yfrowa rewolucja 2.0, z którą mamy do czynienia zmieniła oblicze branży audio. Przeniosła ona punkt ciężkości na urządzenia służące do odtwarzania i konwertowania sygnału cyfrowego. Oczkiem w głowie większości producentów są obecnie odtwarzacze plików, konwertery USB-S/PDIF i przetworniki cyfrowo-analogowe. O ile najczęstszym łączem pomiędzy komputerem i „dakiem” są kable USB, o tyle we wszystkich pozostałych przypadkach królują cyfrowe interkonekty koaksjalne RCA.

Polskich kabli cyfrowych nie ma zbyt dużo. W ich przypadku oprócz odsłuchów ważne jest bowiem zachowanie podstawowych parametrów mierzalnych, w których najważniejsza jest impedancja charakterystyczna ( 75 Ω), zachowywana również przez wtyki. A to wymaga czegoś więcej niż tylko mały warsztacik, wymaga również wiedzy i dostępu do odpowiednich fabryk, które takie kable wykonują.
Jest bowiem tak, jak pisałem przy okazji testu kabli sieciowych firmy KBL Sound Red Eye: wyprodukowanie przewodów i kabla to skomplikowane zadanie, którego podejmuje się na świecie niewiele firm. To zwykle duże koncerny, produkujące w systemie OEM dla niezliczonej rzeszy małych producentów koncowych. Obecność kabla cyfrowego w topowej serii Red Eye jest więc swego rodzaju nobilitacją, ale i zobowiązaniem.

Kabel ten dostępny jest jedynie w postaci RCA-RCA (S/PDIF), w długościach: 1 m, 1,5 m i 2 m. Ma charakterystyczny czerwono-czarny oplot i bardzo ładnie wyglądające wtyczki z rodowanej miedzi tellurycznej w osłonie z włókna węglowego. Przychodzi do nas w bardzo ładnie przygotowanym, bezpretensjonalnym pudełku. To profesjonalnie przygotowany produkt, pod każdym względem..

KBL Sound

Ponieważ jest to kabel cyfrowy, istotne było otrzymanie właściwej jego impedancji, tj. 75 Ω. Oczywiście czystość przewodnika miała, jak zwykle, duże znaczenie. I tu wybór padł na srebro, otrzymane technologii OCC i dodatkowo sztucznie postarzane. Kryształy srebra są bardzo długie, przez co środowisko przewodnika zachowuje całkowitą jednorodność. Dzięki temu procesowi dźwięk wygładza się i znika ostrość charakterystyczna dla srebra, która jest nie do przyjęcia przy założeniu neutralności i pełnej równowagi dźwięku finalnego. Przewód jest podwójnie ekranowany dla ochrony przed szkodliwymi zniekształceniami, ekran jest również ze srebra. Tłumienie drgań przewodu jest również rozwiązane z dużą uwagą i też jest zrealizowane na dwa sposoby, z użyciem zaawansowanych technologii produkcji tworzyw sztucznych (pochodne Teflonu), zwłaszcza w wewnętrznej strukturze kabla. Wtyki z miedzi tellurycznej, potem srebrzone i rodowane, z korpusem z włókna węglowego, dające jak najlepszej przewodności, kontaktu i ochrony przed falami RFI i EMI wybrane zostały na podstawie wielu prób z rożnymi typami wtyków, są produkowane na zamówienie firmy. Udało sie zachować dużą elastyczność kabla mimo wszystkich zabiegów związanych z jego przeznaczeniem i konstrukcją.

Myślę, że to dobry moment na to, aby wyjaśnić parę spraw – tym razem dwie. Jedna wiąże się z punktem odniesienia. Testując nowe kable Acoustic Revive byłem pod wielkim wrażeniem tego, co udało się panu Ishiguro z nimi osiągnąć (czytaj TUTAJ). Napisałem to wprost, i to nie raz. A mimo to kilka osób spytało mnie, dlaczego te kable mi się nie podobały, argumentując to tym, ze powiedziałem na ich temat kilka cierpkich słów.

Myślę, że nie zrozumieliśmy się. Nie piszę laurek. Nie interesuje mnie porównywanie testowanych produktów do innych produktów za te same pieniądze, a tym bardziej tańszych (jeśli już, to tylko jako porównanie kontrolne, a nie docelowe). W ten sposób można przygotować test chwalący dany produkt pod niebiosa, a jednocześnie kompletnie bezwartościowy, nawet kłamliwy. Jeśli chcemy się czegoś o wzmacniaczu, kolumnach, czy kablach dowiedzieć NAPRAWDĘ, musimy go porównać ze znacznie droższym punktem odniesienia. A takie porównanie zawsze pokaże, co tańszy produkt „boli”. I dopiero znając jego bolączki będziemy w stanie zrozumieć, czym jest, do czego się nadaje, a do czego nie, jak go dobrze wykorzystać; słowem: czy jest dla nas.

Pisanie panegiryków, z których wynika, że to najlepszy produkt na świecie, w kosmosie i poza nim jest, przepraszam za słowa, debilne. Służy jedynie podbudowaniu ego producentów i dystrybutorów. Na krótka metę służy też zwiększeniu sprzedaży. Kłamstwo ma jednak krótkie nogi. Nie trzeba być ekspertem w sprawach dotyczących czasopiśmiennictwa, żeby po jakimś czasie dostrzec prawidłowość: testy tego typu są albo fenomenalne (chodzi o wynik), albo fatalne. Te ostatnie, proszę mi wierzyć, w dużej części są uzgadniane z producentami i/lub dystrybutorami i nie są przypadkowe. I nic z nich nie wynika, tak naprawdę niczego nowego się nie dowiadujemy. Myślę, że to jedna z przyczyn, dla których czytelnicy nie ufają prasie branżowej.

Druga rzecz dotyczy kabli firmy Acrolink. Jako punktu odniesienia używam m.in. kabla cyfrowego RCA-RCA Mexcel 7N-DA6100. Tylko dwa razy słyszałem coś lepszego, a za każdym razem mowa była o wielokrotnie większych pieniądzach. Acrolink ma wszystko, czego oczekuję od kabla: jest wierny, stabilny w czasie, działa z wszystkimi urządzeniami.
I teraz: nie raz i nie dwa słyszałem, że to kabel o „cienkim” brzmieniu. Z całym szacunkiem: tak nie jest. Jego brzmienie jest niezwykle dokładne i precyzyjne, ale i dobrze wypełnione. To, co słyszałem w Siltechu Double Crown, to nieco lepsza gęstość. Ale nie znaczy to, że Acrolink nie gra dołem, że nie ma nasyconej średnicy. Większość innych kabli brzmi przy nim, jakby były w środku „puste”, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się, że są ciemniejsze, gęstsze, bardziej dojrzałe. Ale niemal zawsze to tylko modyfikacje barwy, wygładzenie ataku i zmniejszenie rozdzielczości.

Teraz do rzeczy: kabel Red Eye, jak zaraz państwo przeczytacie, to znakomity kabel. Dlatego jego test był wielką przyjemnością. Ale i odpowiedzialnością. Poświęciłem mu więc więcej czasu niż zwykle mam na dany test. Porównałem go ze wspomnianym Acrolinkiem Mexcel 7N-DA6100 (od góry), a od dołu z Acoustic Revive COX-1.5tripleC-FM (miedź) oraz Oyaide DB-510 (srebro). Źródłem sygnału z płyt CD był transport Philips CD Pro2 w odtwarzaczu Ancient Audio Lektor AIR V-edition. Sygnał o jakości CD oraz wysokiej rozdzielczości, także DXD, wypuszczał odtwarzacz plików AURALiC Aries. Sygnał konwertowany był w przetworniku cyfrowo-analogowym AURALiC Vega.

Nagrania użyte w teście (wybór)

• Miralula. Medieval Music for Saint Nicholas, wyk. Ensemble Peregrina, Agnieszka Budzińska-Bennet, Tacet 213, CD (2014).
• Zapach psiej sierści, soundtrack, muz. Włodzimierz Nahorny, GAD Records GAD CD 019, „Limited Edition 500 Copies”, CD (2014).
• Al Di Meola, Flesh on Flesh, Telarc, 24/96, źródło: HDTracks, FLAC.
• Billie Holiday, Billie Holiday, Clef/UMG Recordings UCCV-9470, „David Stone Martin 10 inch Collector’s Selection”, CD (1954/2013).
• Cream, Disraeli Gears, Polydor/Universal Music LLC UICY-40023, Platinum SHM-CD (1967/2013).
• Dead Can Dance, Anastasis, [PIAS] Entertainment Group, PIASR311CDX, "Special Edition Hardbound Box Set", CD+USB drive 24/44,1 WAV (2012); recenzja TUTAJ
• Depeche Mode, Ultra, Mute/Sony Music Labels, Blu-spec CD2, (2007/2014).
• Fleetwood Mac, Rumours, Rhino, FLAC 24/96.
• Jerzy Milian Trio, Bazaar, Polskie Nagrania “Muza”/GAD Records GAD CD 017, „Polish Jazz vol 17”, CD (1069/2014).
• Kankawa, Organist, T-TOC Records, UMVD-0001-0004, "Ultimate Master Vinyl", 4 x 45 rpm 180 g LP + CD-RIIα + 24/192 WAV; recenzja TUTAJ.
• Leonard Cohen, Popular Problems, Sony Music Labels SICP-4329, CD (2014).
• Mikołaj Bugajak, Strange Sounds and Inconceivable Deeds, Nowe Nagrania 001, 45 rpm LP+CD+WAV 24/44,1; recenzja TUTAJ.
• Robert Kanaan, Continuum, Soliton SL 383-2, CD + pliki WAV 24/44,1 (2014).

Japońskie wersje płyt dostępne na

Każde łącze zmienia przesyłany nim sygnał. To aksjomat. Zarówno z punktu widzenia filozofii, jak i praktyki. Łącza cyfrowe nie są żadnym wyjątkiem. To, że charakter przesyłanych przez nie sygnałów jest inny niż łączy analogowych niczego nie zmienia; zmienia się jedynie charakter zachodzących zmian, a więc i ich wpływ na dźwięk.
Z mojego doświadczenia wynika, że kable cyfrowe, traktowane przez wielu melomanów niewiele lepiej niż kable sieciowe, na pierwszy rzut oka wnoszą mniejsze zmiany niż kable analogowe – interkonekty i głośnikowe. A jednak, po próbach z kilkuset różnymi kablami dochodzę do wniosku, że to prawda i nieprawda zarazem.
Prawda, ponieważ nie zmienia się część elementów, odpowiedzialnych za wyraz dźwięku. Nieprawda, bo zmienia się coś pod spodem, co ustawia cały dźwięk, nadając mu konkretną strukturę.

Red Eye brzmi (będę się posługiwał tym słowem, pomimo że chodzi o zmiany w dźwięku, jakie powoduje) w duży i ciepły sposób. Trudno go pomylić z innymi kablami, w tym kablami odniesienia. Jeśli chodzi o barwę dźwięku najbliżej byłoby mu do kabla Harmonix HS-102.
Ważniejsze jest jednak to, jak przeniesienie akcentu na niską średnicę łączy się ze sposobem ukazania instrumentów. Polski kabel przybliża je nieco do słuchacza, a przez to powiększa. Dostajemy duży wolumen, którego w większości systemów, bez względu na cenę, brakuje. Kable KBL-a wniosą do nich pełnię i rozmach. To będzie piękne, rasowe granie, w którym dostaniemy zarówno bliski pierwszy plan, jak i obszerną scenę dźwiękową oraz mocny bas.

Acrolink 7N-DA6100 to niezwykle precyzyjnie brzmiący kabel. Potrafi ukazać zarówno atak, jak i to, co za nim idzie. Definicja dźwięków jest z nim wybitna, podobnie jak rozdzielczość. To oczywiście pożądane, ale nie zawsze komfortowe. Weźmy dla przykładu najnowszą płytę Leonarda Cohena Popular Problems. Istnieją na niej dwie główne płaszczyzny: podkładów, tj. elektroniki, instrumentów i chórków oraz głosu Cohena. Nagrane kompletnie inaczej, umiejscowione w różnego typu otoczeniu akustycznym, mają też różną jakość. Głos Cohena jest nagrany bardzo źle. Ponieważ artysta ledwie mówi, śpiewał prosto do sitka mikrofonu, a realizator postarał się, aby wszystko, z najmniejszymi mruknięciami i sapnięciami było maksymalnie czytelne, stosując do tego mocną kompresję. Przekłada się to na wyostrzenie brzmienia i jego „chropawość”.

Red Eye w jego przypadku zrobił coś w rodzaju remasteringu, wygładzając ostrawe krawędzie, podkreślając niższą część wokalu, wycofując najwyższą. Bardzo podobnie słychać było zmiany te z nagraniami z 1952 roku, z płyty Billie Holiday. Głos wokalistki był duży, ciepły, a towarzysząca jej trąbka była lekko wycofana.
Jak się wydaje, to jego sygnatura, ponieważ podobne zmiany słychać było przy wszystkich płytach. Przy jednych, jak ze wspomnianymi krążkami, dawało to muzyce nową jakość, poprawiało to, co było nie do końca pożądane. Z innymi, jak np. z Bazaarem Jerzego Miliana, jak z elektroniką Roberta Kanaana z Continuum, zmieniało to ich charakter na cieplejszy, ciemniejszy i nie tak klarowny, jak z Acrolinkiem, Acoustic Revive i Oyaide.

Nie bardzo widzę, jak takie brzmienie mogłoby się nie podobać. Nie dostajemy wprawdzie tak doskonałego poczucia „bryły”, jak z Acrolinkiem i topowym Siltechem, ale mamy za to gęstość i głębię. Nie znaczy to zresztą, że Red Eye jest ciemny, niewyraźny, czy zgaszony. Byłoby to prawda, gdybyśmy pisali o kablach analogowych. W przypadku kabli cyfrowych to zmiany nie „naskórka”, ale „skóry właściwej”, dlatego trzeba o nich myśleć inaczej. Zmiana charakteru nie prowadzi do korekt, które powodują uniesienie brwi, a raczej przekładają się na zaciekawienie, z jakim słuchamy kolejnych utworów i płyt.

Tym bardziej, że brzmienie tego kabla jest doskonale poukładane i spójne. Jedynie najwyższa góra, słyszana trochę mocniej (przez to, że wyższa średnica jest delikatnie wycofana) się z tego wyłamuje. Słychać to będzie jedynie z purystycznymi nagraniami klasyki, a nawet wówczas nie będzie to dokuczliwe. Uwagę skupimy bowiem na doskonale prowadzonych zakresach poniżej, na gęstości, dojrzałości, namacalności. To jeden z niewielu kabli, z którymi ta ostatnia cecha, tj. namacalność, jest szczególnie premiowana. Dowolna płyta słuchana z KBL-em będzie ładna, przyjemna, satysfakcjonująca.

Podsumowanie

Gęstość i precyzję na najwyższym poziomie połączyć jest niezwykle trudno. Słyszałem to w swoim życiu może ze dwa razy, a jeden z nich miał miejsce przy odsłuchu topowego kabla Siltecha. Najdroższy Acrolink idzie w kierunku precyzji i dynamiki, choć wcale niczego nie odchudza. Schodzi najgłębiej na basie ze znanych mi kabli i najlepiej definiuje bryłę, wraz z jej wypełnieniem. Red Eye tego w takim stopniu tego nie potrafi. Pokazuje jednak coś, czym Acrolink różni się od Siltecha, a mianowicie gęstością i wypełnieniem, robiąc to kosztem ataku i rozdzielczości (zawsze trzeba czymś zapłacić). Jego kultura jest niezwykle ujmująca, nigdy nie robi niczego źle. Uratuje niejeden bardzo drogi system, w którym jest dużo dźwięków, a nie ma muzyki. W najdroższych i dobrze ułożonych trzeba będzie sobie odpowiedzieć, czy to jest ten rodzaj zmian, jakich sobie życzymy. A jednak nawet tam, na samym szczycie znajdzie się wiele miejsc, w których Red Eye zepnie wszystko w jedną całość i pozwoli w komforcie wysłuchać dowolnej płyty.

Większość informacji, na temat budowy kabla Red Eye podał KBL Sound w tekście powyżej. Powtórzmy więc: to kabel niezbalansowany (dostępny jest jedynie w formie RCA-RCA), z przewodnikami ze postarzanego srebra OCC o długich kryształach. Na całość nałożono podwójny ekran, również ze srebra. Dielektryki, pochodne Teflonu, służą również tłumieniu drgań. Zaciskane końcówko wykonano z miedzi tellurycznej pokrytej rodem. Body wtyków są z plecionki włókien węglowych. Kabel jest bardzo giętki i ładnie układa się w dowolny kształt. Pudełko jest przygotowane profesjonalnie, jest ładne i funkcjonalne.

I może to dobre miejsce na komunikat: listwa sieciowa KBL Sound Reference Power Distributor oraz kable sieciowe KBL Sound Red Eye weszły w skład SYSTEMU B, wraz z kolumnami Graham Audio LS5/9, wzmacniaczem Leben CS-300 XS (Custom Edition), kablami SIltech Classic Series oraz gramofonem Pro-Ject Xpression1 i przedwzmacniaczem gramofonowym Linear Audio Research LPS-1. Służy on do odsłuchów płyt dla magazynu „Music To The People” i do testu urządzeń dla „High Fidelity”.

ROBERT KANAAN Continuum

Soliton SL 383-2, CD (2014)

W sztuce wszystko ze wszystkim się łączy. Nawet artyści „osobni” są tacy dzięki temu, że odmawiają uczestnictwa we wspólnym korowodzie. I oni bazują na czymś, czym nasiąknęli, czego dotknęli, co w jakiś sposób się do nich przykleiło, a nawet zaledwie musnęło. Artysta jest sumą wszystkich wrażeń przetworzonych przez jego osobistą wrażliwość.

Podobny mechanizm zachodzi po stronie odbiorcy sztuki. Zupełnie naturalne jest więc, że jeśli raz się czymś zainteresujemy, jeśli coś się nam spodoba, a nawet zachwyci, eksplorujemy temat, szukamy, kopiemy, uczymy się. Tak więc recenzja nowej płyty Roberta Kanaana pt. Continuum po tym, jak we wrześniowym numerze „High Fidelity (No. 125) ukazała się recenzja płyty Hołd Roberta Kanaana & Krzysztofa Dudy & Przemysława Rudzia, była tylko kwestią czasu (czytaj TUTAJ).

Pierwszym krążkiem, który wpisuję się w to zmodyfikowane prawo serii jest płyta Continuum Roberta Kanaana, opublikowana 22 sierpnia 2014 roku. Robert Kanaan to urodzony we Wrocławiu, a teraz mieszkający w Gdańsku kompozytor, znany przede wszystkim z muzyki komponowanej na potrzeby spektakli teatralnych. Na Bandcampie określa swoją twórczość jako nowoczesną muzykę „World/Ethno/Electronica”.

Continuum to koncept-album, podobnie jak poprzednia Gaja. Jak czytamy na oficjalnej stronie artysty, ukazuje wizję raju utraconego, utopijnej „Świętej Wyspy”, na której człowiek żyje w harmonii z „Naturą” i „Wszechświatem”. Muzykę napisał Robert Kanaan, za słowa odpowiedzialna była Anna Kobiela – Kanaan (z jej strony www: „założycielka i Prezes Fundacji Re:Akcji Artystycznych FREA-art, reżyser, instruktorka teatralna, pedagog, trener biznesu, matka”), a wokalu użyczyła Katarzyna Chudzik (studentka Akademii Muzycznej w Gdańsku, wydział wokalno-aktorski, uczestniczka programu telewizyjnego TVP 2 „Bitwa na Głosy”). Nagranie powstało w Kombinacie Produkcji Dźwięków, a odpowiedzialny za nie był Mirosław Worobiej. Płyta wyszła w formie digipaku, bez dodatkowej książeczki. Na okładce umieszczono obraz Henriego Rousseau (1844-1910) Sen (1910), a z tyłu Zaklinaczka węży (1907). Sen był ostatnim obrazem, jaki Rousseau namalował.

O kilka spraw zapytałem pana Roberta bezpośrednio

Wojciech Pacuła: Jak wyglądał proces powstawania materiał?
Robert Kanaan: Pracuję na komputerze z programem Cubase 5 jako głównym "sercem systemu". Co do dźwięków - to oprócz sporej kolekcji VST (m.in. East West Quantum Leap - pełna gama instrumentów na dysku firmowym, KONTAKT Komplete, Sonic Couture) używam też brzmień instrumentów elektronicznych - Rolanda XV 5080, Kurzweila K2000, Korga R3 z vocoderem.
Nagrywam to następnie jako ślady MIDI, starając się grać głównie na żywo, stosuję przy tym częstotliwość próbkowania 96 000 kHz i rozdzielczość 24 bity. W tych wysokich parametrach instrumenty brzmią lepiej. Na takim materiale dokonuję premiksu.
Jeśli maszyna nie ciągnie wszystkich śladów, to część z nich "zamrażam", co w cubase nadal umożliwia edycję efektową, EQ i automatykę. W ten sposób powstaje premix, któremu na ogół daję sporo czasu, zmieniam projekt, następnie do niego wracam.
Kiedy już uważam, że na tym etapie mogę zaakceptować premix, wówczas eksportuję poszczególne ślady do postaci wavów, na ogół zgrywając zarówno ścieżki z efektami, jak i surowe, solowe przeważnie w bliskim planie, a te wypełniające - w dalszym (East West Quantum Leap Symhonic Orchestra daje mi taką możliwość, ponieważ materiał był nagrywany w trzech pozycjach mikrofonu). 

A potem?
Kiedy już ten ogromny folder jest zgrany (a maksymalnie w Continuum zgrywałem w utworze 38 śladów, w większości stereofonicznych), wówczas jadę z tym do studia. Od dłuższego już czasu współpracuję przeważnie z Mirosławem Worobiejem z Bydgoszczy. Poprzednio był on realizatorem nagrań w Radiu PiK, aktualnie pracuje we własnym prywatnym studio KOMBINAT PRODUKCJI DŹWIĘKU. Zdarza mi się także pracować z innymi realizatorami, w innym środowisku, jak choćby w Radio Gdańsk. Uważam, że obiektywny realizator potrafi dostrzec to, co w utworze najważniejsze i umiejętnie to wyeksponować, dzięki czemu nagrania stają się klarowne, pozornie "proste". To jest moje marzenie.... Co z tego wychodzi, to już nie mnie oceniać. Przy ostatniej płycie w studio KOMBINAT PRODUKCJI DŹWIĘU nagrano też partie wokalne Katarzyny Chudzik.
Co do wyposażenia studia - Continuum było realizowane na najnowszym PRO TOOLS, z bardzo dobrymi efektami, zarówno wewnętrznymi, jak i hardware'owymi, m. in. TC Electronic, Alesis, serią Brainworx Studios, oczywiście topową serią WAVES i in. Pracujemy na ogół razem z realizatorem, przeważnie korzystając z klasycznych monitorów YAMAHA, czasem przełączając z bliższego pola na dalekie. Więcej o studio TUTAJ.

Kiedy już materiał jest prawie gotowy, zmiksowany - jest na tym etapie odsłuchiwany przez słuchawki (ja na ogół biorę moje - Beyerdynamic DT 990 PRO) i wreszcie poddany procesowi masteringu. Tu najczęściej realizator oprócz pracy na wavie posiłkuje się takimi urządzeniami jak TC Vitalizer, przepuszcza też muzykę przez urządzenia lampowe. Na końcu stosuje jeszcze WAVES MAXIMIZER, ale bez specjalnej przesady, na ogół około dwóch - trzech decybeli. Nie chcę, aby dźwięk był zbyt spłaszczony. Tu zawsze trudno idealnie wyważyć racje.

W kwestiach formalnych, na etapie miksu materiał na Continuum był zgrywany w rozdzielczości 24-bitowej i bitrate – 48 000 kHz. Podobno większość hardware'owych urządzeń studyjnych ma takie ustawienia. Materiał jest tak masterowany i dopiero przy wypalaniu mastera schodzi się do parametrów CD audio.

Jakieś zainteresowania pozaelektroniczne?
Moje pozaelektroniczne zainteresowania muzyczne skupiają się od pewnego czasu wokół kwartetów smyczkowych. Najpierw na zamówienie Miasta Żnin skomponowałem poemat muzyczny CARMINA IANICII, do którego zaprosiłem kwartet LA SCALA z Gdańska, śpiewaczkę Izę Plath z Opery Bałtyckiej oraz aktora Andrzeja Pieczyńskiego. Aktualnie również przekładam na nuty dla kwartetu Barock Quartet moją muzykę do sztuki BAL U SALOMONA.
Mój życiorys twórczy pokazuje spore zainteresowania i skupienie wokół muzyki ilustracyjnej, przeważnie teatralnej. W tej twórczości zdarzało mi się korzystać z różnych solistów - altowiolistka (Marta Wiśniewska), sopran (Elżbieta Stengert), czasem nagrywałem eksperymentalnie głosy aktorów.
Dla Fundacji Pozytywne Inicjatywy od kilku już lat aranżuję i nagrywam kolędy w akcji charytatywnej "FALA DOBRA", a piszę o tym dlatego, że w tym roku postanowiłem całość aranżacji oprzeć na nagraniach wokalnych, które następnie "dostroiłem", zsamplowałem i zrealizowałem aranżację. Jako główne narzędzie wykorzystałem przy tym KONTAKT Native Instruments, choć do niektórych efektów używałem też darmowej wtyczki shortcirquit, głównie dlatego, że jako jedna z nielicznych pracuje na 24-bitowych próbkach.

DŹWIĘK

Brzmienie płyty pana Roberta jest bardzo dobrze wyważone. Słychać, że chodziło o oddanie maksymalnie dużej przestrzeni z lekkością i polotem. Nie zapomniano przy tym o dole. Choć brzmienie wydaje się lekkie, to tylko wrażenie. Najniższy bas nie jest tak nasycony, jak na płytach, chociażby, Noviki, Michała Bugajaka i innych zespołów oraz wykonawców nagrywających muzykę taneczną i elektroniczną. Nie powiedziałbym jednak, że jej brakuje, płyta ma po prostu taki charakter.

Wydaje się, że muzykom i realizatorowi zależało na dobrej selektywności i klarowności, także jeśli chodzi o plany, co się udało. Przez odpowiednie aplikowanie pogłosów i efektów uprzestrzenniających otrzymujemy wielowarstwowy, spleciony jak perski dywan dźwięk, w którym lekkie dźwięki z dala przenikają się z blisko ustawionymi, bezpośrednimi dźwiękami na pierwszym planie. To dobra, uczciwa produkcja.

Czego nie ma? Nie wiem, z czego to wynika, ale polskie produkcje nie mają równie dużego wolumenu dźwięku, co najlepsze realizacje spoza naszych granic. Nawet nieudany, źle nagrany album Man On The Rock Mike’a Oldfielda jest bardziej mięsisty i treściwy. Continuum jest dwakroć, trzykroć lepszym albumem, także pod względem jakości dźwięku, bo jest częstszy, mniej skompresowany, bardziej przestrzenny. A jednak ten jeden element sprawia, że płyta Oldfielda brzmi „bardziej”. Nie mówiąc już o starszych nagraniach Vangelisa, jak Spiral z 1977 roku, jak stare nagrania Jeana Michela Jarre’a sprzed 1969 roku, zawarte na płytce Rarities z albumu Essentials & Rarities i inne. Z pewnością częściowo odpowiadają za to nowoczesne cyfrowe instrumenty, jednak nie tylko – zmienił się sposób nagrywania, miksowania i zgrywania.

To jedyna rzecz, jaką bym zmienił. To fajny, radosny, lekki album. Jego brzmienie jest bardzo czyste i selektywne, bez rozjaśnień i nieprzyjemnych ostrości. Dźwięk jest nieco miękki, więc nie będzie problemu z niepotrzebną konturowością. Trochę brakuje większego zagęszczenia dźwięku, wyraźniejszych brył i wolumenu. Mało kto teraz tak jednak nagrywa.

Dzięki uprzejmości pana Roberta, otrzymałem od niego, wraz z płytą, dwie płytki CD-R z tym samym materiałem, tyle, że w wysokiej rozdzielczości (24 bity/44,1 kHz), mogłem więc porównać materiał wyjściowy z tym, co dostajemy do rąk. Różnice zawsze są duże, takie życie, szczególnie przy przejściu ze słowa 24-bitowego na 16-bitowe. W tym przypadku też je słychać, szczególnie w definicji basu, która z Hi-Res jest sporo lepsza, jak i w klarowności ataku dźwięku, tak na dole, jak i na górze pasma. Różnice te nie wpływają jednak na ocenę dźwięku i są mniejsze niż bym się spodziewał – zmiana długości słowa została wykonana naprawdę z sercem.

Jakość dźwięku: 7-8/10