rzejeżdżający z dużą prędkością pociąg jest całkiem dobrze słyszalny w pokoju, w którym Dirk Sommer urządził sobie system masteringowy. Widzieli go już państwo na zdjęciu w wywiadzie, który udzielił „High Fidelity” w sierpniu 2013 roku (czytaj TUTAJ). Nie mogę uwierzyć, że to już tyle czasu upłynęło! Od tamtej pory spotkaliśmy się z naczelnym hifistatement.net , wraz z żoną prowadzącym również wydawnictwo Sommelier Du Son, już kilka razy (więcej o Dirku i Birgit TUTAJ i TUTAJ).

Podobnie jak wszystkie poprzednie, tak i ostatnie spotkanie przybrało formę długiego posiedzenia. Pierwszy akord dało warte zapamiętania piwo, serwowane w przeuroczej knajpce Haderecker – mowa o piwie Thoma Bräu, Märzen z lokalnego browaru, nazwane na cześć Ludwiga Thoma, poety, pisarza, który pisał w bawarskiej odmianie języka niemieckiego. Nie można bowiem zapomnieć, że wystawa High End, która była pretekstem do naszego, tj. mojego syna Bartka i mnie, przyjazdu do Monachium, ma miejsce w sercu Bawarii.

W każdym razie po kolejnej partii „Thoma”, przenieśliśmy się całą kompanią do mieszkania państwa Sommerów. Ciężko było wstać, bo i jedzenie było znakomite, i piwo przednie, a i towarzystwo wyjątkowe. Oprócz gospodarzy wokół stołu zasiedli również Wolfgang Kemper, dziennikarz hifistatement.net i Peter Banholzer z żoną. Peter jako jedyny znał dialekt bawarski i to on tłumaczył wszystkim nazwy potraw; Haderecker jest miejscem „lokalsów”, znajduje się poza Monachium i oprócz tego, że serwuje się tam lokalne potrawy, to i językiem obowiązującym jest bawarski. Stroje również, nam się na szczęście upiekło – czasem dobrze być „obcym” :)

Kufle w toastach wznosili z nami także dwaj przedstawiciele producentów: Volker Bohlmeier z żoną Annette Heiss oraz Karl Schuemann. Volker, z którym za jakiś czas mamy się widzieć w Polsce, jest właścicielem firmy Einstein, produkującej high-endowe urządzenia lampowe, przede wszystkim wzmacniacze OTL. Dirk korzysta z nich w swoim systemie masteringowym, choć jego znajomość z Volkerem datuje się wiele lat wstecz, kiedy jako młodzi ludzie grali razem w zespole – Dirk na basie, Volker na gitarze. Ilość wina, jaka się wówczas przemieściła jest podobno trudna do oszacowania.

Ostatnim z gości, z którym się spotkaliśmy był Karl Schuemann, właściciel i projektant kolumn AudioMachina. I to właśnie tych kolumn, półaktywnego modelu Maestro S, napędzanych wzmacniaczami Einsteina, z muzyką odtwarzaną z taśm-matek na magnetofonie Studera, jednym z dwóch, które stoją u Dirka, słuchaliśmy, z powtarzającym się co jakiś czas akompaniamentem szumu mknących za oknem pociągów. Było po prostu wspaniale.

AGORA

Monachijska wystawa to bowiem przede wszystkim miejsce spotkań, jedyne miejsce na świecie, gdzie można natknąć się niemal wszystkich związanych na serio z branżą perfekcjonistycznego audio, w każdym z jego przejawów. Choć zwyczajowo wystawy audio pojmowane są jako miejsca, gdzie można sprzętu POSŁUCHAĆ i na tej podstawie wyrobić sobie na jego temat opinię, rzeczywistość jest zupełnie inna. Wystawy to sposobność do SPOTKAŃ i miejsce, gdzie można urządzenia ZOBACZYĆ i porozmawiać z ich producentami.

Odsłuch jako podstawowe narzędzie oceny i słuchanie muzyki jako powód całego zamieszania i cel istnienia audio są jednak głęboko w nas zakodowane – w tych, którym nie jest obojętne, czy gitara brzmi jak gitara, a skrzypce jak skrzypce, czy to tylko niezborny szum z linijką melodii na wierzchu i zaznaczanym mechanicznie rytmem. Mam więc świadomość rozdźwięku między doświadczeniem i wiedzą oraz atawistycznym popędem, każącym nam siadać na krzesełkach i fotelach, wsłuchując się w to, co udało się zestawić wystawcom w ich pokojach.

Żeby jednak tę pierwotną część mojej natury pożywić, może nawet oswoić, postaram się przybliżyć kilka systemów, które wydały mi się szczególnie interesujące. Jak zwykle to bardzo subiektywny wybór. Dźwięk w pokojach zmieniał się bowiem często z godziny na godzinę, o kolejnych dniach nawet nie wspominając. Często było tak, że o odbiorze decydowała muzyka. To, że mi się coś spodobało to zatem zbieg wielu czynników. Coś w tych zestawieniach musiało być jednak dobrego, ponieważ inaczej byłyby równie przeciętne, albo złe, jak znacząca większość pozostałych prezentacji.

Ale to potem. Tu i teraz ważniejsze wydaje mi się bowiem to, co można było wynieść ogarniając całą imprezę, destylując z niej to, co najważniejsze. A chodzi o trendy, kierunek, w którym audio zmierza i będzie w najbliższych latach zmierzało.

TRENDY A.D. 2015

Pliki

Kilka rzeczy jest jasnych. Przede wszystkim pliki na stałe zadomowiły się w świecie high-end, także ekstremalnym, niemal zawsze w postaci hi-res. Wciąż nie ma jednak jednego głównego sposobu ich odtwarzania – część firm korzysta z komputerów i zewnętrznych przetworników cyfrowo-analogowych, a część wykorzystuje do tego specjalizowane odtwarzacze plików.

Wśród tych pierwszych na uwagę zasługiwał pokaz firmy Devialet, która za pomocą ośmiu, zbridżowanych wzmacniaczy zasilała ikonę naszej branży, oryginalne kolumny Nautilus Bowers&Wilkins. Jak wiadomo konstrukcje te nie mają wbudowanych zwrotnic, wymagają więc zewnętrznego filtrowania. Robi się to w różny sposób – francuska firma wybrała filtrację aktywną, korzystając z układu korekcji aplikowanego w jej wzmacniaczach. Sygnał przesyłany był kablem USB z laptopa.

Inne firmy stawiają na zintegrowane odtwarzacze plików – zarówno bardzo drogie, jak i zaskakująco tanie. Wśród tych pierwszych dłużej zatrzymałem się przy nowym urządzeniu szwajcarskiego Orpheus Labs odtwarzaczu Absolute Mediaserver. Zbudowany z podobną dbałością o szczegóły, jak pozostałe produkty Szwajcarów, wyglądał znakomicie. Równie dobrze, powiedzmy to, co bardzo popularny, wyglądający jak mały czołg, The Beast – główne źródło w systemie Vitus Audio.

Po drugiej stronie cennika znajdują się urządzenia, które w skali bezwzględnej są wielokroć gorsze, subiektywnie jednak zdają się dawać równie wiele radości. System z nowymi kolumnami Paradigm Concept 4F (półaktywne, z systemem korekcji pomieszczenia Anthem) brzmiał nadzwyczajnie dobrze. Jeszcze więcej emocji przyniósł odsłuch budżetowego systemu Pioneer, na który złożył się wzmacniacz zintegrowany A-70 (napędzający kolumny Dynaudio) i odtwarzacz plików N-70A, z kolumnami Dynaudio. To była naprawdę znakomita zabawa, tym bardziej, że większość zwiedzających wzgardziła tym niedrogim systemem. Błąd!

Wydaje się, że w tej chwili niemal każdy producent, czy to mały, czy duży; kierujący swoje produkty do high-endowców, czy dla początkujących – każdy chce mieć w swojej ofercie odtwarzacz plików, albo przynajmniej DAC z wejściem USB. Jednym wychodzi to lepiej – na przykład Cambridge Audio z nową serią CX – innym gorzej (zostawmy to…). Nie zawodzą przede wszystkim sprawdzeni producenci, jak Aurender, który przygotował swój najmniejszy, jak dotąd, odtwarzacz N100X – krok w kierunku półki średniobudżetowej. Siła tego producenta jest też znakomicie dopracowany interfejs użytkownika, tj. aplikacja na tablety.

Sposób dostarczenia materiału muzycznego do odtwarzacza jest jednak coraz bardziej spolaryzowany – do niedawna palmę pierwszeństwa dzierżyło ściąganie plików do urządzenia i odtwarzanie ich w dowolnie wybranej chwili. Jak pokazują statystyki, zmienia się to w błyskawicznym tempie – kupowanie plików szybko spada, a z kolei streamowanie, tj. odtwarzanie ich jak radia wystrzeliło w górę. Jak będzie? Wydaje się, że mainstreamem – nomen omen – będzie streamowanie sygnału z zewnętrznych serwisów, takich jak Tidal, także w jakości hi-res, jednak wyczynowcy pozostaną przy „swoich” plikach.

Dla nich właśnie są takie firmy, jak Fidelio, a teraz nowa marka jej twórcy, pana René Laflamme 2xXD. O ile Fidelio zajmuje się wydawaniem nowego materiału, nagrywanego przez tę firmę, o tyle 2xHD ma wydawać materiał innych firm – zaczyna od Naxosa. Wydawnictwo oferuje materiał muzyczny na charakterystycznych pendrajwach w rozmiarze karty kredytowej (Masterflash), zarówno w postaci PCM (do DXD), jak i DSD (do 2xDSD).

Znamy się z René od lat, ale tylko mailowo. Zaczepił nas jednak na korytarzu, najwyraźniej rozpoznając logo HF i zapytał, czy jesteśmy zainteresowani przesłuchaniem nowego samplera. A potem może innych nagrań. Oczywiście – byliśmy. W niedalekiej przyszłości postaramy się przygotować na temat nowego przedsięwzięcia sympatycznego Kanadyjczyka osobny materiał.

Analog

Równie silną pozycję zdobyły źródła analogowe – gramofon i magnetofon szpulowy. Liczba dostępnych taśm wciąż nie jest imponująca, jednak pojawiły się ostatnio fantastyczne pozycje, z takich wytwórni, jak Deutsche Grammophone, Parlophone i Decca. Widziałem również Dianę Krall i wiele, wiele innych taśm, z klasyką i jazzowych. To chyba następny krok, który firmy będą musiały wykonać – pozyskać katalogi, które są naprawdę wartościowe.

Magnetofonów na wystawie było więc mnóstwo. Od potężnych Studerów, po ich mniejszych kuzynów, na maleńkich Nagrach i Stellavoxach skończywszy. Wierzcie mi państwo – dźwięk z takiej maszyny jest kompletnie różny od tego, do czego przyzwyczaiła nas płyta gramofonowa. Trzeba się do niego przyzwyczajać.
Być może tym należy tłumaczyć absolutne zauroczenie części wydawców, recenzentów i melomanów plikami DSD. Bezpośrednie porównanie z taśmą-matką pokazuje, że to właśnie DSD najlepiej oddaje jej specyfikę. I to najlepiej w jakości 2xDSD, a jeszcze lepiej Quad DSD.

Jeśli spojrzymy na to trzeźwo, to szybko okaże się, że to zabawa dla bogatych ludzi i dla tych, którzy są w stanie zaakceptować problemy z tym związane. Bo przecież taśmy przed odłożeniem na półkę przewija się do końca, żeby się nie przekopiowały. Przed odsłuchem trzeba je z powrotem przewinąć do początku. Jednocześnie jednak topowy system high-end bez magnetofonu szpulowego, najlepiej dużego, studyjnego, wydaje się obecnie niekompletny. Trend ten widoczny był już wcześniej, jednak nikt nie miał pojęcia, że odciśnie to na branży tak mocne piętno. Wyglądało to jak nowalijka, która szybko przemija, a zakorzeniło się jako top – może i nieosiągalny, ale obecny. A na wyobraźnię najlepiej działa to, czego nie możemy dotknąć, ale o czym możemy marzyć, prawda?

Z kolei winyl jest obecnie źródłem nieledwie mainstreamowym. Na eBayu widziałem gramofony z wzmacniaczami kosztujące 60 dolarów amerykańskich. Plastikowe to i bez sensu, ale pokazuje, że jest ogromne zainteresowanie czarną płytą wśród melomanów. Płyty można obecnie spotkać wszędzie. Liczba gramofonów, które pokazano w Monachium była więc niewiarygodnie duża.

Część z nich zobaczą państwo w galerii zdjęć, powiedzmy jednak o kilku. Mark Doehmann, człowiek odpowiedzialny za projekt-ikonę, gramofon Continuum Audio Labs, po zakończeniu tamtego projektu (firma już nie istnieje), przyjechał z zupełnie nowym gramofonem, w którym wykorzystał wyjątkowy mechanizm zawieszenia. Urządzenie postawił na wiotkim stoliku, jak z Ikei, ale bez porządnego skręcenia. Ruszałem stołem, a podstawa gramofonu stała w miejscu – czary! Ich źródłem jest specjalna konstrukcja odsprzęgająca całość od podłoża, jak platforma antywibracyjna. Nowością było również nowe ramię pana Doehmanna, zamontowane obok ramienia Schroedera, które mieli państwo okazję zobaczyć w teście Tech DASa Air Force Two w zeszłym miesiącu.

Niesamowicie wyglądał też gramofon Lumen White. Firma znana jest z kolumn, które dwadzieścia lat temu szturmem zdobyły niemieckie pisma audio, gdzie we wszystkich pięciu były uznawane za absolutny top, utrzymując się na tej pozycji niemal przez cały ten czas. Firma wraca właśnie z ich nową wersją, 15th Anniversary, ale o tym za chwilę. Bo teraz słowo o litewskiej firmie Reed. Testowałem ramiona tej firmy, ale po raz pierwszy na żywo mogłem zobaczyć Muse 3C – projekt, który zdobył nagrodę Red Dot, prestiżowe wyróżnienie za projekt plastyczny. Wygląda on naprawdę imponująco, ale i od strony technicznej jest wyjątkowy – może pracować albo z napędem paskowym, albo z kółkiem pośredniczącym („iddle wheel”).

Jeślibym miał jednak przyznawać nagrody za najbardziej poruszające moje serce gramofony, to obok Muse 3C postawiłbym także najnowszy gramofon TechDASa, Air Force Three oraz polski JR Audio. AF3 jest maleńki, śliczniutki, a i tak uzbrojony został w cztery ramiona. Choć nie ma w nim najważniejszych technologii, jakie znajdziemy w „dwójce” i „trójce”, to i tak wygląda obłędnie. Zupełnie jak gramofon pana Józefa Radzimskiego, który był na miejscu i objaśniał zasadę działania zarówno gramofonu, jak i oryginalnego ramienia własnego pomysłu. Polski gramofon grał w „polskim” pokoju, razem z kolumnami tubowymi Autotech, przedwzmacniaczem gramofonowym Zontek i wzmacniaczami My Sound. Myślę, że to było jedno z najlepiej wyglądających pomieszczeń – produkty wyglądały, jakby wyszły spod ręki najlepszych macherów z Japonii i Skandynawii.

Compact Disc Redux

Wpływ nowoczesnych systemów odtwarzania cyfrowego sygnału wysokiej rozdzielczości, a także triumfalny powrót analogowych źródeł dźwięku w roli wzorca ostatecznego to rzeczy, które znamy od lat. W tym roku byliśmy po prostu świadkami potwierdzenia ich statusu i ustalenie status quo.

Kompletnym zaskoczeniem mógł być jednak powrót zainteresowania płytami CD, a co za tym idzie odtwarzaczami. Miałem cichą satysfakcję po tym, jak nie raz, nie dwa i nie trzy usłyszałem od producentów, jak dobry dźwięk można uzyskać z odpowiednio przygotowaną płytą CD. I jak dobrze mieć ją koło siebie, ponieważ jest to najszybszy sposób uzyskania dźwięku z urządzenia, które nie wymaga ani specjalnych przygotowań, ani nie robi niemiłych niespodzianek. Compact Disc okazał się czymś w rodzaju trwałego punku oparcia, wytchnieniem po tańcu wokół plików, płyt i taśm.

Patrząc na to, co się dzieje, mogę chyba powiedzieć, że szykuje się mały renesans tego formatu. Oczywiście w ograniczonej mierze, już nigdy nie będzie formatem dominującym. Będzie jednak miał podobny status, jak gramofony i magnetofony szpulowe.

Cała reszta

Źródła sygnału nie były oczywiście tematem dominującym na wystawie, bo najbardziej widoczne były nowe modele kolumn. Wydaje się jednak, że to właśnie na samym początku łańcucha audio dzieje się dzisiaj najwięcej i to tam upatrywałbym najciekawszych rzeczy.

Jeśli chodzi o wzmacniacze, to sprawa się ustabilizowała – do wyboru mamy lampy i tranzystory, klasę A, AB i D, zasilacze liniowe i impulsowe. W dowolnej kombinacji. W absolutnym high-endzie wciąż dominuje lampa, z dodatkiem tranzystorów w klasach A i AB z liniowymi zasilaczami, jednak urządzenia z technika impulsową coraz śmielej się tam zapuszczają. Trend ten będzie kontynuowany.

Podobnie jest wśród kolumn. Przetworniki papierowe, plastikowe, metalowe i ceramiczne, a nawet diamentowe spotkamy w większości przedziałów cenowych. Rzeczą, na którą zwróciłbym uwagę jest rozpowszechnienie się przetworników AMT Dr Heila – coraz więcej firm z nich korzysta, z dobrym skutkiem.
Jest jednak kierunek, w którym producenci kolumn zdają się zmierzać: stosowanie aktywnych systemów korekcji akustyki pomieszczenia i samych kolumn. Szeroka ofensywa firmy Devialet, która wyposaża swoje wzmacniacze w programy korygujące konkretne kolumny wyraźnie przesunęła punkt ciężkości w tę stronę. O kolumnach Paradigma z korekcją Anthema już mówiłem, ale większość firm oferowała coś podobnego.

Jeszcze lepiej wagę tego problemu widać było w pokoju z potężnymi kolumnami Audiograde Calora, zasilanymi w quad-ampingu (!) końcówkami Grandioso M-1 firmy Esoteric. Za ścianą z kolumn i wzmacniaczy, na stoliku Copulare, stało maleńkie urządzenie: Fouraudio HD2, nazwane znamiennie „Loudspeaker and Room Processor”. Cyfrowe korektory wydają się być przyszłością zarówno budżetowych, jak i top-high-endowych systemów. Nie jutro, nie pojutrze, a już dzisiaj.

BEST SOUND HIGH END 2015

Pamiętając o tym, co mówiłem na początku, tj. o odpowiadającym mi charakterze takich wystaw, jako miejsca spotkań, muszę też powiedzieć o kilku miejscach, w których po prostu „żarło” – grało jak trzeba.

PIONEER A-70 | N-70A | DYNAUDIO FOCUS 260
Wzmacniacz + odtwarzacz plików + kolumny

Do pokoju Pioneera, znajdującego się na poziomie Atrium, weszliśmy z Bartkiem (który zajmuje się sekcją newsów w HF) bez specjalnych oczekiwań. Poprosiliśmy o puszczenie czegoś na systemie, który firma zestawiła w kącie i padło wówczas spytanie o to, czego chcielibyśmy posłuchać. To był duży plus, powiększony kiedy na nasze „AC/DC” padło „a które?” – Oczywiście Back in Black!
System o którym już mówiłem wcześniej, zagrał niesamowicie dobrze - to był prawdziwy fun. Żadnego wydumania, zdęcia, pseudointelektualnych wywodów – czysta energia. To był system budżetowy, wciąż o tym wiedziałem, ale spokojnie poleciłbym go każdemu, kto szukałby czegoś w podobnej kwocie.

LUMEN WHITE | AYON AUDIO
Kolumny, gramofon, elektronika

O tym, że Gerhard Hirt ma w rękach coś szczególnego, jak również że ma nosa do współpracowników, wie każdy, kto miał możliwość posłuchać jego wzmacniaczy lub urządzeń cyfrowych. Są wśród nich naprawdę wybitne przykłady inżynierskiego kunsztu. Nieco zapomnieliśmy jednak, że Gerhard zaangażowany był również w inny projekt, firmę Lumen White. W jej ofercie było tylko kilka modeli kolumn, opartych o ceramiczne głośniki, pracujące w szczególnej obudowie. Miała ona charakterystyczny kształt, który w przekroju przypominał statek oceaniczny, a była obudową otwartą, z długą szczeliną w „stępce”, tj. z tyłu kolumny.

„Trafiłem na dobry czas z powrotem – powiedział mi właściciel Ayona. – Kiedy zdecydowaliśmy o zaprojektowaniu nowej wersji White Light, mającej uświetnić 15-lecie powstania pierwowzoru.” Chodziło mu o wprowadzone jakiś czas temu do sprzedaży przetworniki Etona z membraną typu „honeycomb”, tj. o strukturze plastra miodu.

Nie wiem, czy to zasługa tych przetworników, czy po prostu błysk geniuszu, ale kolumny, napędzane nowymi monoblokami Ayon Audio Crossfire Evo, z gramofonem Lumen White’a na czele, zagrały fantastycznym – gęstym, nasyconym, muskularnym, zapadającym w pamięć dźwiękiem. To nie było hi-fi, ani high-end, a po prostu muzyka. Nie dziwi więc, że głośnikami których od lat w swoim systemie masteringowym i testowym używa Dirk Sommer są właśnie Lumen White’y.

HiFiMAN HE-1000
Słuchawki

Małe, a cieszy, można by powiedzieć, gdyby nie to, że najnowsze słuchawki HiFiMANa są znacznie większe niż jego dotychczasowe konstrukcje. Ale też są dalece ładniejsze, szykowniejsze, wyglądem po prostu biją wszystkie pozostałe na głowę. A przy tym grają obłędnie. W dźwięku, który usłyszałem po włożeniu ich na głowę, a korzystam z różnych słuchawek tego producenta od lat, uderzyła mnie mięsistość brzmienia przy jednoczesnej czystości. Bardzo, bardzo mi się to brzmienie podobało i nie mogę się już doczekać, kiedy usłyszę to samo u siebie w domu. Słuchawki zasilane były najnowszym wzmacniaczem firmy EF-1000.

AMG | AESTHETIX | VERITY AUDIO | HARMONIX
Gramofon, elektronika, kolumny, okablowanie

Chyba co roku system z gramofonem AMG otrzymuje od nas nagrodę. W tym roku słuchaliśmy nowego, tańszego modelu Giro, z elektroniką Aesthetixa. Po raz pierwszy słuchałem w takim zestawieniu kolumn Harmonixa i podobało mi się to, co słyszałem. Częścią systemu było okablowanie Harmonixa.

YPSILON | PERFECT8 | BERGMANN
Elektronika, kolumny, gramofon

Jak piszę w podpisie do zdjęcia, to był jeden z lepiej brzmiących pokojów wystawy. Przygotowany został przez grecką firmę Ypsilon i na jego początku grał odtwarzacz CD tej firmy na zmianę z gramofonem Bergmanna, który kiedyś testowałem. Najciekawsze były jednak wykonane z szkła kolumny Perfect8 The Point Mk III z wstęgowym głośnikiem wysokotonowym. Ludzie w tym pokoju wiedzieli, co robią.

WOLF VON LANGA | THOMAS MAYER | PRIMARYCONTROL
Kolumny, elektronika, gramofon

Niebywałe kolumny Wolf von Langa Swing z elektromagnesami zamiast magnesów, z elektroniką Thomasa Mayera, a także gramofonem direct-drive Primarycontrol. Ogromne paczki w małym pokoju to przepis na porażkę. Ale nie tutaj. Tu nie było przypadku, a świadomie doprowadzona do końca wizja dźwięku miękkiego, dynamicznego, namacalnego.

TRILOGY | BOENICKE AUDIO | ISOL-8 | CAD
Wzmacniacz | kolumny
Filtry sieciowe | odtwarzacz plików

Choć trudno po wystawie spodziewać się czegoś na 100%, to znając produkty Nica Poulsona, mogłem być tego pewien – system, w którym sercem był jego wzmacniacz Trilogy 925, w połączeniu z moimi faworytami jeszcze od nagrody na Audio Show 2014, kolumnami Boenicke Audio (tutaj model W8), zagrał zachwycająco. Każdy, kto zna pana Poulsona wie, że to niebywale skromny, ciepły człowiek. I takie są też jego projekty – mają bijące serce, które czuć w odtwarzanej muzyce. Ale jak takie maleństwa, tak małe kolumienki są w stanie grać tak pełnym pasmem, tak dobrze, tak kompletnie – tego nie jestem w stanie wyjaśnić. Źródłem był odtwarzacz plików CAD.

TOTEM | ATOLL
Kolumny, elektronika

To była niespodzianka, bardzo miła. Bardzo rzadko zdarza się, aby w czasie wystawy coś grało tak dobrze, żebym usłyszał to na korytarzu i szukał źródła dźwięku. Wprawdzie grał Pink Floyd z The Wall, rzecz znana i lubiana, ale jak! Drive, gęstość, energia – dochodziły z kolumn Totema, napędzanych elektroniką Atolla. Świetnie, świetnie!

CRYSTAL CABLE
Kolumny, elektronika

Rok w rok pokój przygotowywany przez Gabi van der Kleij-Rynveld, przy pomocy jej męża, Edwina, wzbudza moje uznanie. W tym roku słuchaliśmy kompletnego systemu Crystal Cable, w którym oprócz kabli (to chyba oczywiste) tej firmy, mieliśmy Cube – system wzmacniający oraz DAC, jak również kolumny Minissimo Diamond Edition z wewnętrznym okablowaniem Absolute Dream, wspomagane przez prototyp, Crystal Cable Deep Bass – moduł basowy.

W pokoju spotkaliśmy się z Michaelem Fremerem (“Stereophile”, “analogplanet.com”), od którego dowiedziałem się, że wśród jego „fanbase”, jak mówił, mam wielu czytelników. Miło :) Zaraz potem miałem możliwość zaprosić Gabi i Edvina do Krakowa, na spotkanie z Krakowskim Towarzystwem Sonicznym, przyjęte. Mogłoby się więc wydawać, że jednym z czynników grających rolę w tym wyborze była dobra atmosfera. Wystarczył jednak krótki odsłuch, żeby wiedzieć, że mówimy o bardzo poważnym systemie. Te maleńkie kolumny, wspomagane przez subwoofer brzmiały krystalicznie czysto i miały miodną barwę – kombinacja trudna do pobicia.

AUDIO PHYSIC | PRIMARE
COCKTAIL AUDIO | ACOUSTIC SIGNATURE | FURMAN
Kolumny | wzmacniacz
Odtwarzacz plików | gramofon | filtr sieciowy

Przykład na to, jak zgrać z sobą urządzenia z średniego budżetu tak, aby otrzymać po prostu fajne brzmienie. System o którym mowa został bardzo ładnie złożony z – wydawałoby się – różnych elementów. Głównym źródłem, jak i przedwzmacniaczem był w nim odtwarzacz plików/odtwarzacz CD COCKTAIL Audio X30. Sterował on końcówką mocy Primare, a ta kolumnami Audio Physic Avanti. Alternatywnym źródłem sygnału był gramofon Acoustice Signature Wow XL.

KEF | ARCAM
Kolumny, elektronika

Kilka lat temu byłem świadkiem pierwszego publicznego pokazu kolumn w obudowie z włókna węglowego, z zewnętrzną zwrotnicą, które po wdrożeniu do produkcji przyjęły nazwę Blade. Rozwiązania użyte do ich budowy przerodziły się w nową serię Reference, znakomitą, a teraz w mniejszą ich wersję Blade 2.
Ach, jak pięknie zagrały z elektroniką Arcama, z przedwzmacniaczem C49 i wzmacniaczami mocy A49! To był wypasiony dźwięk, o wybitnej dynamice i delikatności. Bardzo podobała mi się też seria Reference, ale Blade 2 pozamiatały.

TRZY GROSZE NA KONIEC

Trochę muszę się wycofać z tak jednoznacznego stwierdzenia o prymacie tego, co się dzieje w źródłach dźwięku nad wszystkim innym. Bo przecież co innego okazało się w końcu dla mnie najważniejsze – nowe kolumny. Harbeth pokazał nową wersję monitorów, z których korzystam od lat – M40.2. Jak mi powiedział Trevor Butler, zajmujący się w firmie PR-em i marketingiem, nowa wersja od starej „różni się jedynie i aż zwrotnicą”. Pierwowzór tych kolumn, BBC LS5/8, przeznaczone były do monitorowania nagrywanych audycji. Aby skompensować niedostatki torów, kolumny miały lekko podpitą część basu. Teraz, jak mówił, nie jest to potrzebne, dlatego przeprojektowano zwrotnicę, likwidując „górkę”, podnosząc przy okazji skuteczność i linearyzując impedancję.

Nie wiem, czy cieszyć się, czy martwić – będę to musiał sprawdzić osobiście. Kiedy człowiek tak bardzo przywiąże się do produktu audio każda zmiana w jego brzmieniu może się okazać nie do przyjęcia. Czas pokaże.
Tak samo, jak to, czy przypadkiem kolejna wersja tego ikonicznego monitora, przygotowane przez Graham Audio nowe LS5/9 nie będzie jeszcze lepsza. Pokazana w systemie z elektroniką Tima de Pavaracini DPS Ear Yoshino, z gramofonem Ear Master Disk oraz magnetofonem szpulowym Denona imponowały barwą. Warunki wystawowe jednak im nie służą, trzeba będzie ich posłuchać w sprawdzonych warunkach.

Do zobaczenia w przyszłym roku!

CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? SZYBCIEJ?
DOŁĄCZ DO NAS NA TWITTERZE: UNIKATOWE ZDJĘCIA, SZYBKIE INFORMACJE, POWIADOMIENIA O NOWOŚCIACH!!!