ana Andrzeja W. Matusiaka poznałem w 2006 roku, czyli zaledwie dwa lata po starcie „High Fidelity” (‘W’ w nazwisku to ‘Wincenty’). Zapoznanie miało oczywiście charakter mailowy i dotyczyło testu wzmacniacza Audiomatus AM250 ver. R. Musiało być aktem dużej odwagi zdać się na moją opinię w czasach, kiedy ani moja osoba, ani tym bardziej magazyn nie były rozpoznawalne tak, jak dzisiaj. Wysłanie efektu swojej pracy, i do długoletniej, do redakcji pisma audio musiało bazować również na pewności co do tego, że robi się coś dobrze. Okazało się, że nie tyle „dobrze”, co „bardzo dobrze”, bo wzmacniacz świetnie wypadł w przeprowadzonym jakiś czas później teście, w efekcie czego otrzymał Nagrodę Roku 2006 „High Fidelity”.

Od tamtej pory przetestowaliśmy chyba wszystkie, albo wszystkie najważniejsze, produkty pana Andrzeja, służąc w ten sposób – mam nadzieję – pomocą w rozpowszechnieniu wiedzy o samej firmie i o jej produktach.
Kolejne urządzenia były coraz lepsze i miały coraz bardziej dopracowaną stylistykę. Łączyło je jednak jedno: wybrana przez konstruktora technika wzmacniania. Wszystkie końcówki mocy i wzmacniacz zintegrowany tego producenta miały końcówki mocy pracujące w klasie D. Dzisiaj to absolutnie normalne, jednak osiem lat temu była to absolutna nowinka, przyjmowana przez środowisko audiofilskie z podejrzliwością, jeśli nie z jawną niechęcią.

Testy odsłuchowe urządzeń Audiomatusa wskazywały na duży potencjał tej techniki i na to, że zastosowane w tych wzmacniaczach moduły ICEpower duńskiej firmy Bang&Olufsen mają przed sobą przyszłość. Potwierdzały to inne ich aplikacje, np. we wzmacniaczach Jeffa Rowlanda (np. Model 201) i BelCanto. Dzisiaj niemal każdy duży producent, od MBL-a do Marka Levinsona, ma w swojej ofercie wzmacniacze w klasie D.
Ale, jak mówię, w tamtym czasie była to wyraźna deklaracja ideowa, a raczej aideowa, bo przeskakująca spory ideologiczne wprost do merytorycznych.

A trzeba dodać, że pan Andrzej eksperymenty z nią zaczął jeszcze wcześniej, bo w roku 2000, kiedy Audiomatus powstawał. W wywiadzie, jakiego udzielił mi przy okazji pierwszego testu mówił o trzech powodach zainteresowania się modułami B&O:

Pierwszym [powodem], o czym wspomniałem wyżej, były bardzo dobre wyniki prób odsłuchowych wzmacniaczy TacT, a później BelCanto. EVO200.2 był pierwszym na rynku wzmacniaczem impulsowym, którego producent pokazał, że przy użyciu stosunkowo prostych środków i przy rozsądnych nakładach można zbudować wzmacniacz audio bardzo wysokiej jakości. Drugim powodem były wyniki analizy rynku, które wykazały, że segment wysokiej jakości wzmacniaczy impulsowych audio znajduje się w fazie powstawania, technologia ta jest bardzo rozwojowa, ma dobre perspektywy i że jest to dobry moment na rozpoczęcie produkcji takich urządzeń. Trzecim powodem było doświadczenie zdobyte przy budowie zasilaczy impulsowych, a to przecież prawie ta sama technologia, podobne elementy i, w znacznym stopniu, podobna aparatura pomiarowa, którą już posiadałem.

I co? I miał człowiek rację, a dzięki bardzo wczesnemu wejściu do tej „rzeki” jest w tej chwili jednym z najbardziej doświadczonych w tej mierze producentów wzmacniaczy typu „switching”.

Przez lata Audiomatus produkował przede wszystkim wzmacniacze mocy (końcówki). Przedwzmacniaczy, które by z nimi mogły pracować, można policzyć na palcach jednej ręki. Pierwszym lub drugim, nie pomnę, który sprzedawany był komercyjnie, był model PP03. Był to przedwzmacniacz pasywny. Problem z wykonaniem wysokiej klasy przedwzmacniacza dla końcówki mocy w klasie D ma wielu producentów. Pan Andrzej był tego jak najbardziej świadomy, bo w przywoływanym już wywiadzie mówił:

W najbliższych czasie nie planujemy produkcji przedwzmacniacza. Analizowaliśmy wstępnie ten problem, zbudowaliśmy nawet pierwszy prototyp. Jednak przygotowanie i uruchomienie produkcji przedwzmacniacza, którego jakość brzmienia nie ograniczałaby możliwości naszych wzmacniaczy mocy, jest pracochłonne i kosztowne. […] Jednak nie porzuciliśmy tej koncepcji i, być może już pod koniec bieżącego roku, zaproponujemy naszym Klientom wysokiej jakości przedwzmacniacz brzmieniowo i stylistycznie dopasowany do naszych wzmacniaczy mocy.

Pierwszym aktywnym przedwzmacniaczem, o ile rozumiem, był model TP 01, testowany przez nas w marcu 2013 roku. Opracowanie jego układu w taki sposób, który satysfakcjonowałby konstruktora zajęło więc niemal trzynaście lat. Potem już poszło…
Rok później gotowy był kolejny przedwzmacniacz aktywny, model TP 02. Różnice polegają głównie na wyborze lamp: w TP 01 pracują równolegle połączone triody 6H30Pi (podobnie jak w LL1 Lamm Industries i CT5 firmy Conrad-Johnson), a TP 02 jest układem klasycznym na lampach ECC82 (12AU7A) w którym jedna trioda każdej z dwóch lamp pracuje jako wzmacniacz napięciowy, druga jako wtórnik katodowy. I ten właśnie przedwzmacniacz testujemy.

ANDRZEJ MATUSIAK
Audiomatus | właściciel, konstruktor

System pomiarowy
Do odsłuchów na etapie testowania i wyboru elementów przedwzmacniaczy wykorzystujemy słuchawki Beyerdynamic DT 880 zasilane z buforów na układach LME49600. W dzielnikach wejściowych zamontowane są węglowe rezystory Takman. Źródłem sygnału jest pecet wyposażony w kartę Asus Xonar Essence STX. Do pomiarów wykorzystujemy drugiego „peceta”, wyposażonego w taką samą kartę. Dla uniknięcia problemów z pętlami masy zestaw komputerowy pracujący jako źródło zasilany jest przez transformator separacyjny. Tak zestawiony układ pomiarowy ma parametry które, jeszcze kilka lat temu, uzyskiwane były tylko w kosztownych urządzeniach firmy AP. Zapomnieć trzeba niestety o automatyzacji pomiarów, a i ogólna wygoda obsługi nie jest najwyższych lotów, ale kilkunastokrotnie niższa od urządzeń AP cena pozwala szybko zapomnieć o tych niedogodnościach.

Pierwsze kryteria projektu
1. Charakterystyka brzmienia przedwzmacniacza musi odpowiadać tzw. "lampowemu" brzmieniu (ale bez zbędnej przesady).
2. Impedancja wyjściowa nie większa niż 800 Ω.
3. Brak kondensatorów katodowych. Z przeprowadzanych przy konstruowaniu TP 01 prób wyniosłem silne przeświadczenie, że kondensatory katodowe mają bardzo istotny wpływ na brzmienie, wpływ ten jest bardzo niekorzystny i dla jego zmniejszenia trzeba stosować kondensatory, których ceny często przekraczają granice zdrowego rozsądku.

Kryteria wyboru lamp
Dokonując pierwszej selekcji typów lamp do zastosowania w TP 02 kierowałem się następującymi kryteriami:
1. Podwójna trioda.
2. Wzmocnienie kilkanaście do dwudziestu razy.
3. Dopuszczalne napięcie grzejnik - katoda (grzejnik na potencjale ujemnym w stosunku do katody) minimum 180 V.
4. Wysoka dostępność lamp z bieżącej produkcji.
5. Podstawka typu Noval.

Wymaganie nr 3 wzięło się stąd, że jeżeli jedną z triod użyjemy jako wzmacniacza napięciowego, a drugą wykorzystamy w roli wtórnika katodowego, to różnica potencjałów katod tych triod będzie na poziomie około połowy napięcia anodowego.
Można ten problem rozwiązać na dwa sposoby:

• ustawiając grzejnik lampy przez podłączenie do dzielnika napięcia anodowego, na potencjale jednej czwartej napięcia anodowego. Ten stosowany od dziesiątek lat sposób ma jednak, szczególnie dzisiaj, w dobie urządzeń o dynamice przekraczającej 100 decybeli, poważną wadę: jest nią powiększone napięcie zakłóceń i oczywiście mniejsza dynamika i mikrodynamika urządzenia,
• chcąc w pełni wykorzystać dynamiczne i mikrodynamiczne możliwości lampy, musimy grzejnik podłączyć do masy i zastosować lampę spełniającą wymaganie nr 3.

Wszystkie w/w warunki spełniły dwa typy lamp:
- ECC82 (12AU7A) i wszystkie odmiany spełniające wymaganie nr 3,
- 6CG7 i wszystkie odmiany spełniające wymaganie nr 3.

Pierwsze próby z tymi lampami polegały na dobraniu, na podstawie pomiarów i odsłuchów, punktów pracy triody w układzie wtórnika katodowego, ponieważ założyłem, że charakter brzmienia wtórnika zdominuje brzmienie całego układu. Wymaganie odnośnie "lampowego pierwiastka" w brzmieniu lepiej, oczywiście moim zdaniem (YMMV :-), spełniał wtórnik na triodzie lampy ECC82.

Dokonując wyboru kondensatorów i rezystorów kierowałem się głównie wynikami doświadczeń przy wyborze elementów do przedwzmacniacza TP 01. Korzystałem wtedy z eksperymentalnego układu wykonanego na jednej triodzie lampy 6H30Pi, z siatką lampy polaryzowaną z baterii. Zasilacz anodowy tego układu, zastosowany później w przedwzmacniaczu TP 01, miał bardzo niskie szumy i pomijalnie małą impedancję wyjściową (poniżej dwóch mΩ w zakresie częstotliwości od 10 Hz do 20 kHz). Układ taki, z jednym bardzo liniowym elementem wzmacniającym, pracującym bez sprzężenia zwrotnego, jest bardzo "przeźroczysty" i dzięki temu jest dobrym narzędziem do oceny stosunkowo niewielkich modyfikacji brzmienia wprowadzanej przez elementy.

Przy konstruowaniu TP 01 na pierwszy ogień poszły kondensatory wejściowe i wyjściowe ponieważ przypuszczałem, że to właśnie one będą miały największy wpływ na brzmienie. Do prób zakwalifikowałem wyłącznie kondensatory polipropylenowe metalizowane i foliowe. Szybko się okazało, że jakość brzmienia nie ma ścisłego związku z ceną kondensatora, ale związana jest raczej z pozycjonowaniem wyrobu przez producenta. Uwaga ta nie dotyczy kosztownych kondensatorów w cenach powyżej 80 dolarów za sztukę, ponieważ takich nie ocenialiśmy.
Próby odsłuchowe były dosyć żmudne i czasochłonne ponieważ, po wstępnej eliminacji knotów, różnice pomiędzy kondensatorami były dosyć trudne do wychwycenia. Próby te prowadzone były przez dwie osoby (staraliśmy się, aby były możliwie "ślepe") i o rankingu kondensatorów decydowało najpierw brzmienie, później cena. Jeżeli dwa kondensatory były dla nas nierozróżnialne brzmieniowo, to zwyciężał tańszy.

Po zakończeniu prób i wybraniu kondensatorów (na wyjście wybrane zostały kondensatory FP-CA-AU firmy AMPOHM, która, jak się później okazało, została wykupiona przez firmę LCR, na wejście kondensatory ESA ClarityCap), nadszedł czas na odsłuchy rezystorów anodowych. Po kilku rundach lutowania i rozlutowywania pierwsze spostrzeżenie: najwyraźniejszy wpływ na brzmienie mają węglowe rezystory tzw. "masowe" NOS i że także one bardzo słyszalnie szumią. Właśnie ten szum, niska stabilność i niezawodność oraz ograniczona dostępność spowodowały, że rezystory te odpadły z dalszych prób.
Na marginesie mała uwaga na temat tych rezystorów: jestem przekonany, że gdyby w latach pięćdziesiątych konstruktorzy mieli do dyspozycji rezystory metalizowane lub węglowe warstwowe, to raczej nie zawracaliby sobie głowy masowymi węglowcami :-) Ze względu na szumy odpadły także w przedbiegach rezystory typu MOX.

Z dalszych prób odsłuchowych wyeliminowałem rezystory drutowe (nawet tzw. bezindukcyjne), ze względu na zachowanie układu eksperymentalnego na wysokich częstotliwościach. Wpływ indukcyjności tych rezystorów powoduje, że przebiegi prostokątne na wyjściu układu nie wyglądają zbyt dobrze.
Uważam, że nie każdy układ, którego wyniki pomiarów są dobre będzie brzmiał dobrze, ale mało prawdopodobne jest, że dobrze brzmiące urządzenie osiągnie kiepskie wyniki w czasie pomiarów. Jeżeli, rzecz jasna, mierzymy to, co należy. Pamiętamy przecież wojnę na zniekształcenia w czasie której powstawały najgorzej brzmiące wzmacniacze wszechczasów.

Na ubitym polu pozostały rezystory metalizowane i węglowe warstwowe. Zwycięzcą okazały się węglowe Kiwame. Prawie nie modyfikują brzmienia, a jeśli nawet, to bardzo delikatnie w kierunku ocieplenia.
Korzystając z wyników tych prób, potwierdzonych odsłuchami w nowym układzie, zdecydowałem się na zastosowanie rezystorów węglowych Kiwame i kondensatorów wyjściowych FP-CA-AU firmy LCR.
Z kondensatorem wejściowym pojawił się jednak niespodziewany problem: wyniki poprzednich prób odsłuchowych nie znalazły potwierdzenia. Prawdopodobnie wynika to stąd, że w TP 01 kondensator wejściowy spolaryzowany jest napięciem stałym, a w TP 02 pracuje bez tej polaryzacji. To na razie przypuszczenie, które do potwierdzenia wymaga dalszych prób.

Dalsze odsłuchy wskazały nowego zwycięzcę. Został nim Mundorf Supreme który okazał się nieco lepszy od kondensatora ESA ClarityCap. W czasie prób z kondensatorami do TP 01 niewielka różnica brzmienia jako zwycięzcę wskazywała kondensator ESA. Wniosek z tego taki, że kondensatory muszą być testowane w układzie w którym będą później użyte w gotowym urządzeniu.
Proces dobór rezystorów do układu wymagał jeszcze wypróbowania rezystora katodowego triody wejściowej. Na początku prób użyłem węglowych Takmanów (to moje ulubione rezystory małej mocy), ale w końcu metalizowane PRP okazały się odrobinę lepsze w tym zastosowaniu.

Wybór regulatora głośności był już bardzo prostym zadaniem, ponieważ mogłem w całości polegać na wynikach prób przeprowadzonych w toku konstruowania TP 01.

W czasie tamtych prób jako punkt odniesienia posłużył kilkupozycyjny przełącznik z węglowymi rezystorami Takman. Testowałem wtedy znaną i uznawaną za bardzo dobrą scaloną drabinkę rezystorową, ale wyniki nie były nawet dobre. To nie są niestety, w każdym razie na tym etapie rozwoju, elementy do regulacji głośności w wysokiej klasy preampie lampowym. Piszę "niestety", ponieważ są to elementy tanie, niezawodne i łatwe w użyciu. Wprowadzane przez nie niekorzystne modyfikacje brzmienia są daleko większe niż te wprowadzane przez kondensatory i rezystory razem wzięte.

Ponieważ warunkiem koniecznym była możliwość zdalnego sterowania głośnością, to w dalszych testach porównywałem tylko "niebieskiego" ALPSA z jego mniejszym, "czarnym" bratem. Różnica brzmienia, jakkolwiek niewielka, wskazywała na "niebieskiego” jako zwycięzcę. Korzystne dla większego potencjometru okazały się także wyniki pomiarów równowagi kanałów.

Charakter urządzenia służącego do odtwarzania, zarejestrowanej wcześniej, muzyki jest czymś, co definiuje nasz z nim związek w planie długoterminowym. Innymi słowy – jeśli chcemy używać jakiegoś produktu przez dłuższy czas, nasz gust i potrzeby muszą być „zgodne” z jego charakterem.
Cechy, które wyłapuje się w krótkim odsłuchu, często „wypalające” w naszej świadomości wzór, przez który patrzymy później na dane urządzenie są oczywiście niezwykle ważne. Ale to charakter, czyli złożenie poszczególnych aspektów, coś ogólnego, okazuje się w końcu jeszcze ważniejsze.

Trudno znaleźć urządzenie, dla którego zebrane w jeden ogólny wyraz aspekty dźwięku byłyby ważniejsze, niż dla przedwzmacniacza. To prawdziwe serce systemu audio, nawet jeśli czasem wydaje się, że go w nim nie ma. Jego podstawową rolą jest regulacja siły głosu i dopasowanie do siebie źródła dźwięku oraz wzmacniacza mocy. Cechami pobocznymi są: zmiana aktywnego wejścia, przedwzmacniacz gramofonowy, DAC i wzmacniacz słuchawkowy. Coraz częściej spotyka się urządzenia, które wymykają się dotychczasowej terminologii, jak przedwzmacniacz z odtwarzaczem plików, wzmacniacz słuchawkowy z przedwzmacniaczem itp.

TP 02 jest urządzeniem o maksymalnie uproszczonej funkcjonalności: to przedwzmacniacz liniowy, z pięcioma wejściami analogowymi, liniowymi. I to skupienie się na jego podstawowej roli słychać od razu. To dźwięk zborny i poukładany. Ma się wrażenie uczestnictwa w spektaklu, wejścia dźwięku do naszego pomieszczenia. Przede wszystkim przez mocny, głęboki i gęsty niski zakres. Nie mówimy tu tylko o basie, a to dlatego, że przechodzi on płynnie w niską średnice – to tak naprawdę jedna całość.
Wyodrębnianie mniejszych części z całego pasma jest zabiegiem sztucznym, to jasne, pozwala jednak lepiej zorientować się w opisie brzmienia. Często jest też tak, że odstępstwa od (ogólnie pojętej) neutralności same wyodrębniają te podzakresy, ponieważ większość instrumentów operuje w dość wąskim wycinku częstotliwości.

Audiomatus wydaje się mieć niezwykle spójną i „zgodną” wewnętrznie dolną część pasma, która niezauważalnie przechodzi w jego środek. To dlatego tak dobrze, tak naturalnie zabrzmiały koncerty zespołów krautrockowych: Kraftwerka i Guru Guru, obydwa zarejestrowane w 1971 roku. Przesterowane, gęste gitary, syntezatory, nawet flet, na którym grał w tamtym czasie Florian Schneider Esleben (Kraftwerk), wszystko to miało duże rozmiary i power, gęstość. Budowana była w ten sposób duża scena dźwiękowa, we wszystkich kierunkach. Mówimy tutaj o naprawdę przekonywającym spektaklu muzycznym.

Myślę, że takie ustawienie dołu usatysfakcjonuje wszystkich, którzy w muzyce szukają pełni, nie tylko detali. Tych z TP 02 nie dostaniemy jakoś szczególnie dużo. Wyraźnie słychać supremację ogółu nad szczegółem. Nawet nie dlatego, że tego ostatniego nie ma, ale dlatego, że charakter urządzenia sugeruje ogólny rzut oka na przekaz, bez wgłębiania się po to, aby wyłapać drobne różnice, by jednoznacznie wyodrębnić źródła pozorne. Nie liczyłbym więc na jakieś wyraziste pochody basu, ani na dokładny „obraz” kontrabasisty. Niskie dźwięki mają ciepły, zaokrąglony charakter. Nie buczą, ani się nie ciągną, ale też nie ma wyraźnego ataku dźwięku.

Bardzo podobnie odbieram zresztą drugi skraj pasma – wysokie tony. Są delikatne, sypkie, „złote” w wyrazie i trochę cofnięte względem wyższej średnicy. Ta jest mocniejsza, lekko podniesiona, przez co nie można mówić o zamknięciu dźwięku. Wydaje mi się jednak, że jeśliby ktoś szukał przedwzmacniacza, z którym blachy perkusji brzmiałyby „lampowo”, a może nawet „analogowo”, przy czym zdaję sobie sprawę ze stereotypowego wydźwięku tych określeń, przedwzmacniacz pana Andrzeja wpisałby się w jego potrzeby perfekcyjnie, bez żadnego „luzu” między nim i danym melomanem.

O „melomanie” właśnie w tym momencie mówię nieprzypadkowo. Już Guru Guru oraz Kraftwerk sprawiły mi mnóstwo radości, dzięki „luzowi”, z jakim TP 02 potraktował ten materiał, dzięki pełni i gęstości, ale dopiero niedawno wydany Queen Forever, z – chociażby – Mother Love albo The Miracle pokazał, że to działanie celowe, potwierdził zaangażowanie w to konstruktora, a nie ślepego przypadku.
Dostałem bowiem mocny przekaz z materiału który do idealnych nie należy. Duża kompresja, a jaką zarejestrowano i zmiksowanu utwory grupy Queen odzywa się czkawką przez spłaszczenie perspektywy i rozjaśnienie barwy. Audiomatus skorygował to, zagęszczając środek i delikatnie wycofując, pojawiające się czasami, rozjaśnienia wokalu Mercury’ego; zrobił ej płycie „dobrze”.

Średnica testowanego przedwzmacniacza wymaga osobnego komentarza. Jak mówiłem, jej dolna część przechodzi płynnie w bas i jest niezwykle nasycona oraz gęsta. Mówiłem już również, że jej wyższa część jest mocniejsza niż to, co poniżej – powiedzmy – 800 Hz. Trudno więc mówić o dźwięku „lampowym” w odniesieniu do całości. Jego „lampowość” wyraża się w fantastycznych barwach instrumentów i sklejaniu dźwięków w coś więcej niż tylko ich zestaw.
Barwa tego zakresu jako całości, jak mi się wydaje, ma na celu wpasowanie TP 02 w ofertę Audiomatusa. Przedwzmacniacz ma więc grać przede wszystkim ze wzmacniaczami pracującymi w klasie D, najlepiej zbudowanymi na bazie modułów ICEpower firmy Bang&Olufsen.

Oczywiście to spore uproszczenie, urządzenie doskonale spisało się z potężnym Soulution 710. Myślę jednak, że zarówno posiadacze wzmacniaczy tej firmy, jak i miłośnicy Jeffa Rowlanda będą bardziej niż usatysfakcjonowani takim połączeniem. Chodzi o to, że TP 02 rozświetla wyższy zakres głosu ludzkiego, czyli dół blach perkusji, a ten właśnie podzakres jest zazwyczaj we wzmacniaczach w klasie D wycofany i mało dynamiczny. Podobnie zresztą, jak w dużej części wzmacniaczy lampowych. Nieprzypadkowe wydaje mi się łączenie tych dwóch technik, często w tym samym urządzeniu. Są one względem siebie komplementarne, dają zbliżone efekty. Naprawdę od bardzo, bardzo dawna nie słyszałem jasno grającego wzmacniacza w klasie D. Jeśli państwo mają inne doświadczenia, to zakładam, że chodzi o jakiś problem w systemie, błąd, a nie charakter własny wzmacniacza.

Rozdzielczość przedwzmacniacza trzeba rozpatrzyć z dwóch punktów widzenia. Jeśli pod uwagę weźmiemy zdolność do lokalizacji i selekcji detali, to musimy pomyśleć o innym urządzeniu. Audiomatus nie jest w tym najlepszy. Konstruktor wybrał dla niego inną ścieżkę – przez zróżnicowanie barwowe, a także przez doskonałą stereofonię.

Bo cokolwiek na nim odpalając w tym samym momencie usłyszymy („zobaczymy”) duży wolumen i niesamowite efekty przestrzenne. jeśli tak sobie życzył realizator, jak na płycie 99 polskiej grupy Abraxas, jak na Amused to Death Rogera Watersa, otoczą nas i zostaną zagęszczone. Słychać mnóstwo szczegółów, smaczków, wybrzmień, które z przedwzmacniaczami za te pieniądze są ledwie zaznaczane i to zwykle gdzieś w piątym planie. Tutaj stanowią pełnoprawną część przekazu.
Nieco inaczej prezentowana jest scena dźwiękowa przed nami. Nie jest bardzo szeroka i liczy się w niej gęstość pierwszego planu. Cudowne efekty przestrzenne o których mówię dają wrażenie potężnej sceny, ale tak naprawdę mówią raczej o przestrzeni, akustyce, a nie rozstawieniu instrumentów.

Podsumowanie

TP 02 to poważny produkt, poważnego producenta. Dojrzały dźwięk, solidna obudowa – słychać i widać, że nie mamy do czynienia z nowicjuszem, a z kimś, kto ma plan i go realizuje. Pomaga mu w tym, tak to widzę, że przy tym dobrze słyszy i choć kształtuje dźwięk swoich urządzeń pod kątem swoich potrzeb i gustów, to robi to także dla wielu innych melomanów, którzy podobnie myślą o dźwięku.

Przedwzmacniacz ma gęsty, ciepły dźwięk, z górą, która oswaja nawet bardzo narowiste nagrania. Wyższy środek jest mocny, dlatego uważałbym z doborem kolumn – nie powinny tego powtarzać. Bas schodzi nisko, jest mocny, pełny, nasycony, ale też nie ma wyraźnie zaznaczanych konturów, przynajmniej w porównaniu z najlepszymi urządzeniami. Scena, a właściwie przestrzeń, jest wyjątkowa – duża, bardzo efektowana.

To niezwykle udany produkt człowieka, dla którego, tak to widzę, przyszedł czas na konsumowanie wieloletniej pracy. TP 02 jest jego najlepszym produktem, jaki do tej pory słyszałem.

TP 02 zaskoczył mnie swoją wagą i wielkością. Przyzwyczajony do końcówek mocy tej firmy (model TP 01 testował w HF Marek Dyba) nie byłem przygotowany na tak duży ciężar i tak duże wymiary. Przednia ścianka wykonana została z aluminiowego płata, a reszta obudowa z grubych, stalowych blach. Z przodu mamy tylko cztery gałeczki, których kształt bardzo mi odpowiada, przywołując na myśl lata 70. i przedwzmacniacz LNP-02 firmy Mark Levinson (więcej TUTAJ).

Gałka służąca do włączania napięcia zasilającego została umieszczona nietypowo, bo nie skrajnie, a wewnątrz. Obok niej jest większa gałka służąca do zmiany wejść – tych mamy 5, oznaczonych literami o od ‘A’ do ‘E’. Z drugiej strony przodu są dwie kolejne gałki: mniejsza dla balansu między kanałami i większa siły głosu. Głośnością możemy sterować z pilota zdalnego sterowania. Pan Andrzej wykorzystał do tego pilot programowalny. Trochę on niewygodny i strasznie „plastikowy”. Ale – jest.

Tył przypomina urządzenia Audio Research, np. SP20, albo Ayon Audio, np. Spheris III, a to przez zastosowanie wysokiej klasy gniazd RCA i przez rozstawienie ich szeroko. Możemy więc zastosować dowolne kable i wtyki, nigdy nie zabraknie dla nich miejsca. Wyjścia z przedwzmacniacza są dwa, równoległe. Urządzenie ma budowę niezbalansowaną, dlatego znajdziemy tam jedynie wejścia i wyjścia RCA.

Nie tylko to, co na zewnątrz przedwzmacniacza sprawia wrażenia uporządkowanego, ale i wnętrze jest bardzo solidne. Elektronikę rozmieszczono na kilku płytkach drukowanych. Gniazda wejściowe i wyjściowe wlutowano do niewielkich, przykręconych do tylnej ścianki płytek. Teraz lepiej widać, że mówimy o naprawdę wysokiej klasy gniazdach. Wejście przełączane jest w niewielkich, hermetycznych przekaźnikach.
Po wybraniu wejścia sygnał płynie dość długimi interkonektami do przodu, do niebieskiego potencjometru Alpsa. Obok niego, na tej samej płytce, widać bank przekaźników, którymi przełączane są oporniki wykorzystane w regulacji balansu. Po stłumieniu sygnału, równie długimi kabelkami, trafiamy na płytkę z układem wzmacniającym.

Jak zwykle w dobrych układach lampowych jest on prosty, ale z wysokiej klasy elementami biernymi. Elementem wzmacniającym w każdym kanale jest podwójna trioda ECC82. W moim egzemplarzu były lampy NOS. Wpięto je do solidnych, ceramicznych podstawek ze złoconymi pinami. Lampy sprzęgnięte są od strony potencjometru przez ładne kondensatory Mundorfa M-Cap Supreme, a od strony wyjścia w dużych kondensatorach FP-CA-AU firmy LCR. Oporniki zostały wybrane w testach odsłuchowych – to węglowe rezystory firmy Kiwame. Na płytce widać również duże kondensatory Wima.

Zasilacz zmontowano na dwóch osobnych płytkach. Napięcie jest do nich dostarczane z solidnego transformatora toroidalnego polskiej firmy Toroidy, mającego dwa uzwojenia wtórne: wysokonapięciowego dla anod lamp i niskonapięciowego dla żarzenia i układów pomocniczych. Obydwa są prostowane i stabilizowane. W wygładzaniu tętnień napięcia anodowego pomagają cztery, duże kondensatory firmy BC. Transformator przykręcono do „podestu” po skosie w stosunku do lamp, oddalając w ten sposób, jak to tylko możliwe we wspólnej obudowie, te dwa, nielubiące swojego towarzystwa elementy.

Całość wygląda niezwykle profesjonalnie i w dbałości o sens i długowieczność przypomina mi konstrukcje pana Eugeniusza Czyżewskiego z firmy Linear Audio Research, a jest to dla mnie punkt odniesienia.
Jedyna rzecz, która zwróciła moją uwagę, to długie interkonekty biegnące do potencjometru i z powrotem. Tylko zgaduję, ale ich wyeliminowanie powinno poprawić dźwięk. Trzeba by było jednak przesunąć płytkę z potencjometrem do tylnej ścianki i przedłużyć jego oś do przedniej. Można by wówczas w ogóle zrezygnować z połączeń kablowych. Ale to tylko taka zabawa intelektualna, nie jestem konstruktorem i nie znam dokładnej historii TP 02 w fazie prototypu. Być może takie rozwiązanie okazało się lepsze.

Dane techniczne (wg producenta)

Lampy: po jednej ECC82 (12AU7) na kanał
Wzmocnienie napięciowe (typowo): 7 dB
Impedancja wejściowa: 22 kΩ
Pasmo przenoszenia: 5 Hz – 200 kHz (+ 0/-1 dB; @ R obc. > 20 kΩ)
Dynamika (typowo): > 106 dB (ważona A @ 2 V napięcia wyjściowego)
THD+N (typowo): < 0,1 % (f=1kHz, U wyj. =1 V, R obc. > 20 kΩ; wyłącznie druga harmoniczna) THD+N (typowo): < 0,003 % (f=1kHz , U wyj. =1 V, R obc. > 20 kΩ; harmoniczne powyżej drugiej)
Impedancja wyjściowa (typowo): 600 Ω (@ f > 1kHz)
Regulacja balansu: -1, -2, -3 dB, skokowo
Wejścia: 5 x stereo RCA
Wyjścia: 2 x stereo RCA
Napięcie zasilania: 220-240 V AC/50-60 Hz
Zużycie energii: 30 W
Waga: 10 kg
Wymiary całkowite: 440 x 126 x 400 mm (szer. x wys. x gł., z nóżkami i gniazdami)