zw. „identyfikacja wizualna” produktu to jeden z najważniejszych wyróżników firm, nad którymi pracują nieraz całe dziesięciolecia i na które wydają duże pieniądze. Klienci przywiązują się bowiem do określonych wzorców i wzorów. Dla Audio Research naturalnym, można by tak powiedzieć, źródłem wyglądu jej produktów, a co za tym idzie również reklam, były lata 70., kiedy to firma powstała. Jej urządzenia miały przypominać produkty laboratoryjne i tak też wyglądały: duże, srebrne, z wychyłowymi wskaźnikami z przodu, spokojnie mogłyby być częścią pulpitu sterowniczego w jakiejś hucie lub elektrowni.

Nowy właściciel Audio Research, którym od 2008 roku jest Fine Sounds SpA, spółka należąca do funduszu inwestycyjnego Quadrivio. Czyli – Włosi. Aż dziwne, że tak długo wytrzymali ze zmianą projektu plastycznego – nie od dziś wiadomo, że są w tym mistrzami. Być może chodziło jednak o to, żeby zmiana miała głębszy sens. Być może chodziło o pojawienie się mocnego impulsu – coś takiego, jak lampa KT150 – kolejna po KT120 tetroda strumieniowa (odpowiednik pentody), skonstruowana już w XXI wieku, przez rosyjską firmę New Sensor Corporation, właściciela marki Tung-Sol, pod którą lampy się pojawiają.

O historii tetrod strumieniowych przeczytają państwo poniżej, w ramce. Tekst ten powstał pierwotnie jako materiał towarzyszący do testu wzmacniacza Octave V110, wyposażonego właśnie w KT150, który ma się ukazać w magazynie „Audio”. Myślę, że jego powtórzenie tutaj jest uprawomocnione. Warto podkreślić, że o ile niemal na pewno powstaną jeszcze mocniejsze warianty KT, to właśnie ta lampa wydaje się być „złotym środkiem” pomiędzy mocą wyjściową i wielkością oraz emitowanym ciepłem. jest też najlepiej brzmiącą lampą z tej serii, jaką znam. To oczywiście przypadek, ale kształt bańki szklanej, w jaką ją wyposażono jest żywcem wyjęty z komiksów z lat 50. A właśnie te lata patronują projektowi plastycznemu serii Galileo.

Należący do niej wzmacniacz mocy GS150 jest piękny. Kiedy zobaczyłem go, a także partnerujący mu przedwzmacniacz GSPre, nie mogłem oderwać od nich wzroku – wszystko w ich projekcie było doskonałe. Urządzenia zaprojektowano tak, aby przypominały radia samochodowe z lat 50. – a na stylistyce samochodów Włosi znają się, jak mało kto. Firma użyła przy tym hasła „Back to the Future”, znanego z trylogii filmowej pod tym samym tytułem, w reżyserii Roberta Zemeckisa, co jeszcze mocniej związało tę firmę z samochodami – pamiętają państwo, że najbardziej rozpoznawalnym elementem wizualnym filmu jest DeLorean DMC-12, prawda?

Z poprzedniego designu pozostawiono duże, wychyłowe wskaźniki na przedniej ściance, zmieniając tylko ich wygląd. O tym, jak dużą wagę firma przywiązuje nie tylko do strony technicznej, ale i wizualnej, świadczy fakt, że duże pieniądze zainwestowała w materiały promocyjne, w tym zdjęcia. Fantastyczną serię zdjęć wykonał bowiem znany artysta, Matteo Mescalchin w znajdującym się w Padwie Museo dell'Osservatorio Astronomico. W tym projekcie wszystko ma swoje miejsce i każdy detal „gra”.

Nagrania użyte w teście (wybór):

• Filia Praeclara, Ensemble Peregrina, Divox CDX-70603, CD (2008).
• Diana Krall, Wallflower, Verve/Universal Music LLC UCCV-9577, “Deluxe Edition”, SHM-CD + DVD (2015); recenzja TUTAJ.
• John Coltrane Quartet, Ballads, Impulse!/Universal Music LLC (Japan) UCCU-40001, Platinum SHM-CD (1962/2013).
• Karl Bartos, Off The Record, Bureau CD 974282 BB079, CD (2013).
• Mark Hollis, Mark Hollis, Polydor 537 688-2, CD (1988).
• Miles Davis Quintet, Relaxin’ With The Miles Davis Quintet, Prestige/Universal Music LLC (Japan) UCCO-40005, Platinum SHM-CD, (1958/2013)
• Nina Simone, Silk & Soul, RCA/BMG UK & Ireland 2876596202, CD (1967/2004).
• Peter, Paul and Mary, In The Wind, Warner Bros. Records/Audio Fidelity AFZ 181, “Limited Edition No. 0115”, SACD/CD (1963/2014).
• Vangelis, Spiral, RCA/BMG Japan 176 63561, K2 SHM-CD (1977/2008).
• Wes Montgomery, California Dreaming, Verve/Universal Music LLC UCCU-9245, “Jazz The Best 1500. Part II, No. 45”, (1966/2006).

Japońskie wersje płyt dostępne na

Ciekawe, jak różnymi drogami podążają audiofile, chcący w komforcie słuchać muzyki. Można się w tym wszystkim zgubić. Dla jednych wyłącznie urządzenia „vintage” są w stanie oddać prawdziwą muzykę, dla innych to kupa śmieci, które może 50 lat temu miały sens, ale dzisiaj ich miejsce jest w muzeum. Jedną z takich technik, wokół których co i rusz dochodzi do dyskusji jest technika lampowa. Zwykle sprowadza się ona do podważania kompetencji jednych (zwolenników) i oskarżeń o głuchotę (przeciwników). Ci pierwsi ignorują wyniki pomiarów, drudzy wyniki odsłuchów.

Prawdą jest, że znacząca część inżynierów, zwykle związanych z ośrodkami akademickimi, zaślepiona jest wytycznymi, które przyswoili w czasie studiów, a potem pracy naukowej i trudno im się przełamać, aby zawierzyć temu, co słyszą – pomiary są bowiem czymś namacalnym, co trudno podważyć. Równie prawdziwe jest jednak to, że audiofile – bo to nich głównie chodzi – zapominają, że jednak żyjemy w świecie fizycznym i pomiary pokazują jakąś jego część.

Prawdziwą sztuką jest więc, jak myślę, takie podejście, w którym wyniki pomiarów byłyby punktem wyjścia, solidną podstawą, na której budowana jest równie ważna, część druga – brzmienie. To, co słyszymy jest bowiem wypadkową ograniczeń danej techniki i przyjętych rozwiązań oraz tzw. „dostrajania” dźwięku. To ostatnie ma na celu przygotowanie jakiejś konkretnej oferty, konkretnego dźwięku.
Jak w GS150. Niemal widzę ludzi, którzy słuchają tego wzmacniacza i sięgają po konkretne płyty, dyskutując nad zmianami, jakie trzeba wprowadzić. Co więcej, sięgają po płyty, po które ja bym sięgnął i zmieniają dźwięk w kierunku, w którym ja, mając do dyspozycji takie lampy, bym go zmieniał. Nie mówię, że właśnie dlatego, ale jednak: to najlepszy wzmacniacz tej firmy, jaki do tej pory słyszałem – zarówno u mnie w domu, jak i na wystawach.

Gwarantuje on ciepłe, pełne emocji granie, bez względu na to, jaką płytę puszczamy. Różnicowanie barw jest w nim niebywałe, a gęstość powietrza, namacalność akustyki – wyjątkowa. Wzmacniacz buduje za kolumnami w naszym pokoju zupełnie inny, osobny świat. Wycina z naszego pokoju kompletną, ciągłą przestrzeń, wraz z instrumentami i wokalistami. Jego niska średnica i wyższy bas są ciepłe i trochę „podkręcone”, co jest niepodzielną częścią tej oferty. Ale właśnie dzięki temu wszystko jest tak żywe, w tym sensie, że wiarygodne. Ilość informacji jest równie satysfakcjonująca, barwy są piękne, waga elementów na scenie – duża.

To, dzięki czemu wzmacniacz ten idzie dalej niż wcześniejsze – też przecież bardzo fajne – konstrukcje ARC, to różnicowanie. Przy ciepłym dźwięku, a z takim mamy tu do czynienia, uzyskanie tak wielobarwnego i tak naturalnego przekazu jest naprawdę trudne. A na takim poziomie, jak w GS150 właściwie się go nie spotyka. Dlatego słuchamy tego wzmacniacza jak bajki – jeśli to „nasza” bajka, to dajemy się jej ponieść, zapominając o wszystkim innym. A jest o to łatwo, bo zarówno studyjne eksperymenty Marka Hollisa, jak i Ballady Johna Coltrane’a, każda dosłownie płyta, nawet Spiral Vangelisa, brzmiała spójnie, gęsto, w przemyślany sposób.

Nawet bas wpisuje się w takie spojrzenie na materiał dźwiękowy. Jest go sporo, nie ma mowy o suchym, albo lekkim graniu. Instrumenty rysowane są całościowo, jako wydarzenia, a nie jako zbiór mikrozdarzeń. jest gęstość, jędrność, moc. Zwartość tego zakresu jest mniejsza niż w Soulution 710, o Statemencie Naima nie wspominając. Jest jednak spójna z tym, co dzieje się powyżej, jest jego częścią. Wzmacniacze tranzystorowe pracujące w klasie D. szczególnie te mocniejsze, mają tendencję do konturowania średniego basu. I choć ich brzmienie też jest zwykle ciepłe i gęste, to przez to brzmią inaczej niż lampy, mniej naturalnie. ARC wszystkie podzakresy traktuje tak samo, jest w podejściu do nich konsekwentny i konsekwentnie buduje taki, a nie inny dźwięk.

Jego perlistość, słodycz, ale i różnicowanie są wyjątkowe. Słychać, że wzmacniacz ma wysoką moc, ponieważ buduje przekaz z łatwością, zaangażowaniem i bez stresu. Napięcie związane z mechaniczną naturą reprodukcji dźwięku jest tu na niebywale niskim poziomie. Odsłuch muzyki jest z GS150 samą przyjemnością, jest jak jedwab.
Przestrzeń jest bardzo duża i solidna. Wzmacniacz nadaje wszystkiemu swoje własne „błogosławieństwo”, zaraz o tym powiem, ale też pięknie pokazuje różne zmiany, smaczki, detale, różnice w realizacji. Jak między różnymi sesjami na płytach Relaxin’ With The Miles Davis Quintet Miles Davis Quintet i Ballads John Coltrane Quartet (obydwie płyty dostępne są jako Platinum SHM-CD; niestety w klasycznych pudełkach, ale mimo to polecam!), albo świetnie pokazując, na czym polega niezwykła barwa głosu Niny Simone.

Galileo GS150 ma swój własny, wyraźny „głos”. To nieuniknione, jeśli mamy do czynienia z kreacją artysty, a tak rozumiem rolę konstruktorów high-endowego audio. Od nas zależy, czy wejdziemy w jego świat. Myślę, że dla każdego miłośnika lamp ten wzmacniacz będzie pięknym przykładem na to, że to technika z duszą i dowodem na to, że warto się nią zajmować.
Ale jest i drugi koniec kija. Amerykańska końcówka nie jest tak szybka i tak selektywna, jak najlepsze wzmacniacze tranzystorowe. Dźwięk nie wychodzi do słuchacza, a jest budowany za kolumnami. Niski bas nie ma tak dobrej definicji, jak we wzmacniaczach o wysokim współczynniku tłumienia. I wreszcie góra pasma jest mniej jednoznaczna. W mojej opinii wysokich tonów jest dokładnie tyle, ile trzeba, są piękne w swojej konsystencji i barwie. Rzeczywiście jest jednak tak, że nie są jakoś specjalnie wyraziste, nie są mocno pokazywane.

Podsumowanie

Wzmacniacz tej urody spokojnie mógłby grać po prostu dobrze, z przebłyskami bardzo dobrych elementów. Myślę, że to spokojnie wystarczyłoby wielu melomanom, aby go mieć u siebie i cieszyć się jego obecnością. GS150 to jednak nie tylko ładna powłoka, ale także znakomity dźwięk. Wciąż „firmowy”, bo ciepły i gęsty, z naciskiem na środek pasma, ale też o bardziej wyrafinowany niż dowolny wzmacniacz tej firmy, jaki znam. Pięknie różnicowany i słodki, przynosi dźwięk, który wciąga. Nie dla wszystkich, bo to dźwięk charakterystyczny, ale wśród tych, dla których taki przekaz jest tym właściwym powinien wzbudzić sensację.

Nie da się ukryć, że zmiana projektu plastycznego urządzeń Audio Research była w świecie audio jednym z najbardziej komentowanych wydarzeń zeszłego roku; wystawa High End aż huczała. To bowiem równie duża zmiana, jak nowe logo. Decyzja tego typu musi być poparta badaniami rynku i zmianą całej strategii dotyczącej promocji i sprzedaży. Trzeba jednak powiedzieć, że udało się to znakomicie. Przesunięcie wyglądu o dekadę w tył naprawdę odświeżyło wizerunek marki.

Ten oparty jest teraz na połączeniu gałek w stylu lat 50., z „oknem” o zaokrąglonych rogach i charakterystycznie wygiętej dolnej krawędzi. Choć są tu dwie gałki, to nie jest to wzmacniacz zintegrowany – służą one do kalibracji lamp wyjściowych, dwóch par tetrod strumieniowych KT150 na kanał. Cały system pomiarowy i regulacyjny tworzą: gałki, którymi wybieramy lampę, wskaźniki na przedniej ściance oraz mikro-potencjometry, umieszczone po obydwu bokach urządzenia, blisko lamp wyjściowych. Regulacja jest prosta i nieskomplikowana. Wskaźniki o których mowa służą także do wskazania mocy wyjściowej oddawanej do kolumn (boczne), a także do wskazania napięcia zasilającego (środkowy). Dwoma małymi wyłącznikami włączamy urządzenie, a drugim przyciemnimy lub wyłączymy podświetlanie wskaźników.

Zaraz za dużą przednią ścianką umieszczono transformatory – zasilający i wyjściowe. Ze względu na wyższe wymagania prądowe KT150, muszą one być sporo większe niż te dla KT120, o KT88 nie mówiąc. Obudowa ekranująca transformatory jest więc naprawdę duża. Naklejono na niej plakietkę z logo serii.
Za nią umieszczono lampy. Inaczej niż to się praktykuje, ale typowo dla tego producenta, lampy mają inny układ – najbliżej tylnej ścianki są lampy wejściowe, „super-triody” 6H30 (po jednej na kanał), za nimi te same lampy, sterujące wyjściowymi i wreszcie lampy końcowe. Ma to głęboki sens, ponieważ znakomicie skraca ścieżkę sygnału w miejscu, w którym jest najbardziej narażona na zniekształcenia, czyli przed wzmocnieniem.

Lampy mogą się chłodzić konwekcyjnie (pasywnie), albo w sposób wymuszony, za pomocą wiatraczków zamontowanych w klatce zamykającej lampy. Na tylnej, pochylonej ściance, mamy jeszcze gniazda wejściowe – wyłącznie XLR-y, a także gniazda głośnikowe – z odczepami dla 4 i 8 Ω. jest tam również wyświetlacz ciekłokrystaliczny, jak w starych zegarkach elektronicznych Casio, na którym odczytamy ilość godzin, jakie wzmacniacz z danymi lampami pracował. Obok jest gniazdo triggera 12 V i RS232.

GS150 ma budowę w pełni zbalansowaną, z niewielkim sprzężeniem zwrotnym (14 dB). Postawiono go na pięciu gumowych nóżkach, ale dystrybutor zaleca stosowanie podkładek antywibracyjnych Symposium – test został przeprowadzony właśnie z nimi. Wzmacniacz jest duży, dlatego nie zmieścił się na pojedynczej platformie Acoustic Revive RST-38H, do testu musiałem użyć dwóch (zdjęcia pokazują wzmacniacz postawiony bezpośrednio na podłodze, bez podkładek i platform). Od dystrybutora otrzymałem również kabel zasilający – Shunyatę Anacondę. Gniazdo zasilające IEC w GS150 jest nieco inne niż zazwyczaj – to wersja 20 A, a więc większa. Jeśli chcemy skorzystać z klasycznych kabli zasilających, trzeba będzie się zaopatrzyć w odpowiednią przejściówkę. Shunyata ma taką w swojej ofercie, C14-C19 – użyłem jej z Acrolinkiem Mexcel 7N-PC9500.

Układ elektroniczny zmontowano w dwóch oddzielnych komorach. Z przodu jest część wydzielona dla zasilaczy. Widać tam dwa banki kondensatorów filtrujących, dla każdego kanału osobno, po 12 sztuk w każdym. Zostały one zbocznikowane czterema kondensatorami polipropylenowymi, zwiększającymi liniowość w zakresie wysokich częstotliwości. Układ wzmacniający zmontowano na dużej płytce drukowanej. Widać na niej sporo ładnych kondensatorów Mundorfa, a także wykonywanych na zmówienie AR, z miedzianymi okładzinami.
Dużo miejsca zajmuje też zasilacz stabilizowany żarzenia i dla lamp wejściowych.

Dane techniczne (wg producenta)

Moc wyjściowa: 2 x 155 W (20 Hz – 20 kHz)
THD:
- 0,6% (1 kHz, 155 W)
- <0,03% (1 W)
Pasmo przenoszenia:
- 5 Hz – 80 kHz (-3 dB/155 W)
- 0,5 Hz - 120 kHz (-3 dB/1 W)
Czułość wejściowa: 2 V RMS
Wzmocnienie: 24 dB/ 8 Ω
Impedancja wejściowa: 300 kΩ
Ogólne sprzężenie zwrotne: 14 dB
Szybkość narastania sygnału: 13 V/μs
Brum: < 0,1 mV RMS
Pobór mocy: 730 W (max. 900 W, standby 420 W)
Wymiary (S x W x G): 483 x 238 x 578 mm