Pro-Ject jest jedną z najsilniejszych, jeśli nie najsilniejszą firmą, na świecie, która swój potencjał rozwinęła produkując gramofony analogowe. Nie dość, że wytwarza je pod własną nazwą, to jeszcze dostarcza gotowych podzespołów, albo i przygotowuje specjalne modele, dla wielu firm, od amerykańskiego Music Halla, poprzez niemieckie Clearaudio, na firmach o których nawet nie wiemy, że się tam zaopatrują. Siła Pro-Jecta mierzona jest w realnym wymiarze, ponieważ Eagle Audio, w której fabryce widziałem gotowe, prześliczne gramofony z serii Step i wyższej, po przeliczeniu zysków i strat takiego ruchu, zrezygnowała z ich wprowadzenia do sprzedaży, a jej właściciel powiedział wprost, że czesko-austriackiej firmy nie da się na polu przystępnych cenowo gramofonów pobić. Być może, z podobnego założenia wyszli właściciele Regi, ponieważ niedawno wycofano ze sprzedaży najtańszy w ofercie gramofon P2, konkurujący bezpośrednio z kilkoma (!) modelami PJ. (P2 dostępny jest w tej chwili tylko jako gramofon NAD-a z serii C). Jednym słowem - monopolista. Wystarczy przypomnieć sobie modele, które przedstawiliśmy na naszych stronach w dwóch częściach (1, 2), żeby zdać sobie sprawę, że mamy do czynienia z ogromnym potencjałem. Co ciekawe, firma nie spoczęła na laurach i wciąż przygotowuje nowe modele. Jednym z nich jest drugi z serii "X", model "2".

ODSŁUCH

Pomimo kilku wspólnych elementów łączących "1" z "2", dźwięk tych gramofonów różni się od siebie w dość zasadniczy sposób. 1Xpression zachwycał dynamiką, osiągniętą częściowo przez podbicie części średnicy. Jego wyjątkową plastykę osiągnięto z kolei nieco wycofanej wyższej części góry. Barwa 2Xperience wydaje się na tym tle bardziej wyrównana.. każda płyta była przez ten gramofon traktowana w podobny sposób, bez podziału na preferencje: rock, klasyka, jazz czy elektronika. Za każdym razem cechy charakterystyczne i płyt, i nagrań, i "2" pozostawały wyraźne. Gramofon ten nie jest oczywiście całkiem neutralny - jego nieskomplikowana obudowa oraz niewysoka cena nie pozwalają na to. Jeżeli by już trzeba było wymieniać, to trzeba by powiedzieć o lekkim "dopaleniu" średniego basu. Co ciekawe, nie jest to nieprzyjemne, wprost przeciwnie - daje wrażenie "pełni" i dużej "głębi" dźwięku. Nie będąc w pełni neutralnym, Xperience pozwala w ten sposób ładnie "osadzić" dźwięk w każdym systemie. Zyskają na tym np. płyty z muzyką rockową, jak "The Joshua Tree" U2 (Island 208 219, 120g) i "Behind the Wheel - EP" Depeche Mode (Mute 12Bong15, 45RPM, 120g), gdzie gitara basowa była mocna, duża i żadną miarą nie można było mówić o "lekkim" czy "cienkim" dźwięku, jak to co jakiś czas, przy nieco jasno nagranych płytach zdarzało się np. gramofonowi Clearaudio Emotion (z ramieniem Satisfy).

Przy materiale jazzowym, np. z płyty "Waltz for Debby" Bill Evans Trio (Riverside/Analogue Productions, RPL 9399, 45RPM, 180g), wydanej w przepięknej, limitowanej edycji na winylu HQ, ale i na starawej, koncertowej płycie Louisa Armstronga "L.A. in Prague" (Panton 8015 0075, 150g), która do najwybitniejszych realizacji nie należy, owo pogrubienie nie było właściwie słyszalne. Być może, dźwięk kontrabasu, nie tak niski i mocny jak gitary basowej na płytach z rockiem, nie leży w zakresie, który lubi "zaszaleć". Nie jestem pewien. Jedno, co mogę powiedzieć, to, że przy materiale jazzowym zakres ten pokazywany był bardzo wiernie, dokładnie, z ładnym "mięsem".

Ciekawie odtwarzana jest góra. Jest mocna, pełna, nieco perlista (zaokrąglona na samej górze), sprawiająca dużo frajdy. Odtwarzacz może jednak nieco "podkręcić" ten zakres, jeśli spotka się z wkładką o podobnym charakterze. Z Sumiko Blue Point No.2 dźwięk był niesłychanie przyjemny, dynamiczny, jednak na niektórych płytach głoski syczące były dość mocne. Warto spróbować np. z wkładką PJ (właściwie Grado) K-4, K-6, wkładkami Regi albo Grado 1042. To wkładki MM. Jeżeli szukamy wśród MC dobrym wyborem będzie któryś Ortofon. Przy dobrze dobranej wkładce otrzymamy "iskrę" napędzającą dźwięk i dobrze poukładaną barwę.

Scena dźwiękowa jest duża, zarówno wszerz, jak i w głąb. Prezentacja instrumentów nie jest tak klarowna jak w 1 Xpression, ale "1" jest wyjątkowym wzmacniaczem. Instrumenty ładnie się ze sobą łączą na scenie, bez dziur i nieciągłości. W skali absolutnej dynamika nie była najwyraźniej głównym celem konstruktorów, a na "celowniku" był raczej dźwięk jako całość.
Bardzo ładnie wykonany, ładnie brzmiący gramofon. Uważajmy tylko na jasne "otoczenie" - 2 Xperience tego nie lubi.

Wojciech Pacuła

BUDOWA

W odróżnieniu od 1Xpression, podstawa nowego modelu wykonana została z przezroczystego akrylu. W ofercie PJ już jest jeden model z akrylowa podstawą (pomijam akrylową wersję RPM9X) - Perspective. Silnik jest taki sam, jak w innych podstawowych modelach, tyle, że w odróżnieniu od nich został umieszczony poza obrysem talerza, a na oście umieszczono duże, akrylowe kółeczko na którym, ręcznie - przekładając pasek napędowy, wybiera się prędkość obrotową. Silniczek został zamocowany na sprężystych gumkach, co ma zmniejszyć wpływ jego drgań na igłę. Tak aranżacja zawsze pogarsza jednak parametr drżenia i kołysania dźwięku i trzeba wiele wyczucia, żeby wyważyć te dwie rzeczy. Całkiem ciężki (2 kg) talerz wykonano z dwóch materiałów - właściwy talerz wycięto z płyty MDF, a na jego wierzchniej części dodano warstwę winylu o grubości 4 mm. Całość opiera się na łożysku ze stalowym, chromowanym wałkiem i teflonowym łożyskiem. Płyta dociskana jest zakręcanym krążkiem z metalu, takim samym jak w modelach Perspective i Classic 2.9. Ramię, typu gimballed-arm, z łożyskami z hartowanej stali, również pochodzi od PJ, jest to model 9c z węglowym ramieniem i aluminiowym mocowaniem. Jego baza została nieco wpuszczona w podstawę, podobnie jak w modelu 1Xpression. Zarówno VTA, jak i azymut można regulować. Wyjścia RCA są złocone, zaekranowane metalową puszką. W tym modelu, po raz pierwszy, można zobaczyć nowe, trzeba powiedzieć - wyjątkowo udane nóżki. Mają one dużą średnicę i wykonano je w formie stożków z aluminium i sorbotanu. Warto dodać, że posiadacze modeli ze starszymi nóżkami mogą je w prosty sposób wymienić na nowe. Gramofon otrzymał klapę zabezpieczającą przed kurzem.