystkie cechy, które się opisuje chcąc przybliżyć brzmienie, są tu poza wszelką dyskusją. Są jednak poza dyskusją we wszystkich przywołanych przeze mnie wkładkach.
ZYX dodaje do tego coś, czego nie da się „zrobić” nigdzie indziej, w żadnym elemencie systemu – jeśli nie zostanie wysłane ze źródła, to możemy to tylko emulować, starać się jakoś podrobić. Chodzi mi o rozdzielczą słodycz. Czegoś takiego nigdy wcześniej, ani nigdzie indziej nie słyszałem. Wchodzę w to całym sobą. I niech to starczy za podsumowanie – inne w tym przypadku nie jest potrzebne.

Ω Premium DIAmond

Ω Premium DIAmond jest wkładką typu MC z ostrzem o szlifie „Micro Ridge” o wymiarach 3 μm×60 μm, z czasem gwarantowanego grania 2000 godzin (przy nacisku 2 g). Właśnie – nacisk. Producent podaje wyjątkowo szeroki zakres dopuszczalnego VTF: od 1,7 do 2,5 g. Żywotność podaje z kolei przy 2 g i tę wartość rekomenduje w danych technicznych. Wypróbowałem kilka różnych wartości i – moim zdaniem – najlepiej wkładka śledzi fragmenty z wysoką dynamiką i mocnym basem, bez utraty delikatności w zakresie między 2 i 2,15 g. Płyt słuchałem z naciskiem 2,1 g.

Wkładka ma otwartą budowę, bez zamykających jej motor osłon – ma to uwolnić ją od zakłóceń i drgań. Zamontowano ją w sztywnej ramie z odlewu aluminium, magnezu i innych metali. Z przodu zawieszono kulkę z lapis lazuli – na podtrzymującym ją wysięgniku naniesiono literę „X” mówiącą o materiale, z którego nawinięto cewki – miedzi o czystości 6N. Z materiału szlachetnego jest także płytka, do której wmontowano złote (!) piny – to szafir. Dzięki równoległym bocznym ściankom wkładkę łatwo się ustawia. Do wkładki zamocowano na stałe nakrętki ZN.

Typ: Moving Coil | “REAL STEREO” Generator System
Obróbka kriogeniczna: -196 ℃
Napięcie wyjściowe: 0,24 mV (3,54 cm/s, 1 kHz)
Pasmo przenoszenia:
- 10 Hz - 100 kHz
- 20 Hz - 20 kHz (±1 dB)
Separacja między kanałami: > 30 dB (1 kHz)
Balans między kanałami: < 0,5 dB (1 kHz)
Rekomendowany nacisk: 2 g (20ºC – 25ºC)
Zakres nacisku: 1,7-2,5 g
Zdolność śledzenia ścieżki: > 60 μm
Podatność:
- poziomo: 15×10-6cm/dyne
- pionowo: 12×10-6cm/dyne
Impedancja wewnętrzna: 4,0 Ω
Impedancja obciążenia: > 100 Ω
Cewka: typ X - 6N Crystal Copper φ 0,035 mm/CRYO
Wspornik: naturalny diament o kwadratowym przekroju 0,22 mm
Igła: Micro-Ridge Solid Diamond 0,07 mm
Kontakt/żywotność: 3 μm×60 μm, 2000 godzin/2 g
Piny: φ 1,25 mm, 18-karatowe złoto
Kulka: Lapis lazuli φ 8 mm, 1,2 g
Waga: 6,7 g

Premium Artisan

Przedwzmacniacz Premium Artisan jest małym, lekkim urządzeniem z drewnianą obudową. Może być ona pomalowana na dowolny kolor – przedwzmacniacz u mnie w teście był złoty, ale widziałem również wersje niebieską, karminową, srebrną i w naturalnym kolorze drewna.
Z przodu mamy jedynie wyłącznik zasilania z niebieską diodą oraz przełącznik między dwoma wejściami – do Artisana możemy podłączyć równocześnie dwie wkładki (dwa ramiona). Odpowiednie wejścia są na tylnej ściance – jest tam także niezbalansowane wyjście RCA oraz gniazdo dla zasilacza DR-1210S (12 V DC). Sam zasilacz jest maleńki, ścienny.

Układ korygujący został wybrany po latach odsłuchów – to prosty układ CR, czyli bez sprzężenia zwrotnego. Opornik 100 Ω obciążający wkładkę wykonywany jest przez ZYX-a samodzielnie. Firma mówi, że żaden opornik i kondensator nie został użyty tak, jak to się zwykle robi, a ich właściwości są korygowane. Nie wiadomo o jakie korygowanie chodzi, a sposób ten jest objęty ochroną patentową.
W układzie korygującym i wzmacniającym wykorzystano tranzystory. Patrząc do wnętrza urządzenia wyjaśnia się zagadka prostego zasilacza – układ jest tak naprawdę zasilany bateryjnie, zastosowano w nim 9 akumulatorków NiMH – osobno dla sekcji wzmacniającej i dla korygującej. Dało to niebywale wysoki odstęp sygnału od szumu – firma mówi o 95 dB.

Impedancja wejściowa: 100 Ω
Wzmocnienie: 62 dB/MC1, MC2 (1 kHz)
Stosunek sygnału do szumu: 95 dB
THD: <0,1% (1 kHz)
Pasmo przenoszenia: 2 Hz – 500 kHz ±1 dB
Odchyłka od RIAA: ±0,2 dB (20 Hz-20 kHz)
Impedancja wyjściowa: 47 kΩ
Separacja między kanałami: >100 dB (1 kHz)
Wejścia: 2×RCA (MC1, MC2)
Wyjście: 1×RCA
Pobór mocy: 1,2 W
Akumulatory: 9 x NiMH180AAH (1,2 V/1800 mAh)
Wymiary (W×H×D): 154×66×192 mm
Waga: 675 g

CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? SZYBCIEJ?
DOŁĄCZ DO NAS NA TWITTERZE: UNIKATOWE ZDJĘCIA, SZYBKIE INFORMACJE, POWIADOMIENIA O NOWOŚCIACH!!!