Firma Viva Audio jest włoska do szpiku kości. Kiedy kilka lat temu, najpewniej podczas wystawy High End w Monachium, po raz pierwszy zobaczyłem jej produkty, nie musiał mi nikt mówić, skąd przyjechały. Obłe bryły, wykończone na wysoki połysk lakierem samochodowym, charakterystyczny kształt droższych końcówek mocy, przypominający literę „V” i lampy – nad Tybrem ukochane elementy wzmacniające; wszystko to odsyłało właśnie tam, do rodzinnego kraju naszej królowej Bony. Przywołując Tybr jestem w tym przypadku nie do końca dokładny – Viva to firma z Włoch, ale z Vicenzy. To średniej wielkości miasto (ok. 115 000 mieszkańców), leżące w północno-wschodnich Włoszech, 60 km na zachód od Wenecji. To jedno z najbogatszych miast włoskich. I prawdziwa mekka audiofilów. To stamtąd pochodzą takie firmy, jak: Unison Research, Pathos, Sonus Faber, Franco Serblin, Mastersound, Opera Loudspeakers i oczywiście Viva Audio. Tak niezwykłe zagęszczenie Znanych, Dobrych, Uwielbianych, Poważanych firm audiofilskich jest fenomenem na skalę światową.
Viva Audio powstała relatywnie niedawno, bo w roku 1996, za prawą braci: Giampietro Schembri (założyciela) oraz Amedeo Schembri (konstruktora). Podobnie, jak ich sąsiedzi, tak i ludzie Vivy mówiąc o swojej firmie mówią jednocześnie (równolegle) o operze, muzyce, muzykach, winie, literaturze. To, oraz rodzinne tradycje, są dla nich wszystkich wspólne. I jeszcze jedno – dzielą także filozofię produktu, która w przypadku firmy, której wzmacniacz testujemy skupia się w zdaniu: „Filozofia i kierunek, w jakim zmierzamy opierają się – przede wszystkim – zachowaniu esencji muzycznego przekazu.” Amen.

Viva Audio to nowinka na polskim rynku. Znajomość z nią rozpoczynamy od testu jednego z tańszych produktów (choć przecież wcale nie taniego!) wzmacniacza zintegrowanego Preciso, który w stopniu wyjściowym korzysta z triod 300B, pracujących w klasie A, ale – dość nietypowo – w układzie push-pull. Stąd dwie lampy na kanał. W ofercie znajdziemy także integry Little Solista i Solista, na lampach 211 i 845 single-ended, końcówkę mocy Verona (211 i 845), przedwzmacniacz liniowy Linea XL oraz przedwzmacniacz gramofonowy Fono. Jak mówię, do testu otrzymałem wzmacniacz Preciso, a tak naprawdę jego pierwszy istniejący egzemplarz – stąd na tylnej ściance zaślepione otwory itp., których w regularnych egzemplarzach ma już nie być. Na zdjęciu zamieszczonej na stronie internetowej widać, że urządzenie ma na wejściu po jednej, podwójnej triodzie 6H30P na kanał, zaś wzmacniacz, który otrzymałem ma po dwie lampy na kanał – na wejściu rosyjską 6N1P-EB, a w driverze wspomniane 6H30P-EB – to kolejna zmiana. Końcówka pracuje w klasie A, w układzie push-pull, stąd wzmacniacz potrafi wysterować sporą gamę kolumn. Są to bezpośrednio żarzone triody 300B. Żeby mieć jakiś punkt odniesienia, test przeprowadziłem z lampami Creatè Audio Golden Jazz Series, które kupiłem jako wzorzec właśnie do tego typu testów.

O krótką rozmowę poprosiłem pana Amedeo Schembri.

Wojciech Pacuła: Kto zaprojektował ten konkretny model?
Amedeo Schembri: Zaprojektowałem go ja, ale z pomocą innych ludzi z Vivy.

WP: Czy to nowa konstrukcja?
AS: Tak, to nowa konstrukcja, a nawet więcej – jej najnowsza wersja.

WP: W internecie widziałem zdjęcia tego wzmacniacza z pojedynczą lampą na wejściu, z kolei do testu otrzymałem wersję z dwoma – czy to dwa różne wzmacniacze?
AS: Nie, to ten sam wzmacniacz, tyle, że starsza jego wersja miała pojedyncza lampę na wejściu każdego kanału i korzystaliśmy z obydwu połówek tych podwójnych triod. W wersji, która trafiła do testu, ostatecznej, liczba stopni wzmocnienia jest taka sama, jednak dodaliśmy inna lampę, bo naszym zdaniem lepiej sprawdzała się na wejściu.

WP: Słyszałem, że dostępna jest specjalna wersja tego wzmacniacza, przeznaczona na rynek amerykański – czy to prawda?
AS: Tak, sprzedajemy niewielką liczbę wzmacniaczy do USA z lampami 2A3 zamiast 300B. Ta na 300B jest jednak mocniejsza.

WP: Na tylnej ściance widać sporo zaślepionych otworów – czy to znaczy, że to chassis dzielone z innym modelem?
AS: Ostateczna wersja urządzenia nie będzie miała żadnych otworów. Po prostu egzemplarz, który dostałeś od Nicka to pierwszy egzemplarz demo, jaki powstał. Układ elektryczny i wygląd są ostateczne, ale w produkcyjnych modelach jakość wykonania będzie jeszcze lepsza.

WP: Jakie były główne założenia, podstawy techniczne, detale konstrukcyjne, itp., które były przyczynkiem do budowy tego wzmacniacza?
AS: Jak wiadomo, nawet delikatna zmiana w budowie urządzenia audio zmienia automatycznie dźwięk, czasem dramatycznie. Preciso jest przede wszystkim efektem wyboru rozwiązań, które pracują wspólnie tak, żeby dać jak najlepsze wyniki, przy zastosowaniu podzespołów, topologii, układów i połączeń, które łącząc się ze sobą przynoszą coś nowego i co, naszym zdaniem, daje najlepiej brzmiący wzmacniacz, przynajmniej biorąc pod uwagę jego cenę i rozmiary.

Najważniejsze dla nas są:

• montaż typu punkt-punkt; jak się okazuje, to najlepszy sposób budowy urządzenia, który odpowiada na wiele naszych założeń. Jest znacznie droższy w ostatecznym rozrachunku niż zwykła płytka drukowana, ale daje lepsze rezultaty. Staraliśmy się też tak ułożyć elementy, aby zminimalizować ilość połączeń kablowych, a jeśli te były potrzebne, to staraliśmy się zastosować jak najlepsze okablowanie.
• optymalizacja, a właściwie minimalizacja liczby stopni wzmocnienia. To trudna sprawa, ponieważ potrzebne są precyzyjna budowa i dokładna kontrola jakości; daje to jednak lepszy dźwięk.
• zastosowanie układu wyłącznie triodowego – triody są bardziej liniowe i prawdziwe triody pracują lepiej niż tetrody czy pentody w układzie triodowym.
• chassis wykonane z aluminium, z lakierem samochodowym, dającym możliwość wyboru spośród szerokiej gamy wykończeń. Stopy wykonane są z mosiądzu. Tego typu chassis ma elektromagnetyczne i mechaniczne zalety.
• odpowiedni dobór komponentów: wybieraliśmy poszczególne elementy bazując na tym, jak brzmią w tym konkretnym układzie, w konkretnym jego miejscu. Nie kierowaliśmy się przy tym marką, a jedynie zweryfikowanym przez nas zachowaniem się w układzie.
• wykonywane na zamówienie transformatory: samodzielnie zaprojektowaliśmy transformatory wyjściowe, zasilający i dławik; są nawijane ręcznie specjalnie dla nas, a przy ich budowie wykorzystuje się specjalne rdzenie.

WP: Dlaczego zdecydował sie pan na układ push-pull zamiast SET?
AS: Dobre pytanie – zdecydowaliśmy się na push-pull, ponieważ w tym zakresie cenowym właśnie z takiego układu da się uzyskać lepszy dźwięk. Układ single-ended jest znacznie droższy w zastosowaniu.

WP: Wspomniał pan o dwóch lampach w ostatecznej wersji wzmacniacza, przy zachowaniu takiej samej liczby stopni – jak to możliwe? Czy lampy te pracują w układzie SRPP?
AS: Przedtem korzystaliśmy z obydwu połówek jednej lampy, w nieco innej konfiguracji. Ostatecznie lepiej gra wzmacniacz z dwoma różnymi lampami – wykorzystujemy w nich tylko jedną połówkę; to wciąż układ single-ended [mowa o stopniu wejściowym – przyp. WP], a nie SRPP.

ODSŁUCH

Płyty, z których korzystałem w czasie odsłuchu:

• Stereo Sound Reference Record. Jazz&Vocal, Stereo Sound, SSRR4, SACD/CD.
• Stereo Sound Reference Record. Nobu’s Popular Selection, Stereo Sound, SSRR5, SACD/CD.
• Tron. Legacy, OST, muz. Daft Punk, Special Edition, Walt Disney Records, 9472892, enchanced CD + CD.
• Cassandra Wilson, Silver Pony, Blue Note, 29752, CD.
• Depeche Mode, Hole To Feed/Fragile Tension, Mute Records, CDBONG42, MS CD.
• Donald Byrd, The Cat Walk, Blue Note/Audio Wave, AWMXR-0009, XRCD24.
• floating.point, Free Falling, selfmade by Piotr Sczepaniak, CD-R.
• floating.point, State of Denial, selfmade by Piotr Sczepaniak, CD-R.
• Jun Fukumachi, Jun Fukumachi At Steinway (Take 2), Lasting Impression Music, LIM DXD 038, silver-CD; recenzja TUTAJ.
• Linda Ronstadt, ’round midnight, Elektra/Asylum Records, E2-60489, 2 x CD.
• Linda Ronstadt, What’s New, Elektra/Lasting Impression Music, LIM PA 046, Gold-CD.
• Santana, Abraxas, Columbia/Mobile Fidelity, Collectors Edition, No. 06452, UDCD 775, Gold-CD.
• Suzanne Vega, Close-Up, Vol 1. Love Songs, Amanuensis Productions/Cooking Vinyl, COOKCD521, CD. · Laurie Anderson Big Science, 25th Anniversary Edition, Nonesuch, 79988, Enhanced CD.

Japońskie wersje płyt dostępne na CD Japan.

Wzmacniacz do testu otrzymałem z warszawskiego salonu Audiofil (ul. "Boya" Żeleńskiego 6, Warszawa, tel. 22 8259765), w którym został wstępnie przesłuchany, wygrzany i gdzie zauważono kilka rzeczy związanych z wyłącznikiem zasilania. Jest on trzypozycyjny i ważna jest kolejność ustawienia. Pan Andrzej Sztechman mówi, że najlepiej robić to w następującej kolejności:

• przełącznik w stanie spoczynku pośrodku,
• przełącznik w dół na kilka minut,
• przełącznik w pozycję max. góra,

I zaczynamy słuchać. Tak też zrobiłem.

Testowanie sprzętu, to tak naprawdę szukanie wzorów w dźwięku danego urządzenia, kolumn, kabli, akcesoriów itp. Lepiej to wyraża język angielski, który mówi o „patterns”. Polski „wzór” jest bowiem nacechowany emocjonalnie i odnosi nas do „wzorca”, tak, jakby wzór był czymś doskonałym i ostatecznym. A tu chodzi o pewne znane stałe, znane związki. Dlatego właśnie „patterns”, które są czymś innym niż „reference” lepiej mówią o tym, co recenzent robi przede wszystkim – szuka znanych sobie związków.
Dlatego też widząc lampę 300B podświadomie oczekuję pewnego typu dźwięku, konkretnych relacji między barwą, dynamiką, pasmem przenoszenia, sposobem prezentacji źródeł pozornych, sceny itp. Preciso się w ten wzór nie wpisuje.
Jego dźwięk jest dynamiczny, czysty, a nacisk położony jest w nim na precyzyjny atak dźwięku i dynamikę. Tu nie ma cienia romantyczności, a raczej „szkiełko i oko”. Jeślibym z jednej strony miał postawić wzmacniacz JAG 300B, a z drugiej Ancient Audio Silver Grand Mono, cenę odkładając na bok, to włoskiemu wzmacniaczowi znacznie bliżej byłoby do polskiego wzmacniacza. Z kolei Mastersound Compact 845, który testowałem niedawno do „Audio” byłby na jednej półce z JAG-iem. Jeśliby przenieść to na kolumny, to odpowiednikami JAG-a i Mastersounda byłyby Sonud faber Guarnieri, a Vivy – Sonus faber Stradivari i Electa Amator I. Mam nadzieję, że państwo mnie rozumieją – w porównaniu tym chodzi zarówno o sposób prezentacji i balans tonalny. Ale przede wszystkim o dynamikę.

Preciso to diabelnie dynamiczne urządzenie. Nie od razu słychać, że to grają lampy, a niemal nigdy, że to triody 300B o dość niskiej mocy. Przynajmniej jeśli chodzi właśnie o dynamikę, czy rodzaj barwy dźwięku.
Znakomita odpowiedź impulsowa tego urządzenia zasługuje na komentarz. Zwykle we wzmacniaczach lampowych jest tak, że atak, uderzenie, czoło fali dźwięku jest w nich korygowane w kierunku złagodzenia i zaokrąglenia. Ma to związek zarówno z ich (zwykle ograniczonym) pasmem przenoszenia, niewysoką (zazwyczaj) mocą i nasycaniem się transformatorów wyjściowych. Te, i inne, elementy składają się na stereotypowy „lampowy” dźwięk, który nie jest oczywiście prawdziwy w tym sensie, że nie wszystkie wzmacniacze lampowe tak grają, który jednak dobrze sprawdza się przy opisie dynamiki znaczącej liczby tych urządzeń.
Skutkiem takiego, a nie innego kształtowania dźwięku znaczna większość wzmacniaczy lampowych kompresuje dynamiczne fragmenty, uśrednia ich dynamikę. Nie od razu to słychać, ponieważ z kolei rozdzielczość i plastyka „lampiaków” maskują ten feler, który jednak jest tam niemal zawsze – choć wspomniany Silver Grand Mono gra inaczej, to jednak tylko potwierdza regułę.
Innym, znacznie tańszym wyjątkiem od niej były dwa inne wzmacniacze: model IA-30T polskiej firmy Linear Audio Research (TUTAJ) i słowacki Canor TP-106 VR+. Preciso jest drugim, po Ancient Audio, wzmacniaczem na 300B, który mieści się w tym zbiorze. Dużo tu porównań, nazw, marek itp., ale to dlatego, że uznałem, iż warto przy tej okazji trochę uporządkować scenę lamp.

Brak kompresji w tym urządzeniu manifestuje się w mocnym i dźwięcznym pokazywaniu fortepianu. To szczególny instrument, o perkusyjnym rodowodzie, ale niezwykle melodyjnym wychowaniu, dlatego właśnie jego przykład jest w tym przypadku odpowiedni. Nagrania z płyty Jun Fukumachi at Steinway (Take 2) zabrzmiały więc niebywale wiarygodnie w tym, jak spiętrzenie dźwięku, jego wykończenie itp. naśladowało brzmienie tego instrumentu w rzeczywistości. Bo fortepian może brzmieć na granicy przyjemności, mocno oddając wyższe harmoniczne, które nie zawsze brzmią w komfortowy sposób, szczególnie, jeśli stoimy blisko instrumentu, albo umieścimy tam mikrofony. Większość wzmacniaczy ten element uśrednia, zaokrągla, nawet jeśli analiza brzmienia jako całości na to nie wskazuje. A wzmacniacze lampowe robią to niemal zawsze. Preciso – nie.
To, o czym mówię nie jest oczywiście związane tylko z fortepianem, ale właśnie z tym instrumentem słychać to najlepiej. Jeśli raz usłyszymy to, o czym mówię, będziemy to słyszeli też wszędzie indziej. Jak np. przy instrumentach perkusyjnych. Płyta Santany Abraxas jest zbudowana w dużej mierze właśnie na nich i z włoskim wzmacniaczem było to bardziej jednoznaczne niż zwykle.

Jak można się domyślać, góra pasma nie jest zaokrąglona, jest jej sporo. Co przypomina balans tonalny znany mi ze wzmacniacza Ancient Audio. Blachy są mocne, dokładne, nie są zmiękczane, ani wycofywane. Nie grają ciągle tak samo, są nieźle różnicowane i jeśli jest ich mniej, jak na płycie Savage Ten Years Ago… (Twenty Years Later…), to zostanie to pokazane; jeśli więcej, jak na samplerze Stereo Sound Reference Record. Nobu’s Popular Selection, to będzie ich więcej. Także bas jest mocny. To rzadka sprawa we wzmacniaczach lampowych, ale tutaj niższy bas, pokazujący pracę stopy perkusji, z głębokim „oddechem”, fizycznym odczuwaniem uderzenia filcowej pałki w skórę (membranę) był wyraźny, a z dużą częścią wzmacniaczy tranzystorowych rzadko się to zdarza. Z lampami w torze podobnie było to pokazane we wzmacniaczu Canor TP-106 VR+.

Dzięki temu wszystkiemu Viva buduje duży, mocny dźwięk i jest w komfortowy sposób zdolna nagłośnić pomieszczenie ok. 25 m2 i więcej, z kolumnami o średniej skuteczności (87 dB). To rzecz, której z lampami 300B raczej nie kojarzymy. I nie chodzi tylko o granie wysublimowanych, ezoterycznych płyt jazzowych, małych składów, ale także elektroniki, jak z soundtracka z filmu Tron. Legacy w wykonaniu duetu Daft Punk, ze wspomnianego samplera Stereo Sound, czy z płyty Big Science Laurie Anderson. Wzmacniacz z łatwością radzi sobie z separacją instrumentów, pokazywaniem ich indywidualnej przestrzeni, dynamiki itp.

I wreszcie środek. Ta część pasma będzie, moim zdaniem, kluczowa dla decyzji potencjalnego kupującego. Brzmi bowiem inaczej niż w większości wzmacniaczy „lampowych” i to właśnie tutaj są elementy, którymi płacimy za to, o czym napisałem powyżej.
Środek nie jest tak gęsty, tak „treściwy”, jak w innych wzmacniaczach 300B. Konfiguracja push-pull pomaga w pozbyciu się części zniekształceń, w podniesieniu mocy urządzenia, ale rodzi także inne problemy, do których należy np. mniejsza rozdzielczość. Ta nie jest zła, proszę mnie nie zrozumieć opacznie, nie jest jednak tak dobra, jak inne cechy brzmienia Preciso. Niższa część środka jest lekko odchudzona. To akurat zrozumiałe – nie da się zagrać głośno z takich lamp całym pasmem. Wycofanie niższego środka i wyższego basu, gdzie przypada większość energii nagrań, pomaga „zaoszczędzić” nieco prądu potrzebnego do wysterowania kolumn.
Trzeba jednak pomyśleć o doborze elementów wokół tego wzmacniacza właśnie pod tym kątem. Dlatego też zamiast zwykle przeze mnie stosowanych interkonektów Acrolink Mexcel 7N-DA6300 użyłem łagodniejsze Acrolink 8N-A2080III Evo, zamiast kabla sieciowego Acrolink Mexcel 7N-PC9300 cieplejszy Live Cable Signature itd. To samo dotyczy kolumn – Preciso najlepiej powinien zagrać z kolumnami Harbetha, czy Spendora. Unikałbym jaśniejszych konstrukcji. Ważne, żeby dopełnić jakoś niższy środek – wtedy będziemy mieli i znakomitą dynamikę i brak kompresji, a także przyjemną barwę.
Warto też przemyśleć dobór lamp. Myślę, że postawiłbym raczej na lampy „węglowe”, jak chociażby Sophia Electric Princess 300B/c, bo tego typu konstrukcje mają mocniejszy, cieplejszy bas. Unikałbym lamp siatkowych („mesh”), ponieważ grają one – jak na tę konstrukcję – trochę za lekko. Włoski wzmacniacz pozwala na skonstruowanie systemu, w którym będziemy mieli kultowe lampy, a nie będziemy musieli godzić się na dużą część kompromisów z nimi związanych. No i urządzenie znakomicie wygląda, co wcale nie jest tak bez znaczenia.

BUDOWA

Preciso to stereofoniczny wzmacniacz zintegrowany, lampowy, z półprzewodnikowym zasilaczem. Jego bryła jest bardzo „przyjazna” dzięki obłym krawędziom, wysokiej jakości, metalizowanemu lakierowi samochodowemu (dostępne są różne kolory) oraz schowaniu lamp, w pewnej mierze, do wnętrza. To ostatnie ma nawet sens, nie jest tylko zabiegiem stylistycznym, ponieważ dzięki temu wrażliwe elementy lamp, mało odporne na szumy wysokoczęstotliwościowe, a więc cokoły i to, co jest zaraz nad nimi, chowa się w ekranującej obudowie. O tym, że to może być słuszny trop świadczą metalowe ekrany związane z podstawkami dla pierwszych lamp, przy wejściu.
Na ściance przedniej mamy dwie gałki – pośrodku siły głosu, a po prawej selektora wejść – oraz hebelkowy wyłącznik sieciowy i odbiornik podczerwieni. Wszystkie te manipulatory schowane jest w głębokich frezach ścianki przedniej. Z tyłu jest sporo gniazd, zaślepionych otworów na inne gniazda itp. Wejść liniowych mamy cztery – to niezbalansowane, złocone, zakręcane gniazda RCA. Obok są pojedyncze, niezłocone gniazda głośnikowe. Obok jest jeszcze gniazdo sieciowe IEC. Wszystkie są wpuszczone głęboko w głąb, poza obrys tylnej ścianki.

Jak się wydaje, front i tył wykonano z lakierowanego MDF-u, zaś górę i dół z grubych blach aluminiowych. Układ elektroniczny zmontowano tak, jak w klasycznych urządzeniach lampowych, tj. za pomocą montażu punkt-punkt. Sygnał z gniazd wejściowych, krótkimi kabelkami (nieekranowanymi) trafia do ładnego, mechanicznego przełącznika. Został on umieszczony tuż przy tylnej ściance, a jego oś przedłużono do przodu. Podobnie jest z osią potencjometru – niebieskiego Alpsa – do którego trafia sygnał z wybranego źródła. I dopiero potem wchodzimy na siatkę pierwszej lampy, podwójnej triody 6N1P-EB rosyjskiego Sovteka. To pierwszy stopień wzmocnienia (ew. bufor – nie jestem pewien). W sterowaniu lamp końcowych pracuje kolejna lampa Sovteka, podwójna trioda 6H30P-EB, którą mam także w moim odtwarzaczu CD Ancient Audio Air. Po niej, z odwróconą fazą dla jednej z lamp, idziemy do pracujących w push-pullu, w klasie A bezpośrednio żarzonych triod 300B. Jak się okazuje, na rynek amerykański wykonuje się też wersję z lampami 2A3.
Montaż punkt-punkt oznacza sporo kabli połączeniowych – tak jest i tutaj. Elementy bierne są wysokiej próby – kondensatory sprzęgające to polipropyleny RS. Przy lampach końcowych, w ich zasilaczu, widać znakomite kondensatory elektrolityczne brytyjskiej firmy BHC. W innych miejscach używane są kondensatory Rubycona.
Transformatory zasilające są dwa – jeden bardzo duży i jeden duży, ale już nie tak „bardzo”. Obydwa to klasyczne konstrukcje EI. Wspomaga je jeden dławik. Prostowanie napięć odbywa się w półprzewodnikowych mostkach prostowniczych. Transformatory wyjściowe też są niezwykle duże, przypominają te, które widziałem we wzmacniaczu Ancient Audio – to trafa typu „podwójne C”.

Producent:
Viva Audio
tel.: +39 348 5852581
fax: +39 0 444 593456
e-mail: vivaaudio@artigiani.vi.it
web: www.vivaaudio.com

Pobierz test w PDF